انتخابات 2018 مصر؛ انتخاباتی با طعم همه‌پرسی

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا: رقابت‌های انتخاباتی در مصر در حالی وارد فاز اصلی خود شده است که در بدو امر عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهوری کنونی مصر و ژنرال سامی عنان، رئیس سابق ستاد مشترک ارتش این کشور وارد گود رقابت‌ها شده‌اند. در این میان گزارش‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهند ابهامات در روند ثبت‌نام نامزدها و نیز پیچیدگی فرایند کسب تاییدیه‌ها برای نامزدها به‌ویژه مخالفان دولتی کار را به سمتی پیش می‌برد که احتمالا باید در نهایت شاهد یک رقابت دو نفره میان عبدالفتاح سیسی با یک نامزد شاخص دیگر باشیم.

کمیسیون ملی انتخابات درخواست‌های نامزدی را از امروز به مدت 10 روز دریافت می‌کند و قرار است لیست نهایی نامزدهای انتخابات 20 فوریه (1 اسفند) اعلام شود تا در نهایت انتخابات ریاست‌جمهوری 26 و 28 مارس (6 و 8 فروردین 1397) برگزار شود.

همانطور که بیان شد پذیرش درخواست نامزدی علاوه بر ابهامات (در زمینه شروط نمایندگی) پیچیدگی‌هایی دارد، ازجمله اینکه هر نامزد ریاست‌جمهوری باید موافقت 20 نماینده پارلمان (از مجموع 536 نماینده) یا تاییدیه دست‌کم 25 هزار شهروند مصری را از 15 استان این کشور کسب کند. این در حالی است که طبق گزارش‌های خبری، 516 نماینده پارلمان (یعنی 86 درصد پارلمان) حمایت و موافقت خود را با نامزدی عبدالفتاح سیسی اعلام کرده‌اند و در این میان تنها اعضای حزب نور ، به‌عنوان حزب اسلام‌گرای مصر با 13 نماینده و نیز مجموعه‌ای در حدود 25 تا 30 نماینده مخالف پارلمان هستند که قصد دارند نماینده خاص خود را برای انتخابات معرفی کنند.

چندی پیش بود که احمد شفیق، نخست‌وزیر سابق مصر از رقابت‌های انتخاباتی انصراف داد، فردی که به تعبیر بسیاری از کارشناسان می‌توانست رقیبی جدی برای عبدالفتاح سیسی به‌شمار رود. او حتی توانسته بود موافقت نمایندگان و تایید 25 هزار رای دهنده را در مقابل نامزدهای احتمالی دیگر، ازجمله خالد علی مخالف مصری که اکنون به اتهام تحریک به برگزاری تظاهرات در حال گذراندن دوره محکومیت خود است، به دست آورد. البته خالد علی به‌دلیل محکوم شدن در دادگاه مصر نمی‌تواند در انتخابات ریاست‌جمهوری نامزد شود و در عمل در میدان رقابت‌های انتخاباتی جایی ندارد. به موارد مذکور این را نیز باید افزود که دوشنبه گذشته بود که محمد انور سادات، نماینده پارلمان سابق مصر به‌ دلایل شخصی از رقابت‌های انتخاباتی کناره‌گیری کرد. بنابراین، تاکنون در عمل هیچ رقیب جدی‌ای برای سیسی مطرح نیست.

انتخاباتی با طعم همه‌پرسی

امروز (شنبه) دقایقی پس از اعلام نامزدی سیسی بود که ژنرال سامی عدنان، رئیس سابق ستاد مشترک ارتش مصر ورود خود را به عرصه انتخابات اعلام کرد، کسی که به زعم برخی کارشناسان می‌تواند ورق بازی را برگرداند، ولی در این میان کسانی نیز وجود دارند که می‌گویند قدرت تاثیرگذاری او در مقابل اقدامات سیسی ناچیز است.

در این میان تحلیل دیگری که می‌توان مطرح کرد این است که شاید شگفتی بزرگی در انتخابات ریاست‌جمهوری رخ دهد و در میان نامزدی برخی شخصیت‌های عادی و در عین حال معروف، نام‌هایی بتوانند خود را هم‌پای سیسی مطرح کنند. مرتضی منصور، رئیس باشگاه معروف و باسابقه الزمالک ازجمله این افراد است. او همان کسی است که خود را برای انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2014 نامزد کرده بود ولی به ناگاه از تصمیم خود بازگشت، تصمیمی که بازتاب‌های گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی داشت و برای مدتی نام او «ترند توییتر» شد.

در ماده 36 قانون انتخابات ریاست‌جمهوری مصر تاکید شده: «اگر فردی حداقل‌های نامزدی در انتخابات را به دست نیاورد، برای انتخاب رئیس‌جمهوری میان افراد مطرح، قرعه‌کشی انجام می‌شود تا در نهایت با حذف دیگر نامزدها، یک یا چند نامزد باقی بمانند. در این صورت، اگر یکی از آن نامزدها 5 درصد از مجموع آرای رای‌دهندگان در انتخابات را کسب کند، به‌عنوان فرد پیروز انتخابات معرفی می‌شود. اگر حتی نامزدی نتواند این میزان رای را به دست آورد، کمیسیون انتخابات باید انتخابات دیگری را حداکثر در مدت 15 روز پس از اعلام نتیجه برگزار کند.»

طبق گزارش شبکه الجزیره، دکتر حسن نافعه، استاد علوم سیاسی دانشگاه قاهره درباره انتخابات ریاست‌جمهوری سال جاری در مصر می‌گوید: «روند انتخابات ریاست‌جمهوری به گونه‌ای در جریان است که به نظر می‌رسد با یک همه‌پرسی مواجهیم. تاکنون هیچ گزینه جدی‌ای برای رقابت با سیسی مطرح نشده است و این بدان معنی است که ما ناخودآگاه با یک فرایند همه‌پرسی طرف هستیم. باوجود این، اگر سامی عدنان همانگونه که ثبت‌نام کرده، در نامزدی خود باقی بماند می‌تواند توازن قوا را بر هم بزند، چرا که او سابقه حضور در راس دولت را در کارنامه دارد و می‌تواند به‌عنوان یک رقیب مطرح شود.»

علت استفاده دکتر نافعه از تعبیر «همانگونه که ثبت‌نام کرده، در نامزدی خود باقی بماند» این است که این فرمانده سابق نظامی مصر پیشتر در سال 2014 نیز خود را به‌عنوان نامزد انتخابات معرفی کرده بود، ولی پس از مدتی از نظر خود برگشت و ترجیح داد به جای ورود به عرصه سیاست، در خدمت نیروی مسلح و نظامیان مصری باشد.

عاطف سعداوی، کارشناس مرکز تحقیقات راهبردی الاهرام مصر نیز نظری مشابه حسن نافعه دارد و نتیجه انتخابات را از پیش تعیین شده می‌داند. او می‌گوید: «ایده وجود تنها یک نامزد چیزی شبیه به یک رویا می‌ماند. همه مردم گرایشاتی دموکراتیک برای خود دارند و معیار موفقیت هر انتخاباتی، درصد مشارکت در آن است که تنها با رقابتی فشرده به دست می‌آید.»

وی افزود: «مسیر پیش روی انتخابات ناملموس، مبهم و نامشخص است. بعد از کناره‌گیری شفیق از رقابت‌های انتخاباتی هیچ نامزد مطرح و شاخصی برای رقابت با عبدالفتاح‌ سیسی، تنها نامزد برجسته کنونی وجود ندارد. نتیجه انتخابات از هم‌اکنون مشخص است و سیسی همانند سال 2014 پیروز می‌شود.»

عبدالفتاح سیسی در سال 2014 با کسب 96.9 درصد آراء پیروز انتخابات شد. این در حالی بود که حمدین صباحی، رقیب او 1.4 درصد آراء را کسب کند و 1.7 درصد آراء نیز باطله بودند.