کشف گورهای 7 هزارساله در تل چگا سفلی خوزستان

به گزارش گروه فرهنگی آنا و به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری عباس مقدم سرپرست هیات باستان‌شناسی تل چگا سفلی امروز دوشنبه با اعلام این خبر گفت: «با توجه به روند بسیار سریع تخریب محوطه تل چگاسفلی، برنامه تعیین عرصه محوطه تعریف و با حمایت معاونت میراث فرهنگی استان خوزستان به مرحله اجرا در آمد.»

وی افزود: «این برنامه در دو مرحله مطالعات پیش میدانی و میدانی صورت پذیرفته است. در بخش مطالعات پیش میدانی علاوه بر گزارش‌های منتشر شده توسط دیتمن، تمامی نقشه‌ها، تصاویر هوایی و ماهواره‌ای تهیه و به دقت مورد ارزیابی قرار گرفتند.»

او با اشاره به شروع مطالعات میدانی تعیین عرصه از اردیبهشت ماه سال جاری گفت: «در بخش مطالعات میدانی برنامه، هیات باستان‌شناسی ابتدا شروع به مستند‌سازی وضع موجود محوطه پرداخت و تمامی تغییرات طبیعی و انسانی ایجاد شده در عرصه و پیرامون محوطه را به دقت ثبت کرد.»

به گفته عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری هیات باستان‌شناسی بر مبنای ضوابط موفق شد در پیرامون محوطه گمانه‌هایی برای درک بهتری از گسترده محوطه باستانی تل چگا بدست آورد.

مقدم با اشاره به شناسایی گورستان های باستانی توسط هیات باستان شناسی افزود: «این گورستان‌ها که برخی از آنها بر مبنای تغییرات سطحی نمایان شده بودند شواهدی را ارایه کردند که تاریخی برابر با اواخر هزاره پنجم پیش از میلاد را نشان می‌دهد.»

او در ادامه افزود: «با استفاده از علوم میان رشته‌ای، بخش‌هایی از این گورستان توسط متخصصان و ابزارهای روزآمد بررسی ژئو مغناطیس شد.»

این باستان‌شناس تصریح کرد: «نتایج این بررسی به ما کمک بسیار زیادی کرد چرا که توانستیم بدون انجام هرگونه کاوش در پیرامون محوطه، شناخت خوبی از شکل و پراکندگی گورها بدست آوریم.»

مقدم در پایان گفت: «برنامه میدانی تعیین عرصه محوطه تل چگاسفلی که مجوز آن توسط رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری صادر شده بود پایان یافته و هیات باستان‌شناسی سرگرم تهیه و تدوین گزارشی مفصل از فعالیت‌های انجام شده است.»

یکی از وسیع‌ترین محوطه های پیش از تاریخ

محوطه باستانی تل چگاسفلی در دشت زیدون (زهره) و در حاشیه جنوبی رودخانه زهره یکی از وسیع‌ترین محوطه‌های پیش از تاریخی در جنوب غربی ایران است.

تل چگاسفلی در دهه 1970 میلادی توسط هیاتی به سرپرستی هانس نیسن از موسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو شناسایی شد. بعدها، رینهارد دیتمن، به تفصیل به الگوهای زیستگاهی دشت‌های بهبهان و زهره پرداخته است. در الگوهای زیستگاهی ارائه شده توسط دیتمن، از تل چگاسفلی به عنوان یکی از کانون‌های مهم زیستگاهی در اواخر هزاره پنجم پیش از میلاد نام برده شده است. در سال 1388 شمسی، کامیار عبدی طی یک برنامه بررسی و شناسایی آثار شهرستان بهبهان، از آثار شناسایی شده توسط دیتمن بازدید به عمل آورده و پس از آن‌ها متعاقبا، به همت زنده یاد گنجی، تل چگاسفلی درسال 1388 به شماره 28822 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

نیم قرن تعرض به محوطه تاریخی تل چگاسفلی

در خلال نیم قرن اخیر، به محوطه تاریخی تل چگا سفلی بارها تعرض شده است. ابتدا شرکت‌های نفتی بریتانیایی و امریکایی عرصه محوطه را مکان مناسبی برای اسکان موقت عوامل فنی خود یافتند. پس از اصلاحات ارضی و اعطای زمین به دهقانان، رفته رفته آبادی‌های خرد و کوچک اطراف محوطه تل چگاسفلی، عرصه محوطه را اشغال کرده و روستائیان خانه‌های خود را برروی آن ساختند. گذشته از آن، حفرچاه‌های آب و فاضلاب بر سطح محوطه، برپا داشتن سازه‌های صنعتی اعم از پمپ‌های فشارقوی، کارگاه سنگ شکن و تولید شن، منبع سیمانی آب در خلال سال‌های جنگ تحمیلی و نیز ساخت تاسیسات دامداری و دامپروری بر روی عرصه محوطه، آسیب‌های جبران‌ناپذیری بر پیکر این محوطه وسیع هزاره پنجم پیش از میلاد وارد ساخته و منظر طبیعی پیرامون محوطه نیز از تغییرات بی‌نصیب نمانده است.