رویکرد اورژانس اجتماعی، پلیسی نیست

حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری آنا در مورد عملکرد اوژانس اجتماعی اظهار کرد: راه اندازی اورژانس اجتماعی حدود 19 سال پیش صورت گرفت و با توجه به خلاء مددکاری حد فاصل خانه و کلانتری نیاز به تاسیس چنین مکانی احساس شد زیرا به طور مثال ورود مستقیم کودک به کلانتری اثرات مخربی در پی دارد.البته بسیاری از موارد کودک آزاری ناشی از جهل ناآگاهی و برخی مشکلات فرهنگی و ناآشنایی خانواده با مهارت‌های زندگی و روانشناسی کودک اتفاق می‌افتد.

وی با اشاره به سرعت رشد معضلات اجتماعی در کشور و راه حل رسیدگی و خدمت به سکونتگاه‌های غیررسمی و فقیر نشین گفت: در طول بررسی 97 شهر کشور حدود ١١٠٠ محله با این ویژگی شناسایی شد که البته برای ارائه خدمات به این مناطق نمی‌توان انتظار داشت که یک شبه و در کوتاه مدت اتفاقات مثبتی را در این مناطق شاهد باشیم برهمین اساس مقرر شد متوسط خدمات به این محلات ارائه شود. سبزوار اولین شهر اجتماعی ایران شده است که برای اولین‌بار مسئولیت تدوین و برنامه‌ریزی اجتماعی‌ برای این منطقه به تشکل اجتماعی یعنی انجمن مددکاری اجتماعی ایران واگذار شده است. با توجه به تجربیات انجمن مددکاری ایران به ارائه خدمات مددکاری برآورد می‌کنیم که به تعداد 1100 محله فقیرنشین به 1100 پایگاه اجتماعی هم نیاز داریم زیرا این پایگاه‌ها یکی از فعالیت‌های اورژانس اجتماعی محسوب می‌شود که هزینه زیادی هم برای دولت ندارد.

موسوی چلک ادامه داد: طبیعتاً سازمان‌های مردم نهاد نقش بیشتری در حوزه اجتماعی داشتند و خوشبختانه شاهدیم که فعالیت NGOهای حمایت از حقوق کودک و حضور آنان در این مناطق فقیر نشین و سکونت‌گاه‌های غیررسمی افزایش یافته است.

وی با بیان اینکه رویکرد اورژانس اجتماعی رویکرد پلیسی نیست، افزود: در اولین کنگره مددکاری ایران شاهد بودیم که برای شرکت کنندگان 19 کشور جهان در این همایش جالب توجه بود که رویکر اورژانس اجتماعی ایران پلیسی نیست البته در برخی موارد باید بر طبق قانون برای دفاع از حقوق کودک از ظرفیت نیروهای پلیس استفاده کنیم اما رویکرد اورژانس اجتماعی رویکرد پلیسی نیست.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران با اشاره به محورهای فعالیت اورژانس اجتماعی یادآور شد: اورژانس اجتماعی شامل 4 بخش از قبیل مرکز مداخله بحران: مثل اورژانس بیمارستان، پایگاه خدمات اجتماعی، سامانه ١٢٣ و خدمات سیار اورژانس اجتماعی است که البته اورژانس اجتماعی نیز مانند هر فعالیت دیگری نیاز به آسیب شناسی و ارتقاء به خصوص در محله ناکارآمد شهری دارد.

وی با تاکید بر تربیت و آموزش نیروی انسانی برای اورژانس اجتماعی ادامه داد: براساس مصوبه قانون مداخلات ما باید با رویکرد مددکاری اجتماعی باشد زیرا با مداخلات مددکاری و آموزش می‌توان شرایط بهتری را ایجاد کرد و گاهی اوقات نیاز به حمایت‌های دیگر از جمله حضانت کودک، خروج موقت کودک از خانه یا کمک به خانواده برای خروج کودک و.... مطرح است.باید در نظر داشته باشیم که در بحث مسائل اورژانس اجتماعی از جمله کودک آزاری فقط دادستان به عنوان مدعی العموم مطرح نیست بلکه دیگران نیز می‌توانند به عنوان مدعی العموم وارد شوند.

موسوی چلک از اوژانس اجتماعی به عنوان یک اقدام مثبت و موفق بعد از انقلاب یاد کرد و گفت: کشورهایی مانند هلند، سوئد، انگلیس و آمریکا، کشورهای اسکاندیناویی در زمینه حمایت از کودک بسیار خوب عمل کردند و باید توجه داشته باشیم که ایران نیز می‌تواند با ارتقاء سطح اورژانس اجتماعی در رده این کشورهای موفق قرار گیرد.

وی در مورد برخی ضعف‌ها برای دریافت حضانت کودکان بدسرپرست و معتاد گفت: برای اظهار نظر در این مورد باید از زوایای مختلف این موضوع را مورد بحث و بررسی قرار دهیم زیرا به عنوان مثال دسته‌بندی خود کودکان خیلی مهم است. به عنوان مثال سازمان بهزیستی، سازمان مبارزه با مواد مخدر و سازمان‌های خدمات درمانی برای این گروه از کودکان اقداماتی انجام می‌دهند بنابراین باید ابتدا غربالگری کودکان معتاد صورت گیرد تا بتوان براساس گروهی که در آن هستند برای آنان برنامه ریزی کرد. همچنین برخی از این کودکان دارای خانواده هستند و به سادگی نمی‌توان عدم صلاحیت آنان را برای سرپرست کودکان اثبات کرد و حتی در برخی موارد باید توجه داشته باشیم که اگر کودک معتاد خیابانی را در یک مرکز و در کنار سایر کودکان قرار داد احتمال بروز بیماری و بروز سایر مشکلات نیز در بین آنان افزایش می‌یابد.

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران ادامه داد: متاسفانه در ایران مدیران اجتماعی ما کسانی هستند که تحصیلات اجتماعی ندارند و همینطور که یک پزشک نمی‌تواند دیدگاه اجتماعی داشته باشد، یک مددکار اجتماعی نیز نمی‌تواند ایده پزشکی از خود ارائه کند.