اشتغال بازنشسته‌ها در دولت، خیانت به جوانان است

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری آنا، محمدمهدی تندگویان،‌ معاون امور ساماندهی جوانان که سال گذشته با حکم مسعود سلطانی‌فر، وزیر ورزش و جوانان توانست در دولت دوازدهم، به عنوان معاون امور ساماندهی جوانان وزیر انتخاب شود یکی از دغدغه‌های اصلی خود را در این جایگاه، بازگرداندن هویت جوانان می‌داند و معتقد است بسیاری از مسئولان دولت تاکنون فقط در مورد جوانان شعار داده‌اند و به صورت عملیاتی هیچ اقدامی نکرده‌اند، به طوری که حتی در برنامه‌ها و مراسم مختلف نیز از جوانان به عنوان یک معضل و مشکل یاد می‌کنند تا یک فرصت.

معاون وزیر ورزش و جوانان که با ارتباط مداوم و موثر با جوانان فعال در تشکل‌ها در جریان مسائل و دغدغه‌های آنان قرار دارد حتی یکی از مدیرکل‌های وزارت ورزش و جوانان را از بین متولدین دهه 60 انتخاب کرده که به عنوان یکی از جوان‌ترین مدیرکل‌های دولت دوازدهم به شمار می‌آید.

او با این اقدام قصد دارد به مسئولان کشور ثابت کند که کشور به مدیران جوان نیاز دارد نه مشاور جوان، به طوری که اگر هر یک از بازنشستگان از بدنه دولت جدا شوند می‌توان 5 جوان متخصص و نخبه را جایگزین آنان کرد و این مدیران بازنشسته به عنوان مشاور در کنار مدیران جوان به راهنمایی و مشاوره بپردازند تا از این طریق هم نیازی به تمدید سالانه مجوز فعالیت بازنشستگان دولت نباشد و هم جمعیت بسیاری از جوانان مشغول به کار شوند. مسایل جوانان بهانه‌ای برای گفت‌وگوی تفصیلی خبرگزاری آنا با محمدمهدی تندگویان،‌ معاون وزیر ورزش و جوانان بود.

*در اولین مصاحبه پس از انتصاب به عنوان معاون ساماندهی امور جوانان، تفکیک جوانان از ورزش را جزو اولویت‌های کاری خود مطرح کردید، در طول این مدت چقدر در این زمینه پیشرفت داشته و آیا رویکرد تغییر کرده است یا خیر؟

-تفکیک دو بخش جوانان و ورزش در کمیسیون اجتماعی رای آورده و نظر اکثریت نمایندگان مجلس نیز در این زمینه مثبت است و در طول 6 ماه حضور من در این معاونت حدود 70 نماینده به طور مستقیم صحبت کردند که خوشبختانه مخالفتی با این تفکیک نداشتند البته بخشی از دغدغه نمایندگان این است که ریاست سازمان یا معاون رئیس‌جمهور دیگر به مجلس پاسخگو نیستند، پس از مذاکره با بسیاری از نمایندگان اطمینان دادم که مجلس می‌تواند در هر جایگاهی ورود و تحقیق و تفحص کند و ما نیز پاسخگو خواهیم بود.

موضوع مهم این بود که اکثر نمایندگان مجلس اصلا حوزه جوانان را نمی‌شناسند. یعنی واقعا هیچ ترسیم خوبی از این حوزه نداشتند؛ در این مدت با تک تک اعضای کمیسیون فرهنگی دیدار و مذاکره‌ داشتیم که دیدگاهشان را نسبت به این حوزه تغییر دادیم به طوری که پس از تغییر جایگاه حوزه جوانان در دید اعضای کمیسیون فرهنگی و اجتماعی در حال آشنایی با تشکل‌های جوانان هستند. متاسفانه نگرش برخی نمایندگان مجلس به حوزه جوانان سیاسی بود اما پس از توضیح و تشریح عملکرد معاونت متوجه شدند که ماهیت حدود 90درصد تشکل‌های جوانان کاملا کارآفرینی و اشتغالزایی است و در حوزه‌های مشخص شغلی فعالیت می‌کنند بر همین اساس نگاهشان تغییر کرد.

به نظر می‌رسد تا خرداد ماه تکلیف تفکیک حوزه جوانان از ورزش مشخص و نهایی می‌شود که البته باید در صحن علنی مجلس شورای اسلامی به رای نمایندگان مجلس برسد، خوشبختانه بسیاری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی با تفکیک این دو حوزه موافق هستند و تنها نگرانی ما کل لایحه است؛ چون لایحه، لایحه به صورت کلی است و سه وزارتخانه صنعت، مسکن و شهرسازی و ورزش و جوانان درگیر آن هستند و تفکیک آنها نیز مطرح می‌شود. بر همین اساس ما نگرانیم که به دلیل عدم پذیرش نمایندگان مبنی بر تفکیک دو وزارت خانه دیگر به کل لایحه برگشت بزنند که در این صورت دچار مشکل می‌شویم.

*دولت در حوزه اشتغال جوانان تاکنون چه اقداماتی انجام داده و آیا شما در طول مدیریت خود برای شناسایی جوانان مستعد و مدیر گام برداشته‌اید؟

-جوانان مستعد به صورت عملیاتی شناسایی شده‌اند، اما اینکه چقدر بتوانیم از این افراد در بدنه دولت و نهادهای کشور استفاده کنیم بستگی به امتیاز و ظرفیت سازمان استخدامی کشور دارد اما اگر دولت در بحث اشتغال جوانان مشکل دارد، می‌تواند هرچه سریع‌تر تکلیف بازنشسته‌های خود را روشن کند که در صورت تحقق این امر بخش عظیمی از جوانان مشغول به کار می‌شوند. زیرا هم‌اکنون تعداد زیادی بازنشسته در بدنه دولت داریم که متاسفانه هر ساله برای آنها مجوز ادامه کار می‌گیرند، در حالی که اگر همین تعداد بازنشستگان از دولت خارج شوند، نیمی از جوانان را جایگزین می‌کنیم و مشکل اشتغال‌ آنها حل می‌شود.

پیش از این نیز به معاون اول دولت هم گفته بودم که یکبار برای همیشه تکلیف بازنشسته‌های دولت را روشن کنید و اگر نمی‌خواهیم جمعیت دولت را افزایش دهیم اما جمعیت مازاد را خارج و از جوانان با استعداد و نخبه استفاده کنید. هم اکنون می‌توانیم به ازای هر یک نفر از بازنشستگانی که از دولت خارج شود، 5 نیروی جوان با همان تخصص و کارآمدی معرفی می‌کنیم زیرا در همه حوزه‌ها جوانان متخصص و نخبه‌ داریم.

متاسفانه در حوزه جوانان مدام شعار می‌دهیم و حرف می‌زنیم اما تاکنون به صورت عملیاتی اقدامی نکرده‌ایم، اما جایی که مردم انتخاب کرده‌اند این اتفاق افتاد. مثلا در شورای شهر در سراسر کشور تقریبا بیش از 1000 جوان عضو شوراهای شهر شده‌اند. هم‌اکنون نیز در شورای شهر تهران شاهد به کارگیری تعدادی از جوانان هستیم، اما متاسفانه دولت هنوز در بخش اشتغال جوانان به صورت عملیاتی اقدام نکرده است. با توجه به اینکه صندوق بازنشستگی کشور دچار بلاتکلیفی است و مطالباتش از دولت بالا رفته و دچار بحران شده سعی می‌کنند از افزایش تعداد بازنشستگان جلوگیری کنند چون به تعداد مستمری‌بگیران این صندوق اضافه می‌شود که این به یک معضل در دولت تبدیل شده است. به عنوان مثال هم اکنون فردی را در دولت می‌شناسم که حداقل 10 سال پیش بازنشسته شده و هنوز برای ادامه کار او مجوز می‌گیرند تا به کارش ادامه دهد که این خیانت به حوزه جوانان است.

استانداری‌ها باید مجامع جوانان را به صورت رسمی و عملیاتی بپذیرند و کارهای دولت به مجامع جوانان برون‌سپاری شود. به عنوان مثال وقتی در یک استان یک تشکل فرهنگی به کار تولید بنر و چاپ و تبلیغات می‌پردازد، چرا باید دولت با بخش خصوصی قرارداد ببندد. مشغول کردن جوانان در دولت دردی از آنان دوا نمی‌کند، اما دولت می‌تواند در استان‌ها با بخش‌خصوصی قرارداد منعقد کرده و کارهای خود را به تشکل‌های جوانان واگذار کند.

*نحوه ارتباط معاونت ساماندهی امور جوانان با مدیریت شهری چگونه است و آیا برای به کارگیری جوانان در مدیریت شهری پیشنهاداتی به این بخش ارائه می‌دهید؟

-متاسفانه شورای شهر جدید هنوز به یک ساختار عملیاتی واحد نرسیده و علی‌رغم گذشت چند ماه هنوز بازتاب عملیاتی از جمله تنظیم و تدوین مصوبات شهری و اتفاقات دگرگون‌کننده وضعیت شهری را از آن شاهد نبودیم، زیرا هنوز درگیر ساماندهی داخلی هستند اما با همه اوصاف با حجت نظری، یکی از اعضای جوان شورای شهر تهران که موضوع سمن‌های تهران را برعهده دارد مذاکراتی داشته‌ایم. در شهرداری تهران استعدادها و ظرفیت‌های خوبی وجود دارد که می‌توانیم به راحتی در هر منطقه یک سمن‌سرا داشته باشیم. شورای شهر باید در زمینه مهاجرت، اختلافات فرهنگی، ‌اختلافات طبقاتی، بیکاری و حاشیه‌نشینی تفاهمنامه‌هایی با وزارت جوانان منعقد کند زیرا هم اکنون یکی از مشکلات اصلی تشکل‌های شهر تهران موضوع اشتغال جوانان است.

از شورای شهر می‌خواهیم در حوزه جوانان و تشکل‌های شهر تهران ورود پیدا کرده و مصوبات مشخصی داشته باشند. متاسفانه در شهر تهران یک خانه جوان بیشتر نداریم و باتوجه به وسعت شهر با یک خانه جوان نمی‌توانیم اقدامات خوب و چشمگیری انجام دهیم. در حالی که شهرداری املاک فراوانی مانند سرای محلات و فرهنگسراها و فضای داخل پارک‌ها دارد که از آن به خوبی استفاده نمی‌کند. ما با استفاده از امکانات موجود می‌توانیم در هر منطقه و محله یک دفتر برای امور تشکل‌ها ایجاد کنیم. حتی می‌توان بسیاری از خدمات شهری را به تشکل‌های جوانان واگذار کرد تا با هزینه‌های اندک شهر را تکان دهند. مثلا موضوع تفکیک زباله از جمله موضوعاتی است که از 20 سال پیش تاکنون در تهران حل نشده اما کافی است این موضوع را به تشکل‌های جوانان برون‌سپاری کنیم. در یکی از بحث‌های اشتغال در شهر تهران تجارت الکترونیک است که در همه حوزه‌ها مانند خرید و فروش کالا،‌ غذا، پوشاک، ‌تاکسیرانی، همه‌چیز با یک اپلیکیشن کار می‌کنند. این موضوع باید در شورای شهر تهران پایگاه و جایگاه مشخصی داشته باشند و مباحث حقوقی و قانونی آن مرتفع شود و به عنوان یک درآمد پایدار شهری به ثبت برسد و تشکل‌های ما نیز در این حوزه ساماندهی شود.

* مهمترین دغدغه شما در حوزه جوانان چیست؟ (اشتغال،‌ مسکن، ازدواج)

-جوانان دغدغه اصلی‌ام هستند؛ زیرا هیچکس در این کشور جوانان را نمی‌بیند و به همین دلیل آنان هویت خود را از دست داده‌اند. در حالی که ما باید شرایطی را ایجاد کنیم که جوانان بتوانند در شورای اداری استان و جلسات استانداری شرکت کرده و مطالبات خود را مطرح کنند. جوانان باید در جایگاه خود قرار گیرند،‌ اما شبکه جوانان در کشور حذف شده و به حاشیه رفته است و به جای اینکه در صحبت‌ها از فرصت جوانان نام ببریم، از معضل جوانان یاد می‌کنیم. وقتی یک استاندار در جلسه اعلام می‌کند ستاد ساماندهی جوانان جزو اولویت‌های کاری‌اش نیست و می‌توانید ستاد کودکان هم بزنید، سطح درک نسبت به موضوع جوانان آنقدر پایین است در حالی که اگر جایگاه اجتماعی لازم به جوانان داده نشود، تبدیل به یک اغتشاش می‌شود. هویت‌بخشی به جوانان در عرصه کار و توانمندی جزو اولویت‌های آنان باشد. جوانان در تهران با ایجاد استارت‌آپ‌ها موضوع اشتغال خود را حل کرده‌اند و با این کار بخش بازار سنتی را به نابودی کشانده‌اند، بنابراین دولت یا باید آنها را بپذیرد یا با این موضوع کنار بیاید.

متاسفانه دولت جوانان را در اجرای کار نمی‌بیند و اصلا موضوع مشاور جوان موضوعی ابلهانه است زیرا جوانان ما مدیران اجرایی هستند و باید بدانیم که ما مشاور جوان نمی‌خواهیم، مدیر جوان می‌خواهیم و پیرمردان بازنشسته دولت می‌توانند به عنوان مشاور در کنار مدیران جوان به ادامه کار بپردازند و به آنان راهنمایی و مشاوره بدهند.

شخصا پس از انتصاب در این جایگاه، یکی از مدیرکل‌های وزارت ورزش و جوانان را از بین متولدین دهه 60 انتخاب کردم که با 31 سال سن یکی از جوان‌ترین مدیرکل‌های دولت دوازدهم محسوب می‌شود، اما در کل دولت مدیرکل به این جوانی نداریم. بر همین اساس پیشنهاد می‌کنیم وزرا یک معاون جوان داشته باشند. مگر اول انقلاب این‌گونه نبود؛ پدر من در اوایل انقلاب در سن 29 سالگی وزیر شد و میانگین سن کابینه شهید رجایی 40 سال است. چرا نمی‌توانیم این اتفاق را دوباره در کشور داشته باشیم؟

* با توجه به اینکه مجوزهای راه اندازی تشکل‌های جوانان از سوی وزارت ورزش و جوان و وزارت کشور صادر می‌شود، برای ایجاد وحدت و یگانگی صدور این مجوزها چه برنامه‌ای در نظر دارید؟

-موضوع ارائه مجوز از سوی دو دستگاه جزو یکی از مشکلات ما بود به همین دلیل با پیگیری‌های بسیار و مذاکره با وزیر ورزش و جوانان و وزیر کشور خواستار حل این مشکل شدیم. زیرا برای عضویت و راه اندازی تشکل‌های وزارت کشور محدودیت سنی وجود ندارد اما تشکل‌های وزارت ورزش و جوانان را جوانان تشکیل می‌دهند برهمین اساس مقرر شد نمایندگانی از وزارت کشور و وزارت ورزش و جوانان مشخص و برای دریافت شناسه و درج در روزنامه رسمی اقدام کنند. البته ما وزارت کشور را به عنوان مرجع تایید شناسه تمام تشکل‌های کشور به رسمیت می‌شناسیم و به دنبال کسب امتیاز برای خود نیستیم و فقط می‌خواهیم تشکل‌های ما به صورت رسمی ثبت شود. هم اکنون بیش از دو هزار تشکل فعال و حدود یک هزار تشکل در نوبت دریافت مجوز داریم که تا خرداد امسال اقدامات ثبتی آنان به انجام می‌شود.

*با توجه به اینکه اگر یک تشکل در حوزه کارآفرینی بخواهد یک استارت آپ اپلیکشینی راه‌اندازی کند باید از سه دستگاه از جمله وزارت صنعت، وزارت ارتباطات و فناوری و شورای عالی انفورماتیک مجوز فعالیت بگیرید آیا شما می‌توانید بخشی از این مسیر دستیابی به مجوز را تسهیل کنید؟

-متاسفانه چنین امکانی وجود ندارد و تنها می‌توانیم با ارائه تاییدیه به تشکل‌ها در روند دریافت مجوزها برای آنها سهولت ایجاد کنیم، البته یک تفاهم‌نامه سه جانبه بین آقایان سلطانی‌فر، جهرمی و ستاری به امضا رسیده که بخش عظیمی از این مشکلات را حل می‌کند.

* باتوجه به اینکه کمترین بودجه دولت مربوط به معاونت جوانان است آیا نظارتی بر نحوه هزینه‌کرد بودجه در دستگاه‌های دیگر دارید و چه تدابیری برای این موضوع در نظر گرفته‌اید؟

-اگر لایحه بودجه مثلا سال 97 را پایش کنید بدون اغراق در حدود 10هزار میلیارد تومان در حوزه جوانان اعتبارات گذاشتند. در حالی که بخش عمده این رقم حدود 3 تا 4 میلیارد تومان برای وام کارآفرینی است و از صندوق ارزی تامین می‌شود، همچنین بخشی به موضوع مسکن جوانان اختصاص دارد که وزارت مسکن و شهرسازی و اعتبار لازم را در این بخش دریافت می‌کند. بخش دیگری نیز به عنوان رفاهیات جوانان به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و بخشی نیز به آموزش عالی جوانان تعلق می‌گیرد. متاسفانه از این 10 هزار میلیارد تومان تنها حدود 300میلیارد تومان در حوزه جوانان به ما تعلق می‌گیرد که می‌‌توانیم برای آن برنامه ریزی و سیاست گذاری کنیم.

کل اعتبار پیش بینی شده در حوزه جوانان در سال 97 حدود 47 میلیارد تومان است که نسبت به سال گذشته افزایش داشته ولی حدود 19 تا 20 میلیارد این اعتبار به حقوق و دستمزد تعلق می‌گیرد و عملا از 20 میلیارد تومان آن می‌توانیم برای جوانان کل کشور برنامه ریزی کنیم به طوری که عملا سالانه تقریبا به هر استان حدود 700-800 میلیون تومان اعتبار تعلق می‌گیرد. موضوع خانه‌های جوان، تشکل‌ها، طرح‌های ملی، اوقات فراغت حوزه جوانان،‌ بحث ساماندهی موضوع ازدواج و بحث پیگیری اشتغال و... را باید با این اعتبار اندک ساماندهی کنیم.

مشکل اصلی ما عدم مداخله و نظارت بر عملکرد اعتبار جوانان در سایر دستگاه‌ها و وزارتخانه‌هاست به طوری که ما نمی‌توانیم اعتبارات این حوزه را کاهش یا افزایش دهیم و برای بودجه و اعتبار و عملکرد یک وزارتخانه اظهار نظر کنیم در حالی که اگر زیر مجموعه معاونت رئیس جمهوری بودیم می‌توانستیم در اعتبارات سایر وزارتخانه‌ها دخالت و نظارت کرده و از آن گزارش عملکرد درخواست کنیم.

* آیا برای واگذاری اختیارات در این زمینه با دستگاه‌های مختلف و دولت مذاکره کرده‌اید؟

-از لحاظ قانونی در این جایگاه چنین امکانی وجود ندارد و تنها راه حل آن سازمانی شدن معاونت جوانان است که مانند گذشته به ادامه کار خود بپردازد.

* محور کارآفرینی تشکل‌های جوانان شامل چه بخش‌هایی است؟

-ما باید تشکل‌های در حال شکل گیری در روستا و شهرستان‌ها را به سمت مورد نیاز آن منطقه هدایت کنیم البته این هدایت به معنای دخالت نیست، به معنای آموزش و کمک است. ما باید در کل کشور آمایش اشتغال انجام دهیم، به عنوان مثال اگر تشکلی در یک روستایی می‌خواهد ثبت شود ما باید با کمک‌های خود آن را راهنمایی و هدایت کنیم تا بتواند از وام‌های اشتغال بهره‌مند شوند.

با پیگیری‌های صورت گرفته مشخص شد وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی آمایش اشتغال در کشور را انجام داده است و نتیجه مطالعات خود در زمینه اشتغال را در اختیار وزارت جوانان قرار دهند تا بتوانیم در سطح استان‌ها پیش از ثبت تشکل‌های جوانان مورد استفاده قرار دهیم. هم اکنون در کل کشور حدود 300هزار جوان در دو هزار تشکل مختلف مشغول کار هستند و پیش بینی می‌کنیم تا پایان این دولت به حداقل 6هزار تشکل برسد.

تشکل‌های جوانان به صورت غیرانتفاعی هستند اما لزوما غیر اقتصادی نباید باشند برهمین اساس باید به طور خودگردان از پس هزینه‌های خود برآیند البته در گذشته روی موضوع خودگردانی و مسائل اقتصادی تشکل‌های جوانان کار نشده بود و بسیاری از تشکل‌ها در فعالیت‌های عام‌المنفعه، بحث‌های خیریه و آسیب‌های اجتماعی، کودکان کار، زنان سرپرست کار مشغول بودند که ماهم مخالفتی با این موضوع نداریم اما درد اصلی جامعه جوان امروز ما موضوع اشتغال است بنابراین باید در این راستا به ایجاد اشتغال جوانان نیز توجه کنیم و تشکل‌ها را برای انتخاب نوع فعالیت و نحوه کار راهنمایی هدایت کنیم تا بتوانند از اعتبارات موجود در کشور استفاده کنند.

تشکل‌ها به عنوان یک پایگاه اجتماعی و اقتصادی برای جوانان است که می‌توانند با موضوعات بانکی و حقوقی، ثبت‌ شرکت، روابط تجاری و... آشنا شوند و با انجام چنین کارهای برای آینده خود تجربه کسب کنند و از حضور در تشکل‌ها به عنوان محلی برای آموزش در حوزه اشتغال و فعالیت‌های اجتماعی بهره‌مند شوند.

...................................

گفت‌و‌گو از مهرو ماهر