فوتبال ما پتانسیل واقعی خود را درک نکردهاست/ بیبرنامگی مشکل اصلی فوتبال
به گزارش خبرنگار گروه ورزشی خبرگزاری آنا، موفقیتی که تیم زیر 17 سال فوتبال ایران در جام جهانی هند به دست آورد و توانست با شکست تیمهای بزرگی نظیر آلمان و همچنین برتری مقابل مکزیک، کاستاریکا و گینه خود را به جمع 8 تیم برتر مسابقات برساند، اتفاقی بود که نظیر آن در تاریخ فوتبال کشورمان یک بار زمانی که مسابقات با 16 تیم نه با 24 تیم برگزار میشد، البته نه به عنوان تیم اول گروه رخ داد و برای اولین بار بود که نوجوانان ایران با اقتدار به جمع 8 تیم نخست دنیا رسیدند. این موفقیت اگر چه با شکست برابر اسپانیا تکمیل نشد چرا که عباس چمنیان پیش از شروع رقابتهای جام جهانی مدعی بود هدف تیمش حضور در جمع 4 تیم برتر مسابقات است اما باعث شد تا چمنیان فردی شناخته شده در فوتبال ایران شود.
سرمربی تیم موفق زیر 17 سالههای ایران حالا سرمربی تیم زیر 16 سالههای ایران است و توانسته با اقتدار در مرحله انتخابی مسابقات قهرمانی آسیا تیمش را به مرحله نهایی این رقابتها و انتخابی جام جهانی زیر 17 سال برساند. رقابتهایی که شهریور سال آینده در مالزی برگزار میشود. عباس چمنیان با حضور در خبرگزاری آنا میهمان ما بود و گفتگوی مفصلی با ما داشت که در ادامه شما را به خواندن آن دعوت میکنم.
تیترهای برگزیده:
*مربیگری رویای دوران کودکیام بود
* مخالفینم تبدیل به موافقانم شدند
*ایرانیها به شرط برنامهریزی شایسته بهترین عناوین هستند
*برنامه 12 سالهای را تحویل ساکت دادم
*تاثیرات مثبت برجام را بر شرایط اقتصادی ندیدهام
*شناخت جامعه فوتبال ایران از عباس چمنیان پس از جام جهانی زیر 17 سال هند فراتر از انتظار شد. ابتدا از ورودتان به عرصه مربیگری بگویید تا به حضورتان در تیم ملی نوجوانان ایران برسیم.
-من از کودکی معلمی را دوست داشتم. از 6 سالگی هم که فوتبال را شناختم علاقه من به مربیگری بود. البته خیلی بچهها از زمان ورود به مدرسه و فوتبال به مربیگری علاقهمند می شوند و این موضوع مختص شخص من نیست. اینکه علاقه به مربیگری با بزرگتر شدن کسانی که در کودکی به آن علاقه داشتند، حفظ شود موضوعی کاملا شخصی است ولی بسیاری از ما رویاهای دوران کودکیمان را فراموش کردهایم. با این حال من هیچگاه از علاقهام به مربیگری کم نشد تا اینکه سال 69 در سن 26 سالگی مربیگری را با منتخب نوجوانان خراسان شروع کردم. همزمان اولین مدرسه فوتبال در مشهد راهاندازی شد که من طرح درس آموزشی تفصیلی را برای دانشآموزان علاقهمند به فوتبال را نوشتم. اگر چه آن زمان تجربه مربیگری رسمی نداشتم و تازه دوره کارشناسی تربیت بدنیام را به پایان رسانده بودم.
*ادامه مربیگریتان را چگونه گذراندید تا به تیم ملی نوجوانان رسیدید. اگر چه در سابقه شما مربیگری تیمهای ملی نوجوانان و جوانان در سالهای 2002 تا 2004 دیده میشود.
-من بعد از حضور در تیم منتخب جوانان مشهد تلاش کردم تا مربیگری را همراه با آموزش و پرورش در تمامی سطوح آن دنبال کنم و پس از آنکه چندین سال در مشهد مربی تیمهای مختلفی بودم این فرصت پیش آمد تا در سطح نوجوانان و جوانان به تیم ملی خدمت کنم که در آن زمان نتایج بدی نگرفتیم. بعد از تیم ملی بار دیگر در مشهد و در لیگ برتر و لیگ آزادگان به مربیگری و سرمربیگری پرداختم تا در تمامی سطوح و حد و اندازههای مختلف ایران کار کرده باشم و نهایتا سال گذشته فرصتی پیش آمد تا سرمربی تیم ملی زیر 17 سال شوم و با این تیم اتفاقات خوبی را کسب کنم.
*ادعای شما برای رسیدن تیم نوجوانان ایران به جمع 4 تیم برتر جهان به ندرت از سوی فردی جدی گرفته شد و دیدگاه اکثریت این بود که نوجوانان ایران در همان دور مقدماتی حذف میشوند؟
-اینکه کسی انتظار نداشت ما به چنین موفقیتی برسیم به دلیل آن بود که پیش از آن ما ایرانیها پتانسیل و تواناییهایمان را باور نکرده بودیم و برای همین هم در مصاف با حریفانی نه چندان بزرگ نیز با شکست مواجه میشدیم. من برخلاف نگاهی که بر اذهان عمومی غالب شده بود، این باور را داشتم که همه چیز در باور ماست و باید قبول کنیم خیلی کارهایی که در رسیدن به آن ناکام ماندهایم را میتوان رقم زد. با چنین دیدگاهی تیمی ساختم که بازیکنان آن ارزش زحماتی که میکشند را درک و میتوانند آن را درون زمین پیاده کنند. هر بار هم که از من سوال میشد که هدف تیمتان از حضور در جام جهانی زیر 17 سالهها چیست، جواب من حضور در جمع 4 تیم برتر جهان بود. جالب اینکه بسیاری از متخصصان فوتبال ما که در باورشان نمیگنجید فوتبال پایه ایران چنین قابلیتی دارد پس از آنکه با 9 امتیاز به عنوان تیم صدرنشین صعود کردیم، میگفتند این تیم میتواند قهرمان جام جهانی شود. درحقیقت مخالفینم همه تبدیل به موافقانم شده بودند.
*دلیل اینکه در جام جهانی هند موفق شدید تنها این بود که بازیکنان را متوجه آن کردید که ارزش زحمات خود را بدانند.
-قطعا من فقط به چنین جملهای بسنده نکردم. علت به نتیجه رسیدن ما برنامهریزی و نظمی بود که در اجرای آن برنامهها داشتیم. ما تلاش کردیم طبق روشی جلو برویم که از ابتدا آن را ترسیم کرده بودیم و دقت در انجام شیوهای که مدنظر داشتیم ما را به هدفی که داشتیم، نزدیک و نزدیکتر کرد. من معتقدم که فوتبال ایران شایسته بهترینهاست و نه تنها من چمنیان که بسیاری از مربیان هستند که توانایی آن را دارند تا ثابت کنند ما توانمندیهای بسیار بالایی داریم. کافیست در فوتبال نتیجهگرایی که داریم برنامههای مدنظرمان را به درستی اجرا کنیم و نگران آن نباشیم که در برههای با شکست مواجه شدیم. مهمترین اصل آموزش و پرورش است که به اعتقاد من در همه حال باید رعایت شود.
*شما مدعی شده یودید به جمع 4 تیم برتر جام جهانی راه پیدا میکنید. خودتان زمانی که تیمتان با پیروزیهای متوالی به جمع 8 تیم برتر جهان رسید از چنین نتایجی متعجب نشدید؟
-اصلا از پیروزیهایی که کسب میکردیم تعجب نمیکردم. زمانی که به آلمان 4 گل زدیم، یا وقتی پیش از شروع رقابتها فرانسه را مغلوب کردیم اصلا متعجب نشدم چون این باور را داشتم که میتوانیم خیلی اتفاقات خوب را ایجاد کنیم. به نظرم وقتی ایرانیها با این همه ظرفیت، استعداد و توانایی در میادین بینالمللی ناکام میشوند جای تعجب دارد. این موضوع همواره برای خارجیها وجود داشته که چرا ایرانیها در مصاف با حریفان خود شکست میخورند و با مسابقات خداحافظی میکنند چرا که آنها بر این باور هستند که حق ایرانیها با توجه به ظرفیتشان خیلی بیشتر از اینهاست.
*با توجه به حذف تیم جوانان از مسابقات قهرمانی آسیا، به نظرتان چه سرنوشتی در انتظار بازیکنانی است که شما با آنها به جمع 8 تیم برتر جهان راه پیدا کردید؟
-یکی از چالشهای بزرگی که در فوتبال ملی و باشگاهی ایران وجود دارد، این است که ارتباط پیوستهای بین تیمهای ردههای سنی مختلف وجود ندارد. شاید نظارتی به صورت ضمنی وجود داشته باشد ولی ما در هیچ باشگاهی نمیبینیم که بازیکنان تیمهای نونهالان، نوجوانان، جوانان، امید و بزرگسالان با یکدیگر همچون یک زنجیر پیوسته باشند. هیچ باشگاهی نمیتواند مدعی این باشد که توانسته بازیکنانی که در رده نونهالان یا حتی نوجوانان خود داشته را امروز در تیم بزرگسالانش داشته باشد. چنین وضعیتی در فوتبال ملی ایران هم وجود دارد و چه بسیار بازیکنانی بودهاند که در تیمهای ردههای سنی مختلف ایران بازی کردند ولی هیچگاه تیم ملی بزرگسالان را درک نکردند و برخی از آنها هم به طور کامل از فوتبال کنار رفتهاند.
*خطری که امروز فوتبالیستهای زیادی را تهدید میکند ؟
-اینکه بسیاری از بازیکنانی که در رده نوجوانان و جوانان درخشان بودهاند اما از فوتبال محو شدهاند دلیلش ساختار آسیبپذیر و ناقص فوتبال ماست. همواره شاهد این بودهایم که با رفتن مدیرعامل یا سرمربی یک تیم، بسیاری بازیکنان از چرخه خارج میشوند. علت به نتیجه رسیدن تیمهای بزرگ دنیا این است که با تغییرات اشخاص فلسفه و چشمانداز باشگاه دچار تغییر نمیشود و افراد جدید هم راه قبلیها را ادامه میدهند البته با رعایت این موضوع که اشتباه ایجاد شده را تکرار نمیکنند و چه بسا اگر همان اشتباهات دوباره رخ دهد، تغییراتی صورت میگیرد تا نهایتا افرادی کنترل کار را در اختیار بگیرند که باشگاه را به نتایج مدنظر برسانند.
*به نظر میرسد محمدرضا ساکت مشاور دبیرکلی فدراسیون فوتبال توانسته در یک سال اخیر ارتباطاتی را میان تیمهای ردههای سنی مختلف ایجاد کند. این ارتباطات را تا چه اندازه موثر میدانید؟
-خوشبختانه تلاشهای ساکت تا حدود زیادی نواقص قبلی را از بین برده ولی ما هنوز تا شرایط آرمانی فاصله زیادی داریم. شاید اگر تیم جوانان ما آن طور ناباورانه حذف نمیشد و به مرحله نهایی انتخابی جام جهانی جوانان در آسیا میرسید، از همین تیم نوجوانان ما بازیکنانی فرصت بازی در تیم جوانان را پیدا میکردند ولی حالا ما یک رده سنی را از دست دادهایم که باید با برنامهریزی مدون و اجرای صحیح نگذاریم این نسل فوتبالمان دچار لطمه شود.
*حالا که جوانان حذف شدهاند، طرح هرم فوتبال ایران که با همکاری کارلوس کیروش و فدراسیون فوتبال ترسیم شد، میتواند به داد نوجوانانی که در هند درخشیدهاند، برسد؟
-حتما این اتفاق شدنی است. این چشماندازی که برای فوتبال ایران ترسیم شد در 3 بخش است. بخش اول شامل تیم ملی بزرگسالان زیرنظر کارلوس کیروش است. بخش دوم که تیمهای امید و جوانان است به مارکار آقاجانیان سپرده شده است. رده سوم هم که تیمهای نوجوانان و نونهالان را شامل میشود در اختیار من است. در آخرین جلسهای که با ساکت داشتم طرحی را به وی ارائه کردم که مدت زمان اجرای آن 12 ساله است و تا جام جهانی 2030 را شامل میشود. این طرح چه با حضور من، آقاجانیان و کیروش چه بدون ما دنبال شود طرحی مدون است که میتواند تمامی نسلهای فوتبال ایران را از 12 سالگی تا 24 سالگی زیرپوشش خود قرار دهد و اساس و پایه آن مبتنی بر آموزش و پرورش است. این همان راهی است که فرانسه را در جام جهانی 1998، اسپانیا را در 2010 و آلمان را در 2014 قهرمان جهان کرد و الان انگلستان آن را دنبال میکند که منجر به قهرمانی آنها در نوجوانان و جوانان جهان شده و اگر در جام جهانی 2018 روسیه مدعی اصلی قهرمانی این تیم نباشد به طورقطع در 2022 قطر این اتفاق خواهد افتاد. ایتالیا و هلند هم که جام جهانی 2018 را از دست دادهاند بلافاصله با اجرای طرح آموزشی نوینی در جامهای جهانی 2022 و 2026 به جمع تیمهای مدعی برمیگردند.
*مقایسهای که شما در خصوص فوتبال ایران و برترین تیمهای جهان انجام میدهید برای خیلی باورپذیر نیست چون فاصله فوتبال ما با آنها بسیار زیاد است؟
-من در این مدت اخیر عزم فدراسیون را برای رساندن فوتبال ایران به موفقیت در سطح بالا بسیار جدی دیدم. فدراسیون برنامه میخواهد و کمیته فنی هم به دقت برنامهها را مورد مطالعه قرار میدهد و پس از تصویب هم تا حد ممکن به اجرای موارد آن برنامهها کمک میشود. همچون اتفاقی که برای تیم زیر 17 سال رخ داد و من و شاگردان موفق شدیم. برداشت فعلی من از ادامه روند فدراسیون هم بر این است که رویکرد مهدی تاج، علی کفاشیان، محمدرضا ساکت و دیگر مدیران فدراسیون بر این است که فواصل ایجاد شده با فوتبال دنیا را با آموزش تمامی ردههای سنی کم و کمتر کنند تا در آیندهای نهچندان دور بتوانیم در سطح بزرگسالان مقابل حریفان نتایج بسیار بهتری را بگیریم.
*برای فوتبالی که نزدیک به نیمقرن است حضور در المپیک را تجربه نکرده، حرفهای شما شبیه شعارهایی است که بارها به گوش رسیده ولی تنها یک بار با شما تا اندازهای حس شد؟
-دلیل اینکه حرفهای من به شعارهای گذشتگان شبیه شده به دلیل بیبرنامگیمان بوده است. اینکه ما پس از هر بار از دست دادن فرصت حضور در المپیک برای تیم امید بعدیمان هدف و چشماندازی نداشتیم، باعث شد تا هیچگاه نتوانیم از آسیا برای المپیک انتخاب شویم در حالی که فوتبال ما پتانسیل واقعی خود را درک نکرده است. اینکه من یک بار با تیم نوجوانان به جمع 8 تیم برتر جهان رسیدم یک بار دیگر زمانی که مسابقات با حضور 16 تیم نه 24 تیم فعلی برگزار میشد، رخ داد ولی کسی آن بازیکنان را حمایت نکرد. درست است که آن بازیکنان که امروز آنها نزدیک به 30 سال را دارند را ندیدند ولی ما باید زمان حال را درک کنیم که تیم ملی نوجوانان ایران که در جام جهانی هند درخشید از دست نرود تا ذخیره مناسبی برای سالهای آیندهمان داشته باشیم. فراموش نکنیم آن زمان تیم نوجوانان به عنوان تیم دوم گروه و پس از انجام 3 بازی به جمع 8 تیم برتر جهان رسید و امسال تیم ما با 3 پیروزی در قامت تیم اول گروه و پس از برتری برابر مکزیک در مرحله یک هشتم نهایی به مرحله یک چهارم نهایی و به میان 8 تیم برتر جهان رسید.
*جلساتی که با کارلوس کیروش داشتید چقدر در موفقیت شما در مربیگری اثربخش بوده است؟
-ما جلسات زیادی را با کیروش داشتیم ولی او به عنوان یک مربی حرفهای هیچگاه به خودش اجازه داد تا وارد جزئیات مربیگری در تیم نوجوانان شود چرا که در حیطه اختیارات او چنین وظیفهای وجود نداشت. در جلسات همواره موارد کلی مطرح میشد و هر کسی براساس مسئولیتی که در هرم فوتبال ایران پذیرفته بود، صحبت میکرد. یعنی کارلوس کیروش درباره تیم ملی بزرگسالان، من درباره نوجوانان و نونهالان و مارکار آقاجانیان هم در خصوص تیمهای امید و جوانان حرف میزد. من هم نظرات زیادی در مورد تیم بزرگسالان دارم اما هیچ گاه آن را مطرح نمیکنم. شاید الگوهای من و کیروش یکی باشد ولی هرکسی مسئولیت خودش را دارد. من همانند تیم ملی بزرگسالان که در آن برخی بازیکنان خود را بالاتر از تیم میدیدند و امروز جایی در تیم ندارند در تیم نوجوانان به بازیکنان این موضوع را انتقال دادم که هیچکس بزرگتر از تیم ملی نیست. به طور کلی هر گاه ایرانیها منیت خود را کنار گذاشتند و در قالب یک تیم تلاش کردند به نتایج بسیار خوبی هم رسیدند.
*در نشست تیمهای پایه در کنفدراسیون فوتبال آسیا شما به عنوان سرمربی موفق سخنرانی کردید. مهمترین سوالی که آنجا از شما پرسیده شد، چه بود؟
-جالب است این سوال تا به امروز در ایران از من پرسیده نشده است و آن اینکه چه اتفاقاتی برای ما در AFC افتاد و چه سوال مهمی از شما پرسیدند. آنجا از من پرسیدند که رموز پیروزی شما بر نمایندگان قارههای اروپا، آفریقا و آمریکا چه بوده است. پاسخ این سوال را باید در یک سمینار داد چرا که نیاز هست تمامی مربیان پایه ما بیایند و دانش و اطلاعات خود را به مرحله تبادل نظر بگذارند. تیم نوجوانان ایران از لحاظ آمادگی بدنی چه کارهایی کرد، از لحاط فنی و تاکتیکی چه مراحلی را پشتسر گذاشت، چه کارهای ذهنی روی آنها صورت گرفت، چگونه شد این تیم به سادگی شکست را نمیپذیرفت و حریفان بزرگی را شکست داد. اگر این تیم به اسپانیا هم باخت به این دلیل بود که توان این تیم بالاتر بود و برخی بازیکنان ما با مصدومیت به این حریف رسیدند. اسپانیا قبل ازدیدار با ما 3 بازی در همان ورزشگاهی که شکستمان داد، برگزار کرده بود. چه بسا اگر در ورزشگاهی که ما 3 بازی انجام دادیم، بازی میکردیم، نتیجه عوض میشد. ضمن اینکه در مواقعی باید احترام بگذاریم وقتی حریفمان از ما بهتر بازی میکند.
*برای آنکه ثابت کنید موفقیتتان با تیم ملی نوجوانان در جام جهانی هند اتفاقی نبوده است، چه برنامهای برای تیم زیر 16 سال دارید؟
-به طور حتم تکرار موفقیت سختتر از رسیدن به موفقیت در مرتبه اول است. خاطرم هست در سال 2004 وقتی تیم ملی نوجوانان در مسابقات قهرمانی آسیا و انتخابی جام جهانی با ناکامی مواجه شد، بیش از 50 درصد آن بازیکنان امروز در این فوتبال حضور ندارند. از آن تیم تنها علیرضا حقیقی و محسن فروزان به چهرههای شناخته شدهای تبدیل شدند و چه بسا که اگر به جام جهانی میرفتیم خیلی از آن بازیکنان تبدیل به فوتبالیستهای صاحبنامی میشدند. امروز هم نباید بازیکنانی که در هند درخشیدند از صحنه فوتبال ما حذف شوند. من به خوبی نسبت به مسئولیت خطیری که دارم، آگاهیهای لازم را کسب کردم و در حال اجرا کردن آن هستم. ما سال گذشته نایب قهرمان آسیا شدیم، این بار برای قهرمانی آسیا به مالزی میرویم. در جام جهانی هدف حضور در جمع 4 تیم بود، این بار هم همان هدف را داریم ولی نیاز ما برگزاری بازی تدارکاتی و حضور در تورنمنت است.
*در مقایسه با حریفانی که در رقابتهای قهرمانی دارید چقدر تدارکات و امکانات در اختیارتان قرار داده شده است؟
-حریفان صاحب نام ما تا به امروز بیش از 20 بازی بینالمللی داشتهاند اما ما هنوز یک مسابقه هم نداشتیم. تنها به تورنمنت چین دعوت شدهایم. من بهانهای نمیآورم ولی امکانات را لازم است که مقایسه کنیم تا واقعیتها بر همه روشن شود. درخواست ما این است که سال آینده در آستانه مسابقات که شهریورماه است در کمپ تمرینی در مالزی یا یکی از کشورهای همسایه آن مثل اندونزی حضور پیدا کنیم تا از لحاظ اقلیمی و آب و هوایی با فضای محل برگزاری رقابتها آشنایی کاملتری پیدا کنیم و حتی با برگزاری دیدارهای دوستانه بازیکنان را در شرایط مسابقه قرار دهیم تا با آمادگی بسیار عالی خود را به مسابقات برسانیم. البته نیاز ما به 3 سفر خارجی برای برگزاری دیدارهای دوستانه هم هست. تمامی این موارد را به ساکت اطلاع دادم. ما فرصت جدیدی داریم تا ثابت کنیم موفقیتمان در دوره قبلی اتفاقی نبوده و همه تلاشمان را خواهیم کرد ولی نیاز داریم تا فدراسیون هم هماهنگیهای لازم را انجام دهد.
*اجازه میدهید از شما چند سئوال حاشیهای هم بپرسم؟
-بله بفرمایید.
موضوعی که این روزها بحث روز است مشکلات اقتصادی مردم است. این در حالی است که بیش از دو سال از اجرای برجام میگذرد.
-مسلما اثرات عینی برجام را ندیدهام و اوضاع اقتصادی مردم خوب نیست. وقتی توافقی در سطح بین المللی میان دولتها صورت میگیرد مردم به دنبال آن هستند که نمود آن را در زندگیشان ببینند. متاسفانه اثراتی از برجام را در زندگی اقتصادی مردم ندیدهام، کما اینکه نرخ تورم و گرانی در یک سال گذشته بیشتر از قبل هم شده است.
*اما آمارهای دولت بیانگر آن است که نرخ تورم کمتر شده است؟
-من که چنین موضوعی را حس نکردهام. امیدوارم اثرات آن را مردم ما در درازمدت ببینند. شاید نیاز به زمان بیشتری است تا آنچه را که عموم جامعه آن را درک نمیکنند اثراتش در لایههای اقتصادی زندگی مردم دیده شود و از این شرایط سختی که در آن قرار داریم خارج شویم.
*افزایش نرخ نورم و گرانی شما را نگران نکرده است؟
-چیزی که مرا خیلی ناراحت میکند و عذاب میدهد، فاصله طبقاتی است. از این موضوع رنج میبرم که تعداد زیادی از مردم با مشکلات اقتصادی خیلی سخت دست و پنجه نرم میکنند و یک عدهای هم شرایط کاملا متفاوتی را در جامعه ما دارند. فکر میکنم سیاستهایی را که سیاستگذاران دلسوز جامعه اتخاذ میکنند باید به گونهای باشد که فاصله طبقاتی مردم را رنج ندهد. باید کمک شود تا مردم از فقر نجات پیدا کنند و با مشکلات لاینحل اقتصادی مواجه نشوند.
گفتوگو از حمیدرضا نقیبی
انتهای پیام/