فردی قدرت را در آمریکا در دست گرفته که فهم و ادراک چندانی ندارد

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان امروز (شنبه) در اجلاس بین‌المللی گفت‌وگوهای فرهنگی آسیا در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در سخنانی عنوان کرد: آسیا مهد فرهنگ‌ها و تفکرات گوناگون و مهد تمدن در جامعه جهانی است.

وی با بیان اینکه قاره کهن آسیا همواره خواستگاه تفکر، فلسفه، گفت‌وگو و درک مشترک بوده است، یادآور شد: اما جای تاسف فراوان است که همین آسیا امروز محل بحران‌ها، کشمکش‌ها، درگیری‌ها و کشتارهای فراوانی است که فاصله بسیار مهم و طولانی با مبانی فرهنگی، اعتقادی و دیدگاه‌ها و بینش‌های مختلف آسیایی دارد.

ظریف افزود: هر چند آسیا دارای نگرش‌های گوناگون و متنوع است، اما آنچه که در منطقه ما می‌گذرد، به ویژه در منطقه غرب آسیا با هر چه که بدان آن اعتقاد داریم و مبانی فرهنگی‌مان را بر آن بنا نهاده‌ایم، مغایرت و تضاد اساسی دارد.

وی ادامه داد: با این دو برداشت مشترک به نظر بنده گفت‌وگوی فرهنگی یک حرکت دانشگاهی و آکادمیک نیست، گرچه دانشگاه‌ها و محیط دانشگاهی و فرهنگی میزبان این حرکت هستند و بهترین حاملین این گفت‌وگوی فرهنگی هستند، اما گفت‌وگوی فرهنگی امروز یک ضرورت امنیتی و حیاتی برای همه ماست.

وزیر خارجه کشورمان بیان کرد: ما نیازمند گفت‌وگوی فرهنگی هستم.

رئیس دستگاه دیپلماسی در ادامه با بیان اینکه منظور ما از گفت‌وگو چیست، عنوان کرد: دنیا در قرن‌های گذشته براساس یک پارادایم مبتنی بر قدرت حرکت کرده‌ که این پارادایم که نتیجه آن بازی با حاصل جمع صفر بوده جز ضرر، خشونت، درگیری و کشتار برای مردم جهان نتیجه‌ای به همراه نداشته است.

وی خاطرنشان کرد: پارادایم کنونی غالب بر روابط بین‌الملل، پارادایمی است که مبتنی بر دشمن‌انگاری، حذف و ائتلاف‌سازی برای درهم کوبیدن دشمنان فرضی و اعتقاد به بازی حاصل جمع صفر است. براساس تمام تجربیات بشری بازی‌های حاصل جمع صفر به نتیجه بازی حاصل جمع منفی می‌انجامد. اگر بخواهیم به قیمت ناامنی دیگران برای خود امنیت بخریم، ناگزیر به ناامنی خود کمک کرده‌ایم، اگر بخواهیم به قیمت به وحشت انداختن دیگران برای خود آرامش ایجاد کنیم، ناگزیر همگان در وحشت خواهند زیست.

ظریف افزود: آنچه امروز امنیت بین‌المللی را به اصطلاح حفظ کرده، ترس از کشته‌شدن همگانی است. اصطلاح موجود در بازدارندگی هسته‌ای اصطلاحی است که به آن دیوانگی می‌گویند، یعنی نابودی تضمینی مشترک. ما بر این اساس امروز خیال می‌کنیم در دنیا در امنیت زندگی می‌کنیم، لذا تفکر مبتنی بر ائتلاف‌سازی بر حذف دیگران و دشمن‌ انگاری تفکری است که از سوی قدرت‌های سلطه‌گر بر جهان تحمیل شده و این تفکر به ناگزیر جهان را به سمت خصومت، دشمنی، افراط و کشمکش کشانده است.

رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: برای خروج از این پارادایم که در قرن‌ها و دهه‌های گذشته حاصلی جز ناامنی و کشتار برای جهان نداشته است، ناگزیریم پاردایم دیگری را جایگزین پارادایم حذف و ائتلاف سازی مبتنی بر حذف کنیم و آن پارادایمی است که شاید گفت‌وگو به معنی اعم آن بهترین عنوان برای معرفی آن پارادایم باشد.

وزیر خارجه گفت: یعنی پارادایم مبتنی بر فراگیری، پارادایم مبتنی بر شاملیت و حضور همگان در یک روند یادگیری، در گفت‌وگو بر مبنای آنچه فرهنگ‌های آسیایی و فرهنگ اسلامی ما بدان حکم می‌کند ما بیشتر به دنبال فهم، درک، شنیدن و یادگیری هستیم.

وی افزود: قبل از آنکه که در گفت‌وگو به دنبال تحمل عقاید و یا حتی اقناع طرف مقابل باشیم، به دنبال درک خاستگاه فکری و نگرانی‌های طرح مقابل هستیم.

وی گفت: در چنین گفت‌وگویی است که ما قبل از هر چیز دریافت می‌کنیم که طرف مقابل جز خود ما نیست و طرف مقابل هم نگرانی‌ها، آرزوها و خواست‌ها و امیدهای مشابهی با خود ما دارد. در گفت‌وگو اولین چیزی که به آن دست می‌یابیم انسانیت مشترک همه ما است، در گفت‌وگو اولین چیزی که به آن دست پیدا می‌کنیم، خطرات و فرصت‌های مشترک است که همه ما با آن روبرو هستیم. حرکت از پارادایم حذف به سمت پارادایم فراگیری و گفت‌وگو مهمترین اقدام ضروری در این حرکت جمعی است.

فردی قدرت را در آمریکا در دست گرفته که آنقدر فهم و ادراک ندارد

ظریف خاطرنشان کرد: متأسفانه ما امروز می‌بینیم فردی قدرت را در ایالات متحده در دست گرفته که آنقدر فهم و ادراک ندارد که کل ملت‌ها را با الفاظ رکیک و غیرقابل پذیرش و حتی غیرقابل باور خطاب می‌کند. چنین الفاظ رکیکی از دهان فردی خارج می‌شود که مسئول یک کشور است. این فرهنگ، منطق و نگرش مانع رسیدن به یک پارادایم گفت‌وگوی فراگیر است.

وزیر امور خارجه بیان کرد: همه ما که به دنبال ساختن جهانی بهتر هستیم نیاز داریم با چنین نگرشی از مبنای فکری و فرهنگی آن که مبتنی بر خودبرتربینی است، مقابله کنیم و راهی برای مقابله جز شروع گفت‌وگویی بر مبنای احترام متقابل و تلاش برای فهم مشترک، وجود ندارد.

ظریف به نقش فرهنگ به عنوان یک عامل امنیت‌زا اشاره کرد و گفت: ما امروز در منطقه خود با یک حرکت خطرناک مبتنی بر تفکر نفرت، تکفیر و حذف روبرو هستیم. افراط امروز که تمامی آسیا و بویژه غرب آسیا را تهدید می‌کند، درست است که نیاز به مقابله نظامی دارد ولی مهمتر از مقابله نظامی و پایدارتر و اصیل‌تر از مقابله نظامی، مقابله با فرهنگی است که بر مبنای نفرت، ایجاد وحشت از دیگران تلاش می‌کند به باطل که خود را حفظ کند.

ناکارآمدی برخی دولت‌ها در برآوردن نخستین خواست‌های مردم خود

وی گفت: ناکارآمدی برخی دولت‌ها در برآوردن نخستین خواست‌های مردم خود که مهمترین آن در غرب آسیا موضوع فلسطین است، ناکارآمدی بسیاری از دولت‌ها در اینکه بتوانند حقوق مردم فلسطین را بازپس گیرند و یا لااقل در مقابل کسانی که به این حقوق تعدی کردند، ایستادگی و مقاومت کنند، این ناکارآمدی باعث ایجاد نگرانی‌ها و گسل‌های اساسی اجتماعی شده است. اما این حکومت‌های ناکارآمد به جای اینکه با ریشه این گسل‌های اجتماعی مقابله کنند، تلاش کردند با فرافکنی و ایجاد نفرت از دیگری، ایران‌هراسی یا با ایجاد هراس‌های گوناگون این وحشت و نفرت را جایگزین کنند.

ظریف افزود: نیاز ما امروز به مقابله فرهنگی با تفکر افراط است. در بعد سلبی، گفت‌وگوی فرهنگی می‌تواند مبانی تفکر افراطی را به چالش بکشد و جهان ما را از این بلیه که از استرالیا تا لس‌آنجلس و از جهان اسلام تا جهان مسیحیت و سایر مکان‌های دنیا را در کام خود گرفته است، نجات بدهد.

وزیر خارجه درباره بعد ایجابی گفت: ما برای اینکه بتوانیم از پاردایم حذف، رقابت ناسالم و ائتلاف سازی‌های خطرناک به پاردایم گفت‌وگو و فراگیری حرکت کنیم، نیاز به اقدامات اطمینان ساز برای ایجاد یک امنیت شبکه‌ای داریم. برای اینکه به این سمت حرکت کنیم از امنیت به قیمت ناامنی دیگران به سمت امنیت برای امنیت همگان حرکت کنیم، نیاز به اقدامات اطمینان‌ساز داریم و در اقدامات اطمینان ساز گفت‌وگوی فرهنگی، تعاملات فرهنگی، رفت و آمدهای مردم و نخبگان و تماس‌ بین اهل علم و فکر و گفت‌وگوی مشترک و تلاش برای پیدا کردن راه‌های مشترک رفع مشکلات مشترک همگان، یک حرکت ضروری است.

رئیس دستگاه دیپلماسی در پایان بیان کرد: امروز کسانی که در این اجلاس شرکت کرده‌اند باید به این مسئولیت خطیر که همه ما برای عبور از بحرانی که امروز تمام منطقه ما و جهان را در خود گرفته نیاز حیاتی به چنین گفت‌وگویی داریم، توجه کنند. بنده احساس می‌کنم این اجلاس ضروری و غیرقابل اجتناب است تا بتوانیم در آسیا همواره سرآمد فرهنگ و تمدن باشیم و این بار نیز جامعه جهانی را از گردابی که در آن فرو رفته نجات بدهیم.