سیر تکاملی و رویکرد قانونی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء‌(ص)

به گزارش خبرنگار دفاعی و امنیتی خبرگزاری آنا، سپاه علاوه بر حفظ امنیت و مسائل دفاعی، در عرصه‌های دیگری همچون سازندگی، عمران، خدمت‌رسانی به محرومان، مسائل فرهنگی و هنری و تولید فکر انقلابی، نقش‌آفرین و تاثیرگذار است که این اقدامات باید ادامه یابند و به اطلاع مردم و افکار عمومی نیز رسانده شوند.

در 23 آذرماه سال 1368 که نهال نوپای قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا(ص) در دشت انقلاب کاشته شد، کمتر کسی گمان می‌کرد که این نهال، روزی به درختی تنومند تبدیل خواهد شد که نه‌تنها در برابر تندبادهای شرقی و غربی خواهد ایستاد بلکه جای‌جای میهن اسلامی نیز از ثمرات آن منتفع می‌گردند.

تعهد و همت بالای نیروهای انقلابی در امر سازندگی باعث شد تا مسیر پیشرفتی را که شرکت‌ها، کارتل‌ها و تراست‌های بزرگ در نیم‌قرن و حتی یک‌قرن طی کردند تا به فناوری اجرای ابرپروژه‌ها دست یابند، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء‌(ص) در کمتر از دو دهه طی نماید و امروز این قرارگاه با روحیه انقلابی و مدیریت جهادی با بیش از ربع قرن فعالیت در عرصه آبادانی و سازندگی ایران عزیز، توانسته با اجرای هزاران پروژه بزرگ و اثربخش، دستاوردهای فراوانی را به ارمغان آورد و به یک مرکز امیدآفرین و عزت‌بخش برای نظام تبدیل شود.

قرارگاه همواره سعی کرده تا با شیوه‌های اطلاع‌رسانی روز، این دستاوردها و توانمندی‌ها را که حاصل تفکر و تلاش فرزندان همین مرز و بوم است به آگاهی جامعه برساند و موجبات امیدبخشی و غرورآفرینی در بین افراد جامعه را ایجاد نماید که نوشتار حاضر کوششی در این راستا می‌باشد.

در این گزارش سعی شده تا علاوه بر نگاهی گذرا بر تاریخچه قرارگاه و سیر تکاملی آن، گرایش‌ها و عرصه‌های مختلف کاری آن نیز بیان شود و به صورت موجز مهم‌ترین پروژه‌های قرارگاه مطرح شود.

نوشتار حاضر اهم پروژه‌های قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) را تا پایان سال 1395 بررسی کرده است.

تاریخچه و سیر تکاملی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء‌(ص)

تا قبل از انقلاب، مهندسی رزم در نیروهای مسلح، بروز و ظهور چندانی نداشت؛ اما با آغاز انقلاب اسلامی و شروع جنگ تحمیلی، مهندسی رزم نیروهای مسلح، شکل منسجمی یافت و با سیر یک فرآیند تکاملی، دستاوردهای بی‌شماری را در دوران جنگ و پس از آن برای کشور به دنبال داشت.

در روزهای اول جنگ، مهندسی رزم سپاه به اقداماتی از قبیل احداثر خاکریز و کانال، ایجاد موانع مختلف، عملیات تخریب، نصب سنگرهای پیش‌ساخته و احداث جاده‌های دسترسی محدود می‌شد، اما به تدریج دامنه این فعالیت‌ها با تهیه و ساخت انواع پل‌های ثابت و شناور، ساخت انواع پناهگاه‌، ساخت اسکله، ساخت تاسیسات حفاظتی، آماده‌سازی ساحل و حتی نقشه‌برداری و هواشناسی توسعه یافت و ابعاد و اشکال مختلفی به خود گرفت.

با پایان جنگ هشت‌ساله، کشور با انبوهی از خرابی‌ها و ویرانی‌ها در شهرهای مختلف روبه‌رو بود و از سوی دیگر تعداد زیادی ماشین‌آلات، تجهیزات و امکانات عمرانی در حوزه مهندسی رزم سپاه در اختیار بود که می‌توانست التیام‌بخش این زخم عمیق باشد. بی‌توجهی به این مهم، می‌توانست برای کشور خسارت‌های فراوانی به دنبال داشته باشد. تا اینکه در 23 آذرماه سال 1368 بنا به تدبیر و موافقت فرمانده معظم کل قوا و درخواست دولت وقت و براساس اصل 147 قانون اساسی مبنی‌بر مشارکت در امر بازسازی کشور، بخشی از توان مهندسی سپاه تحت عنوان قرارگاه بازسازی خاتم‌الانبیاء‌(ص) و با به کارگیری رده‌های پنج‌گانه سپاه وارد عرصه سازندگی کشور شد تا سپاه بار دیگر و در میدانی جدید به رسالت اصلی خود که حفظ دستاوردهای نظام و انقلاب بود جامه عمل بپوشاند.

اصل 147 قانون اساسی

دولت باید در زمان صلح از افراد و تجهیزات فنی نیروهای مسلح در کارهای امدادی، آموزشی، تولیدی و جهادسازندگی، با رعایت کامل موازین عدل اسلامی استفاده کند در حدی که به آمادگی رزمی نیروهای مسلح آسیبی وارد نیاید.

استفاده از این امکانات و بهره‌گیری از تجربیات هشت سال دفاع مقدس، این فرصت را فراهم می‌ساخت تا علاوه بر بازسازی و عمران کشور، ماشین‌آلات و تجهیزات موجود نیز به روز و نوسازی شود و از طرفی باعث امیدآفرینی در جامعه و ایجاد روحیه تحرک و پویایی در کشور گردد.

قرارگاه در ابتدای فعالیت خود به بازسازی کشور به ویژه بازسازی مناطق جنگی و اجرای پروژه‌های کوچک و متوسط روی آورد و در دهه دوم حیات خود به حوزه سازندگی و اجرای پروژه‌های عمومی در گرایش‌های مختلف عمرانی و صنعتی وارد شد. ساماندهی تشکیلات ستادی و صفی و انتزاع واحدهای اجرایی و موسسات مربوط از نیروهای پنج‌گانه و تمرکز در ذیل ساختار فرماندهی قرب از ویژگی‌های این دهه است.

این در شرایطی بود که استکبار جهانی نیز در فکر تغییر جبهه تقابلی خود با ایران بود و با ناامیدی از جنگ مستقیم برای براندازی نظام سعی داشت با دستاویز قرار دادن بهانه‌های مختلف و اعمال تحریم‌های گوناگون، جنگ اقتصادی تمام‌عیاری را علیه ملت و کشور آغاز نماید و در یک فرآیند کوتاه‌مدت، تمام شرکت‌ها و پیمانکاران خارجی را وادار به ترک اجرای پروژه‌های زیربنایی می‌کرد تا با این روش مسیر پیشرفت و توسعه ایران اسلامی را مسدود کرده، ایران را به یک کشور عقب‌مانده، فقیر و ناتوان تبدیل کند و با ایجاد نارضایتی‌های داخلی اهداف خود را دنبال نماید.

از این‌رو، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) با درک این مهم سعی کرد در سومین دهه فعالیت خود با گذر از پروژه‌های عمومی که پیمانکاران زیادی در کشور قادر به انجام آن بودند، به سمت ابرپروژه‌هایی که پیش از این توسط شرکت‌های خارجی انجام می‌شد حرکت کند و با نگاه به توان درون‌زای کشور و با همت مضاعف و مدیریت جهادی، قدم در مسیر اعتلای نام ایران گذارد و شانه خود را زیربار سنگین اجرای این پروژه‌ها قرار دهد.

ماده 22 قانون تنظیم ‌بخشی از مقررات مالی دولت

به نیروهای مسلح وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران اجازه داده می‌شود با توجه به تخصص‌ها، توانایی‌ها و ظرفیت نیروهای تحت‌نظر خود با حفظ توان رزمی برای اجرای طرح‌ها و پروژه‌های اجرایی با دستگاه‌های اجرایی کشور قرارداد پیمانکاری منعقد نمایند. کلیه وجوه دریافتی از بابت قراردادهای مذکور به حساب درآمد اختصاصی نزد خزنه‌داری کل واریز می‌گردد و معادل آن در جهت اجرای قراردادهای فوق و تقویت نیروی مربوطه و جایگزین استهلاک ماشین‌آلات در بودجه سنواتی اختصاص می‌یابد.

رصد گلوگاه‌های اقتصادی و کسب شایستگی‌های حرفه‌ای از ویژگی‌های دهه سوم فعالیت قرارگاه به شمار می‌رود تا جایی که امروز این قرارگاه در راستای «اقتصاد مقاومتی» توانسته است در امر سازندگی کشور، کمک بزرگی به دولت و ملت شریف ایران بنماید و در راستای چشم‌انداز 20 ساله کشور و رسیدن به افق ایران 1404، ضمن به کارگیری صدها پیمانکار دیگر و تربیت مدیران لایق برای میهن اسلامی به رقیب سرسختی برای پیمانکاران خارجی تبدیل شود و شعار «اما می‌توانیم» را به شایسته‌ترین صورت، محقق سازد.

اجرای فازهای 15 و 16 پارس‌جنوبی به عنوان اولین پالایشگاه با مهندسی تمام‌ایرانی، احداث پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس با هدف خودکفایی کشور در تولید بنزین، اجرای فاز 13 و فازهای 22، 23 و 24 پارس‌جنوبی، ساخت مجتمع‌های پتروشیمی، اجرای طرح عظیم گرمسیری، احداث سدهای بزرگی همچون کرخه و سد گتوند، اجرای خطوط انتقال آب، نفت‌ و گاز در نقاط مختلف کشور، احداث تونل‌های طویل انتقال آب، بنادر و سازه‌های دریایی، احداث کارخانه مس سونگون، احداث آزادراه‌ها، بزرگراه‌ها و راه‌های اصلی در نقاط مختلف کشور، احداث خطوط مترو با تجهیزات پیشرفته، اجرای شبکه سراسری فیبر نوری به طول 23 هزار کیلومتر و نیروگاه‌ سیکل ترکیبی سبلان تنها بخش کوچکی از این ابرپروژه‌هاست که توسط این قرارگاه و در مسیر تحقق اقتصاد مقاومتی اجرا شده است.

حضور در عرصه سازندگی کشور از مصادیق حضور موفقیت‌آمیز سپاه در صحنه پاسداری از انقلاب اسلامی به شمار می‌آید. در واقع قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) با نگاهی بالاتر از نگاه صرفا ماموریتی و براساس نگاه رسالت‌محور و تکلیف‌مدار و براساس سند راهبرد سازندگی در عرصه آبادانی کشور فعالیت دارد.

براساس این سند، مجموعه سازندگی در سپاه، دارای هویت اسلامی، انقلابی، سپاهی، رسالت‌محور، نظام‌مند، چندمنظوره، منحصربه‌فرد، و ممتاز در عرصه فعالیت‌های سازندگی، با فرهنگ پاسداری و بسیجی، برخوردار از پشتوانه منابع سازمانی سپاه و بسیج مردمی، با قابلیت کمک به توسعه و تعمیق انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن در داخل و خارج از کشور می‌باشد.

ابتکارات نوین و گرانبها در زمینه تامین کالا، ساخت، مهندسی و راه‌اندازی و ثبت رکوردهای مختلف در عرصه اجرای پروژه‌های مختلف و در بستر تحریم‌های غرب، نشان از ثبات قدم این قرارگاه برای تحقق اقتصاد مقاومتی و مدیریت جهادی است؛ به گونه‌ای که امروز بسیاری از قطعات، تجهیزات و لوازم موردنیاز پروژه‌های مختلف در داخل کشور تامین می‌شود و بدین‌صورت علاوه بر رونق تولید در کشور، باعث ایجاد بارقه امید در دل صنعتگران، مبتکران و مخترعان این حوزه شده است.

قرارگاه در ارتباط تنگاتنگ با دانشگاه‌ها و مراکز علمی سعی کرده است بستر مناسبی برای جذب فارغ‌التحصیلان، نخبگان و آموزش نیروهای متخصص، متعهد و باتجربه فراهم نماید؛ به گونه‌ای که در حال‌حاضر در حدود 145 هزار نفر در پروژه‌های این قرارگاه مشغول به فعالیت هستند که از این تعداد 45 هزار نفر دارای مدرک مهندسی، کارشناسی‌ارشد و دکترا می‌باشند.

چشم‌انداز حضور قرارگاه در عرصه اقتصادی، کمک و مشارکت با دولت و بخش‌های غیردولتی در توسعه همه‌جانبه مناطق مستعد و مناطق کمتر توسعه‌یافته داخلی با استفاده از امکانات، تجهیزات جدید و منحصر به فرد و نیز منابع نیروهای مسلح، بخش‌های دولتی، عمومی و خصوصی در زمان صلح و بحران از طریق طراحی، اجرا و راهبری پروژه‌های زیرساختی، عمرانی، صنعتی، دفاعی، امنیتی و محرومیت‌زدایی با حفظ آمادگی رزم، با رویکرد جهادی و در راستای عمق‌بخشی و پیش‌برندگی انقلاب اسلامی است.

قرارگاه در طول سه‌دهه، با وجود تحریم‌های ظالمانه مستکبران، دستاوردها و رکوردهای بزرگی را در عرصه آبادانی، استقلال، خودکفایی و سرافرازی میهن اسلامی به دست آورد و ضمن تربیت نیروهای متخصص و متعهد برای جامعه مهندسی کشور پروژه‌های مهم، تاثیرگذار و نقش‌آفرین در زمینه‌های مختلف عمرانی و صنعتی در حوزه‌های نفت،‌ گاز و پتروشیمی، آب، نیروگاه، بنادر و سازه‌های ساحلی و فراساحلی، حمل‌ونقل، معدن و صنایع‌معدنی، ابنیه خاص، ارتباطات و فناوری اطلاعات، کشاورزی و خدمات مشاوره، مطالعات و مهندسی با موفقیت به اتمام رسانده است.

اهم حوزه‌های کاری قرارگاه عبارتند از:

* نفت، گاز و پتروشیمی

* آب

* نیروگاه

* بنادر و سازه‌های ساحلی و فراساحلی

* حمل و نقل

* معدن و صنایع‌معدنی

* ابنیه خاص

* ارتباطات و فناوری اطلاعات

* خدمات مشاوره، مطالعات و مهندسی

* کشاورزی

* محرومیت‌زدایی

ادامه دارد...