ضرورت افزایش اثربخشی درس آمادگی دفاعی در مدارس

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، امیر سرتیپ محمدحسن باقری، معاون آموزش و پژوهش ستاد کل نیروهای مسلح گفت: هر وقت از دفاع مقدس سخن می‌گوییم باید شهدا را یاد کنیم. دانش‌آموزان امروز، مدیران فردای این جامعه هستند و قرار است اداره‌کنندگان آینده کشور باشند. رئیس جمهور، وزرا، وکلا، فرماندهان، مدیران و همه اقشاری که جامعه را در آینده اداره می‌کنند، از دانش آموزان هستند و در آینده امانت بسیار سنگینی را به اینها خواهیم سپرد.

وی افزود: از یک نگاه قرار است به دانش‌آموزان بگوییم، این امانتی که به دست آنان می‌رسد از چه مسیری گذشته و به چه قیمتی حفظ شده است و اینکه بهای این امانت چقدر است، حداقلش این است که در بیان معارف دفاع مقدس می‌خواهیم بگوییم که کشور و نظام جمهوری اسلامی ایران با چه خطراتی مواجه بوده است. در زمان خودش نسلی با ایثار و فداکاری آمد، دفاع کرد و در برابر خطر ایستاد. در دفاع مقدس بیش از 30 هزار تن از شهدای ما، شهدای دانش‌آموز بودند و الگوهای برجسته و متعددی در این بین داریم که شهید فهمیده یکی از آنان است که هر کدام در محله، شهر و استان و کشور معروف هستند.
ضرورت انتقال الگوهای دفاع مقدس به دانش‌آموزان
معاون آموزش و پژوهش ستاد کل نیروهای مسلح گفت: بنابراین انتقال این الگوها به دانش‌آموزان امروز جامعه و اداره‌کنندگان آینده کشور، موضوع مهم و اساسی است که اگر به خوبی صورت بگیرد، شاهد موفقیت‌هایی خواهیم بود. از جنبه دیگری هم می‌توان به آن توجه کرد و آن هم بحث معرفی الگو برای نسل جوان و نسلی که مسیر رشد را طی می‌کند، است. نوجوانان و جوانان ما نیاز به الگوهایی دارند که این الگوها شاخص باشد و خداوند در قرآن کریم، پیامبرش را به عنوان اسوه حسنه معرفی کرده است. الگو معرفی کردن برای جامعه یک ضرورت در هر مقطعی است و چه الگوهایی بهتر از رزمندگان بی‌ادعا و بعضا گمنام دوران دفاع مقدس؛ رزمندگان در دفاع مقدس بدون هیچ چشم‌داشتی از تعلقات دنیوی گذشتند و امروز اگر به راحتی در این کشور در سایه امنیت زندگی می‌کنیم به دلیل رشادت‌های رزمندگان است که بسیاری شهادت را به جان خریدند.
باقری گفت: انتقال مفاهیم دفاع مقدس و معرفی الگوهای آن به دانش آموزان و نوجوانان می‌تواند کمک کند تا این نسل الگوهای خود را پیدا کند و البته کار بسیار ظریفی است. معارف دفاع مقدس به فرموده رهبر معظم انقلاب گنجینه است و نسل‌ها می‌توانند از آن استفاده بکنند. اینکه چه کسی بخواهد از این گنجینه و چگونه برداشت بکند، خیلی مهم است.

وی اظهار کرد: مهم‌تر از دانش‌آموزان، راویان، ارائه دهندگان، تربیت‌کنندگان و معلمانی هستند که می‌خواهند معارف دفاع مقدس را منتقل کنند. انتقال معارف دفاع مقدس، بیان قطعه‌ای از تاریخ نیست، بیان حادثه و یک رویداد تاریخی هم نیست؛ بلکه ترسیم و تصویر عینیت بخشیدن همه ارزش‌هایی است که خداوند برای بنده و بشرش ایجاد کرده است و ما در قطعه‌ای از تاریخ، عینیت‌های آن را لمس کردیم و امروز می‌خواهیم آن را منتقل کنیم.

معاون آموزش و پژوهش ستاد کل نیروهای مسلح گفت: تربیت دانش‌آموز تراز انقلاب اسلامی یک موضوع ترکیبی و چندوجهی است. وقتی می‌گوییم تراز انقلاب اسلامی شامل همه ابعاد می‌شود یعنی اینکه می‌گوییم دانشجوی تراز انقلاب اسلامی، سرباز تراز انقلاب اسلامی، دانش آموز تراز انقلاب اسلامی، دانشمند تراز انقلاب اسلامی، پزشک تراز انقلاب اسلامی و... . تراز انقلاب اسلامی به طور کلی سقفی است که با شناخت آن، همه کسانی که دلسوختگان اسلام و انقلاب هستند، باید آن را بشناسند و در ذیل آن قرار بگیرند، یعنی سقف کلی است که صرفا از دریچه دانش‌آموز انقلابی تنها نمی‌توانیم به آن بپردازیم.
وی افزود: اگر بخواهیم به دانش‌آموز تراز انقلاب اسلامی بپردازیم، باید بگوییم که چه شاخص‌هایی دارد و چگونه باید باشد. دانش‌آموز در دوران دانش اندوزی است و در دورانی است که سرمایه‌اندوزی می‌کند تا دورانی از آن استفاده کند و باید ببینیم چه انتظاراتی از دانش آموزان داریم. قاعدتا بالاترین انتظاری که ما از دانش‌آموز داریم، دانش اندوزی است و دانش آموز باید همه زمان و فکر خود را صرف دانش اندوزی کند. در این زمینه دانش‌آموز باید یک تلاش مضاعف، یک جدیت و یک انگیزه برای یادگیری به مانند انسان تشنه برای رسیدن به آب داشته باشد. اولین انتظاری که از دانش‌آموز تراز انقلاب اسلامی می‌شود داشت این است که او را شیفته و تشنه علم آموزی ببینیم.

تکلیف دانش‌آموزان درس خواندن است

باقری گفت: روزی تکلیف دفاع بود و امروز تکلیف درس خواندن است. در آن زمانی که امام فرمودند جبهه‌ها را پر کنید و جوانان ما به سمت جبهه‌ها رفتند، تکلیف‌شان دفاع مقدس بود و امروز برای دانش‌آموز تکلیف درس خواندن است. همان طور که جوان آن روز از سرما و گرما نترسید و از میهن اسلامی دفاع کرد و از بمباران نترسید. امروز نیز باید در هر شرایطی به تحصیل پرداخت. آن زمان سیستم‌های حمل و نقل مانند امروز نبود و رفت و آمد سخت بود. آن زمان وقتی با قطار به جبهه می‌رفتیم، کوپه‌هایش تختی بود و در هر کوپه ده پانزده نفر می‌نشستیم و در برخی از مسیرها همچون شمالغرب هوا بسیار سرد بود. آن وقت تکلیف جنگیدن بود؛ امروز تا کمی هوا سرد یا آلوده می‌‌شود، مدارس تعطیل می‌شود، بالاخره هر اتفاقی می‌افتد مدارس تعطیل می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: امروز دانش‌آموز تراز انقلاب اسلامی، دانش‌آموزی است که تکلیف خود را تحت هر شرایطی رها نکند و هیچ چیزی مانعش نشود و البته چون سن دانش‌آموزی، سنی است که نوجوانان ما بین مسائل تشخیصی قرار دارند، اینجا نقش والدین، معلمین و دست‌اندرکاران بسیار مهم است. نمی‌توانیم همه بار را بر دوش دانش آموزان بگذاریم. باید دانش‌آموز تراز انقلاب اسلامی را تبیین کنیم و بعد مشخص کنیم که رسیدن به آن سقف چه مسئولیت‌هایی را متوجه دانش‌آموز می‌کند و چه مسئولیت‌هایی بر عهده دیگران از جمله معلمان، والدین، رسانه‌ها و مسئولان است. این تقسیم کار باید صورت گیرد.

پرورش مهم‌تر از آموزش دانش‌آموزان است

معاون آموزش و پژوهش ستاد کل نیروهای مسلح یادآور شد: نکته دیگری که در بحث تربیت نیروی انسانی در تراز انقلاب اسلامی وجود دارد، این است که انقلاب اسلامی یعنی داشتن یک نگاه الهی و ارزشی. در آموزش‌و‌پرورش، بُعد پرورش بسیار مهم تر از بُعد آموزش است، بُعد پرورش همان جلوه‌هایی است که ارزش‌ها خود را نشان می‌دهد. آموزش را می‌توان سر کلاس انجام داد اما پرورش تنها به محیط مدرسه و کلاس خلاصه نمی‌شود و یکی از مولفه‌های دانش‌آموز تراز انقلاب اسلامی، مزین بودن به جنبه‌های ارزشی مورد قبول جامعه است و خوشبختانه اقدامات خوب اما کم در جامعه مانند همیار پلیس که به دانش‌آموزان یاد می‌دهد تا مسئولیت بپذیرند، انجام شده است.

باقری تاکید کرد: یکی از جنبه‌های تراز انقلاب اسلامی در حوزه دانش‌آموزی، احساس مسئولیت داشتن و مزین بودن به جنبه‌های ارزشی است. در دفاع مقدس، رزمندگان هر کدام مجسمه عینی از ارزش‌ها و هنجارهای دینی و ملی بودند. بنابراین از هر دو جنبه بحث دانش آموز تراز انقلاب اسلامی را باید بیان کنیم، هم جنبه اخلاقی و رفتاری و هم جنبه علمی، دانشی و مهارتی که هر دو به هم کمک می‌کنند تا تصویری خوشایند برای همه شکل بگیرد. اگر سقف تراز انقلاب اسلامی را ترسیم کنیم، بعد می‌توانیم ویژگی‌های دانش آموز تراز انقلاب اسلامی را مشخص کنیم. البته به نظرم می‌رسد که در مدارس آموزش‌و‌پرورش باید بیشتر به سمت مهارت‌های علمی برویم. نیاز است دانش‌آموزی که از آموزش‌و‌پرورش فارغ التحصیل می‌شود، حرفه یا فنی را آموخته باشد و صرفا محفوظات ذهنی نداشته باشد.
آموزش‌و‌ پرورش نقش مهمی در دفاع همه جانبه دارد
وی افزود: آن روزی که امام خمینی (ره) در اوایل انقلاب این بحث را مطرح کردند که آمادگی دفاعی برای عموم جوانان است و ارتش 20 میلیونی باید تشکیل شود، بر این مبنا بود. ارتش 20 میلیونی یعنی اینکه همه آحاد مردم ما در جای خود، نقشی در دفاع داشته باشند و این مردمی کردن دفاع است. بخشی از دفاع همه جانبه در نیروی انسانی، به همین برمی‌گردد. در قانون هم پیش‌بینی شده که برای ایجاد آمادگی دفاعی ما در 2 مقطع در آموزش‌و‌پرورش، که در یک مقطع هفته‌ای 2 ساعت آمادگی دفاعی و سالی یک روز اردوی دفاعی داشته باشیم و در مقطعی دیگر هفته‌ای سه ساعت و در سال هم سه روز اردو داشته باشیم و اگر این موارد به خوبی اجرا شود، این 2 درس معادل آموزش تکمیلی بسیج محاسبه می‌شود که معادل 2 ماه سربازی هم است.

معاون آموزش و پژوهش ستاد کل نیروهای مسلح تصریح کرد: یعنی نیروهای مسلح حاضر شدند این دو درس را به شرط اینکه کامل اجرا شود، معادل 2 ماه خدمت سربازی حساب کنند؛ به این دلیل که دانش‌آموز ما از دوران نوجوانی، حداقل‌های دفاع و استفاده از ابزار دفاعی را بیاموزد.
وی افزود: آموزش‌و‌پرورش جامعه پر جمعیتی است که بخش قابل ملاحظه‌ای از آن؛ بسیج را تشکیل می‌دهد و همه آحاد بسیج یا از مسیر دانش‌آموزی گذشته‌اند یا اینکه از این مسیر می‌گذرند و چه بهتر که وقتی می‌خواهند در بسیج جذب شوند، دوره‌های آموزش دفاعی را گذرانده باشند.

معاون آموزش و پژوهش ستاد کل نیروهای مسلح گفت: ما در نیروهای مسلح معتقدیم برخی از آموزه‌هایی که ممکن است در دوره سربازی مورد نیاز باشد اگر قبل از دوره سربازی به مشمولان آموخته شود، به نیروهای مسلح کمک بسیاری می‌تواند بکند و نیروهای مسلح از این امر استقبال می‌کنند. آموزش‌و‌پرورش از جنبه‌های مختلف در دفاع نقش دارد و جامعه کثیر نوجوانان ما که دانش‌آموز هستند، با فراگیری آموزش‌های نظامی اولیه می‌توانند پایه آن بنیه دفاعی را تشکیل بدهند و در آینده از بین همین افراد جذب نیروهای مسلح و دستگاه‌های امنیتی و انتظامی می‌شوند.
باقری افزود: نکته دیگری که در این رابطه وجود دارد این است که امکان انتخاب را نیز به این نوجوانان می‌دهد. دانش‌آموز برای انتخاب آینده‌اش نیاز به شناخت دارد، آشنایی مقدماتی و تکمیلی با حوزه دفاعی کمک می‌کند تا راه خود را انتخاب کند و اگر علاقه‌مند به حرفه نظامی‌گری و حوزه دفاعی امنیتی است، از همین مسیر جذب نیروهای مسلح می‌شود.

افزایش اثربخشی درس آمادگی دفاعی دانش‌آموزان

معاون آموزش و پژوهش ستاد کل نیروهای مسلح تصریح کرد: همین درس آمادگی دفاعی و راهیان نور دانش‌آموزی که به طریق خوبی انجام می‌گیرد، ادامه یابد خوب است اما به همین حد نباید قانع باشیم و باید اثربخشی آن را به روش‌های مختلف بالا ببریم. ارائه آموزش‌های آمادگی دفاعی یک آموزش کلاسی معمولی نیست و نیاز به ملزوماتی دارد. معلمان این درس تا آنجایی که من اطلاع دارم کم هستند، آماری که دارم حدود 17 هزار نفر است که با جامعه 900 هزار نفری دانش آموزانی که باید این درس را بگذرانند، روبرو هستند. بنابراین اگر در حوزه آموزش آمادگی دفاعی، تعداد معلمان، زیرساخت‌های کلاسی و محل‌های اردویی ارتقا یابد، خوب است.

وی یادآور شد: در حوزه راهیان نور، خوشبختانه سال به سال شاهد رشد و روند رو به جلویی بوده‌ایم و سال به سال هم در اعزام و هم در روایت‌گری نظم بهتری را شاهد بوده‌ایم و در یک کلام راهیان نور توسعه پیدا کرده است؛ چرا که مقطعی راهیان نور مخصوص جنوب بود، اما اکنون از شمالغرب تا جزایری در خلیج فارس شامل سفرهای راهیان نور می‌شود. به نظرم اگر همین موارد را به طور جدی دنبال کنیم و ارتقا ببخشیم، جواب می‌دهد؛ البته مستندسازی آموزه‌های دفاع مقدس و آوردن این مستندات در حوزه‌های علمی و دانش‌آموزی می‌تواند مکمل این موضوع باشد.
باقری خاطرنشان کرد: امروز در نظام آموزشی کشور، صرفا معلم متکلم وحده نیست، بلکه معلم از کتاب‌ها و نرم‌افزارها بهره می‌جوید و لازم است مدارس از این نظر در حوزه دفاع مقدس تجهیز شوند تا دانش آموزان به راحتی به آن مراجعه و بهره‌برداری کنند. لازم است به شکل ارائه آموزش‌ها نیز نگاهی جدیدی افکنده شود.
معاون آموزش و پژوهش ستاد کل نیروهای مسلح اعلام کرد: برای راهیان نور دانش‌آموزی هم می‌توانیم کارهای بهتری انجام بدهیم، یعنی ابتکاراتی به خرج دهیم تا دانش‌آموز برداشت‌ها و تصاویری را که دریافت می‌کند به یاد بسپارد و به آن فکر کند و تنها نگاه سطحی نداشته باشد.
شناسایی استعدادهای نظامی از دوران دانش آموزی
باقری گفت: سازمان‌های نیروهای مسلح در حوزه جذب و گزینش به دنبال بهترین‌ها هستند و یکی از اساسی‌ترین کارهای حوزه جذب، پیدا کردن استعدادهایی است که توانایی لازم را برای انجام ماموریت‌هایی که قرار است بر عهده‌شان گذاشته شود، داشته باشند. شاید نگاه این باشد، معلمانی که درس آمادگی دفاعی را ارائه می‌دهند، استعدادها را شناسایی و معرفی کنند که این سیستم وجود دارد و حداقل در دو سازمان ما که جذب‌شان به صورت عضویابی است، این کار را انجام می‌دهند. در این سازمان‌ها هسته‌های گزینش داریم که اعضای این هسته‌ها، معلمان، اساتید، کسبه، معتمدین و... هستند که نیروهای ارزشی و کیفی که استعداد جذب و به‌کارگیری در نیروهای مسلح را دارند، معرفی می‌کنند.
وی خاطرنشان کرد: یکی از حوزه‌هایی که می‌توانیم از آن استفاده کنیم، حوزه معارف دفاع مقدس است. خوشبختانه چند سالی است که 2 واحد درس آشنایی با معارف دفاع مقدس در دانشگاه‌ها پیش‌بینی شده و ارائه می‌شود که خود بنده نیز به عنوان استاد این درس را ارائه می‌کنم. این درس در دانشگاه‌ها فرصتی است تا انسان‌هایی را که ویژگی‌های لازم برای جذب در نیروهای مسلح دارند، بشناسیم که این کار انجام می‌گیرد. نیروهای مسلح به دنبال این هستند که این امر را توسعه دهد و از این رهگذر استفاده کنند.

وی افزود: بسیاری از کشورها، مدارس نظامی دارند و دانش‌آموز از مقطعی در مدرسه نظامی درس می‌خواند. یعنی استعدادیابی و جذب از همان دوره دانش آموزی صورت می‌گیرد. سال گذشته که برای مسابقات نظامی به روسیه رفته بودم، دیدم روس‌ها 8 دبیرستان نظامی دارند که ورودی آن با کنکور است که بخشی از آن‌ها در مسابقات نظامی شرکت کرده بودند و در کنار نظامی‌های ارشد مشق می‌کردند. این روش هم خوب است که از دوران دانش آموزی، استعدادهایی را شناسایی و هدایت بکنیم و نیروهای مسلح از این فرصت استفاده ببرد.
بهره‌گیری از معارف دفاع مقدس در آموزش کارکنان نیروهای مسلح
به گفته باقری در همه مراکز آموزشی‌ نیروهای مسلح، هم پایور و هم وظیفه، موضوع دفاع مقدس در دستور کار قرار گرفته است. در مراکز آموزش وظیفه نیروهای مسلح که شامل نیروهای جوان است و جنگ را درک نکرده‌اند، از پیشکسوتان دعوت می‌شود تا در دوره رزم مقدماتی معارف دفاع مقدس را به آنان بیاموزند.
وی بیان کرد:‌ در حوزه پایوران، هم در ارتش و هم در سپاه که دو سازمان اصلی نیروهای مسلح هستند، بحث معارف دفاع مقدس جدی گرفته شده است، به طوری که در کنار گفتمان دفاع مقدس که به صورت تئوری ارائه می‌شود، یک سفر مطالعاتی و اردویی هم نه به شکل راهیان نور که به شکل جامع‌تری به مناطق عملیاتی دوران دفاع مقدس صورت می‌گیرد و فرماندهان آن دوران، طرح‌های اجرا شده در جنگ را ارائه می‌دهند.

معاون آموزش و پژوهش ستاد کل نیروهای مسلح افزود: در ارتش از زمان شهید صیاد شیرازی مجموعه‌ای بدین منظور تشکیل شد که امروز با نام هیات معارف جنگ شهید صیاد شیرازی ارتش شناخته می‌شود. در سپاه هم چنین هیئتی تشکیل شده است و حتی فرماندهان ارشد ارتش، سپاه و ستاد کل نیروهای مسلح در این اردوها حضور پیدا می‌کنند و به ارائه موضوعاتی می‌‌پردازند.
وی گفت: به هر حال، تلاش شده تا در بحث معارف دفاع مقدس کار جدی صورت بگیرد. ما در مراکز آموزشی‌مان، کار ارزشمندی که کردیم، بخشی از پروژه‌های تحقیقاتی را به سوی موضوع دفاع مقدس سوق داده‌ایم و تلاش شده در پایان‌نامه‌های کارشناسی‌ارشد و یا کارشناسی هم به موضوع دفاع مقدس پرداخته شود. این اقدامات کمک کرده است تا نسل جدیدی که دفاع مقدس را درک نکرده‌اند، به پیشکسوتان دفاع مقدس وصل شوند و از آنان تجربیاتی بیاموزند. نیروهای مسلح به روش خوبی در بحث آموزش ورود پیدا کرده‌اند ، اما دفاع مقدس گنجینه‌ای تمام نشدنی است و نمی‌توانیم ادعا کنیم که در حد مطلوب از آن بهره‌برداری کرده‌ایم. باید تلاش کنیم تا در ابعاد مختلفی این موضوع را پیاده‌سازی کنیم.
معاون آموزش و پژوهش ستاد کل نیروهای مسلح خاطرنشان کرد: در برخی از مراکز آموزش وظیفه ما، ابتکاراتی به خرج داده شده و صحنه‌هایی از دفاع مقدس پیاده‌سازی شده است؛ به طوری که انسان وقتی در آن صحنه قرار می‌گیرد، احساس واقعی بودن می‌کند. سعی شده با کارهای مختلف ترسیمی و ایجادی، جنبه‌های مختلف دفاع مقدس به نمایش گذاشته شود.
تدریس علوم دفاع مقدس در دانشگاه‌ها توسط برجسته‌ترین شخصیت‌های نظامی
وی با بیان اینکه در بحث اشتراک علوم نیز بستگی به دانشگاه‌های مقابل دارد و دانشگاه‌ها باید مطالبه‌گر باشند، افزود: اینکه نیروهای مسلح خود بخواهند به سمت دانشگاه‌ها بروند و عرضه بدارند، در قالب همین 2 واحد درسی دفاع مقدس در حال انجام است و نیروهای مسلح برجسته‌ترین آدم‌هایش را برای انجام این کار به دانشگاه‌های مختلف کشور فرستاده است. برخی از دانشگاه‌ها هم از برجستگان نظامی دعوت می‌کنند تا در خصوص دفاع مقدس سخنرانی کنند که این فرماندهان نیز حضور پیدا می‌کنند.

وی گفت: در بحث راهیان نور هم که نیروهای مسلح هدایت آن را بر عهده دارند، راهیان نور دانشجویی وجود دارد که نیروهای مسلح تلاش می‌کنند واقعیت‌های دفاع مقدس از جنبه‌های مختلف را به دانشجویان ارائه کنند. البته جا برای کار وجود دارد تا گفتمان دفاع مقدس بیشتر رونق یابد.

باقری خاطرنشان کرد: شیوه‌های مدیریت جهادی در دفاع مقدس که حلقه گمشده امروز جامعه است، هم باید در دانشگاه‌ها ارائه و بدان پرداخته شود. در دفاع مقدس، همه کمبودها و کاستی‌ها را داشتیم و تحریم‌ها در اوج خودش بود اما با مدیریت جهادی، این کاستی‌ها و نواقص نتوانست مانع موفقیت‌ها و دستیابی به اهداف شود. نگاه مدیریتی کلان در دفاع مقدس، می‌تواند ارائه دهنده یک مدل جدید مدیریت در جامعه باشد که از دل معارف دفاع مقدس بیرون آمده است.

باقری افزود: خوشبختانه در این حوزه، اقدامات خوبی شروع شده و بزرگان نیروهای مسلح در قالب کلاس‌ها و نشست‌های دانشجویی، در دانشگاه‌ها حضور پیدا می‌کنند اما جای کار بیشتری دارد. شاید این خطاب رهبری، همه پیشکسوتان دفاع مقدس را در بر بگیرد، اگرچه مخاطب خاص حضرت آقا، سردار صفوی بود اما دیگرانی هم هستند که می‌توانند این کار را انجام دهند. نکته مهم این است که خاطرات دفاع مقدس، خاطرات تلخ و شیرینی است که از دل آن درس‌ها بیرون می‌آید و جوان دانشجوی ما و اقشار مختلف می‌توانند از این درس‌ها بهره‌ها بگیرند.
هماهنگی خوبی بین نیروهای مسلح و دانشگاه‌ها وجود دارد
معاون آموزش و پژوهش ستاد کل نیروهای مسلح تاکید کرد: در زمینه دانشی و پژوهشی خوشبختانه همکاری تنگاتنگی با مجموعه کلان کشور داریم. وقتی اسم از وزارتخانه‌‌های علوم و بهداشت می‌آوریم، یعنی ده‌ها دانشگاه که فعالیت دارند و منظور تنها خود وزارتخانه که ماموریت سیاست‌گذاری کلان را دارد، نیست. ما تقریبا با همه دانشگاه‌های کشور ارتباطات علمی و پژوهشی و همکاری داریم. عرصه خوبی بین دانشگاه‌ها و نیروهای مسلح ایجاد شده و قابل توسعه است. در بحث علمی و دانشی نیز نشست‌ها و همایش‌های مشترک برگزار می‌شود. در برخی از استان‌ها نیز بین نیروهای مسلح با دانشگاه‌های آن استان‌ها در بحث ارائه آموزش‌ها و کارگاه‌های آموزشی تفاهم‌نامه‌هایی به امضا رسیده است.