رئیس سازمان سینمایی در انتخاب فیلم‌ها دخالت نکرد/ مسئولیت انتخاب فیلم‌ها به عهده دبیر است

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، نشست خبری یازدهمین جشنواره بین المللی سینماحقیقت با حضور سیدمحمدمهدی طباطبایی‌نژاد مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و دبیر یازدهمین جشنواره سینما حقیقت و شهنام صفاجو مدیر روابط عمومی این مرکز صبح امروز؛ یکشنبه 12 آذر ماه برگزار شد.

در ابتدای این نشست، شهنام صفاجو پیرامون جشنواره یازدهم توضیح داد: امسال برای دومین سال پیاپی در پردیس سینمایی چارسو خدمت علاقمندان سینمای مستند هستیم. امسال 227 فیلم در دو بخش ملی و بین المللی روی پرده خواهند رفت. 124 فیلم ایرانی و 103 فیلم خارجی از 41 کشور جهان برای نمایش در این فستیوال انتخاب شده اند.

سید محمد مهدی طباطبایی نژاد ضمن تبریک ایام ولادت پیامبر (ص) گفت: جشنواره مستند ایران در شرایطی دومین دهه حیات خود را آغاز می کند که به همت مستندسازان خلاق کشور توانسته یک دهه بالنده و شکوهمند را در حوزه سینمای مستند پشت سر بگذارد. به تعبیر اهالی سینمای مستند این جشنواره توانست به نقطه عطفی در این حوزه تبدیل شود و سینماگران پیشکسوت ما با عقبه ای بسیار درخشان در حوزه مستند به ارتقای این حوزه کمک شایانی کردند.

شروع خوب سینمای مستند در ایران

وی با اشاره به تاریخچه سینمای مستند تصریح کرد: این سینما شروع خوبی در ایران داشت و در مسیر خود فراز و فرودهای بسیاری را پشت سر گذاشت اما با افتتاح جشنواره سینما حقیقت تاریخ تازه ای در سینمای مستند ایران کلید خورد که سطح کیفی آن قابل تعمل است.

مدیرعامل مرکز گسترش با تاکید بر این که امسال هم تلاش شده بهترین آثار ملی و بین المللی برای مخاطبان در جشنواره سینما حقیقت عرضه شود، اظهار کرد: تلاش داشتیم سینمای مستند را برای عموم مردم تعریف کنیم و این جشنواره را با این رویکرد ادامه دادیم. به گواه آمار طی این سال ها موفق شدیم علاقمندان سینمای مستند را به سینما بیاوریم تا جایی که سال گذشته 35 درصد مخاطبان ما مخاطبان پیگیر سینمای مستند نبودند.

وی ادامه داد: با برنامه جامعی که امسال از سوی سازمان سینمایی اعلام شد و تاکید بر افزایش تولیدات مشترک و ورود به بازارهای بین المللی فیلم، افق و چشم انداز ویژه ای برای سینمای مستند در نظر گرفته شد. ما هم در جشنواره سینماحقیقت تلاش کردیم به این دو موضوع توجه ویژه ای داشته باشیم به همین دلیل بخش بین الملل مورد توجه ویژه ما بود. از چند ماه قبل دوستان در حوزه بین الملل فعالیت خود را آغاز کردند و 4100 فیلم روز مورد بازبینی قرار گرفت که در نهایت 25 فیلم به بخش مسابقه راه یافتند.

700 فیلم به دبیرخانه جشنواره سینما حقیقت رسیدند

طباطبایی نژاد با بیان این که بیش از 700 فیلم به دبیرخانه جشنواره سینما حقیقت رسیدند، افزود: پس از اعلام آرای هیات انتخاب 80 فیلم به بخش مسابقه ملی راه یافتند که از این تعداد 42 فیلم مستند بلند و 38 مستند کوتاه به رقابت با یکدیگر می پردازند. همه ساله فیلم ها در سه بخش کوتاه، نیمه بلند و بلند به رقابت می پرداختند اما امسال تغییری داشتیم و فیلم ها در بخش مسابقه ملی در دو بخش کوتاه و بلند مورد داوری قرار خواهند گرفت. این تغییر به این دلیل بود که فیلم های کوتاه آمار قابل توجهی نداشتند و همین طور رویکرد بسیاری از جشنواره های جهان هم به این شکل است که فیلم ها در دو بخش بلند و کوتاه رقابت می کنند. اما در بخش بین الملل به این دلیل که فراخوان از پیش اعلام شده بود همچنان فیلم ها در سه بخش کوتاه، نیمه بلند و بلند داوری خواهند شد.

به گفته دبیر یازدهمین جشنواره سینماحقیقت، امسال 60 میهمان خارجی که عمدتا از چهره های تاثیرگذار حوزه مستند هستند، در جشنواره حضور خواهند داشت و بیش از 100 کشور در فراخوان جشنواره شرکت کرده اند.

وی افزود: امسال هم بازار فیلم مستند در بخش های مختلف برگزار می شود. فعالان عرصه مستند، شبکه های معتبر و فعالان حوزه مستند در این بازار حضور خواهند داشت و نشست هایی هم برگزار خواهد شد که ان شاالله دوستان از آن استفاده خواهند کرد. حدود 14 پخش کننده فعال فیلم های مستند در جشنواره امسال حضور دارند.

طباطبایی نژاد با اشاره به این که در جشنواره یازدهم بخشی با عنوان مرور سینمای دانمارک وجود خواهد داشت، بیان کرد: بهترین های جشنواره های روز جهان مانند جشنواره دونوئل فرانسه و جشنواره جکسون هول آمریکا و همچنین معتبرین فیلم های مستند به نمایش درآمده در دنیا در جشنواره امسال نمایش داده می شوند.

کارگاه‌های پژوهشی جشنواره مثل هر سال برگزار می‌شود

وی ادامه داد: کارگاه های پژوهشی جشنواره هم مثل هر سال برگزار خواهد شد. تولید مشترک و فاند، جلوه‌های بصری در سینمای مستند، آیا می‌توان تفکر را به تصویر تبدیل کرد؟، استانداردسازی بین‌المللی در فیلم مستند، حقیقت لحظه، مستند حیات وحش، یک تولید مشترک خلاق و مستند سینمایی عنوان کارگاه های این دوره از جشنواره است. تعداد دوستانی که در کارگاه های جشنواره یازدهم ثبت نام کردند قابل توجه بود و ما ناچار شدیم گلچین کنیم و افرادی را که فعال تر بوده و رزومه پربارتری داشتند را انتخاب کنیم.

دبیر جشنواره درباره میهمانان خارجی این دوره از جشنواره توضیح داد: فرانکو رزی یکی از این میهمانان است که هم داوری فیلم های بلند جشنواره را برعهده دارد و هم در کارگاه های پژوهشی کارگاهی با عنوان حقیقت لحظه برگزار خواهد کرد.

وی با بیان این که 25 درصد از سهم اکران در گروه هنر و تجربه به سینمای مستند اختصاص یافته است، تصریح کرد: امروز در میان تولیدکنندگان سینمای کشور توجه به اتمسفر سینما و سینمایی سازی موضوعی جدی است. شاید اندکی دورتر رویکرد بسیاری از فیلم های مستند تلویزیونی بود اما امروز فیلم ها با توجه جدی به حوزه اکران تولید می شوند. به همین دلیل لازم بود در کارگاه های پژوهشی هم ملزومات تولیدات سینمایی را مورد توجه قرار دهیم.

طباطبایی نژاد افزود: همزمان با برگزاری جشنواره بین‌المللی دو عنوان کتاب با عناوین روایت آرشیوی نوشته شیلا کوران برنارد و کن رابین و ترجمه حسین فراهانی و واقعیت و خیال در سینمای مستند شامل مجموعه مقالات مستندسازان برجسته رونمایی خواهد شد.

تکریم از دو پیشکسوت سیبنمای مستند در سینما حقیقت

وی در ادامه به بخش تکریم از دو پیشکسوت سیبنمای مستند اشاره کرد و گفت: در این دوره از مصطفی رزاق کریمی و سعادتعلی سعیدپور تقدیر خواهد شد و کاروان سینماحقیقت سفری به تبریز خواهند داشت. ما اسپانسری در این دوره از جشنواره نداریم البته همکاری هایی با سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران و تبریز داریم اما کمک مالی از هیچ ارگان یا سازمانی دریافت نکردیم. بودجه کمتر از دو میلیارد تومان بود که در تلاش برای کاهش این بودجه هستیم. البته ناگفته نماند که در میان مجموعه جشنواره ها ما تقریبا کمترین هزینه را صرف می کنیم. البته طبیعی است که در سال های مختلف همکاری هایی با بخش های مختلف داشته باشیم سال گذشته با سازمان بازنشستگی همکاری داشتیم و سال قبل تر سازمان زیباسازی شهرداری تهران همکاری هایی با ما در جشنواره داشت.

وی با اشاره به حضور گسترده برنامه های تلویزیونی در جشنواره امسال ادامه داد: ارتباط خوبی با شبکه های صدا و سیما داشتیم و شبکه های مختلفی از جمله شبکه یک، دو، مستند و آی فیلم جشنواره امسال را پوشش خواهند داد و شبکه رادیو تهران از پردیس چارسو پخش زنده خواهد داشت.

حضور جدی‌تر سینمای مستند در عرصه بین المللی

مدیرعامل مرکز گسترش با تاکید بر این که تقویت بخش بین الملل به معنای غافل شدن از بخش های دیگر از جمله ملی و آوینی نیست، خاطرنشان کرد: رویکرد مورد توجه ما حضور جدی تر سینمای مستند در عرصه بین المللی و ارتقای تولیدات ملی و جدی گرفتن حضور در بازارهای بین المللی است.

وی در مورد حذف فیلم های «مثل یک زن» و «خرامان» گفت: در فرم فراخوان عنوان شده که جشنواره تابع مقررات و قوانینی است و هر جشنواره ای هم رویکردی دارد. من سالی را به یاد ندارم که یکی دو فیلم بنا به همین دلایل کنار گذاشته نشده باشند اما جشنواره تلاش کرده با کمترین ممیزی و حتی بدون ممیزی فیلم های هیات انتخاب را به نمایش بگذارد. جشنواره سینماحقیقت به لحاظ عرضه فیلم یکی از مستقل ترین جشنواره ها است به گونه ای که برخی اوقات داوران از من می پرسند شما این فیلم ها را واقعا نمایش می دهید و من پاسخ می دهم بله.

سینمای مستند سینمای فرهیختگان جامعه​

وی با تاکید بر این که سینمای مستند سینمای فرهیختگان جامعه ما است، افزود: باید فضایی جدی در این حوزه برقرار باشد به همین دلیل همواره تلاش می کنیم که محدودیت نمایش را به صفر برسانیم. به هر حال ما محضوراتی داریم و بنا به همین دلایل ممکن است که برخی فیلم ها امکان حضور نیابند. امسال هم یکی دو فیلم از سوی هیات انتخاب پذیرفته شدند که بنا به سیاست ها امکان نمایش آن ها وجود نداشت. من احترام بسیاری برای خانم مژگان ایلانلو قائلم و امیدوارم امسال هم مانند سال های گذشته میهمان ما باشند. اما درباره فیلمشان از دو ماه قبل سازمان سینمایی که به نوعی ما سازمانی پیوسته به آن هستیم سیاستی تعریف کرد که از ورود به اختلافات سیاسی پرهیز شود و اگر فیلمی سمپاتی نسبت به جناح های سیاسی ایران ایجاد می کند و شخصیت های زنده در آن حضور دارند، از نمایش آن جلوگیری شود. فیلم ایلانلو از مصادیق این سیاست تلقی می شد. آقای حیدریان این فیلم را ندیده است و درباره آن نظری ندارد. به هر حال هر جشنواره ای یک رویکردی دارد. ما تلاش کردیم که جشنواره مستقل باشد و نگاه دولتی بر ما حاکم نباشد. این یک امر بدیهی است که ما زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستیم و باید سیاست های سازمان پایبند باشیم. من به عنوان دبیر با مجموعه رویکردهای سازمان سینمایی رو به رو هستیم و من نمی خواهم به دلیل نمایش یک فیلم، جشنواره تحت تاثیر قرار گرفته و درگیر حاشیه شود در نتیجه ترجیح دادم جشنواره را حفظ کنم تا حاشیه ها بیشتر نشود.

مستند «خرامان» شرایط نمایش را ندارد

طباطبایی نژاد پیرامون فیلم «خرامان» به کارگردانی آرش اسحاقی هم توضیح داد: زمانی که این فیلم انتخاب شد به هیات انتخاب گفتم شما مخاطب فیلم آیا این فیلم که 45 دقیقه صحنه رقص دارد، ممکن است در سالن جشنواره نمایش داده شود؟ شما یک ترک 4 دقیقه ای از فروهر در فیلم می بینید که شخصیت اصلی فیلم که یک رقاص مرد زن نماست در آن می رقصد. فیلم اسحاقی به لحاظ فنی فیلم محترمی است و سال گذشته ایشان از اعضای هیات انتخاب ما بودند. خودم هم پس از این اتفاق با او تماس گرفتم و گفتم فیلم قابل نمایش نیست و حتی قابل اصلاح هم نیست. مبنای آن رقص یک مرد است. چطور می توانم چهل دقیقه روی پرده رقص نشان دهم؟ بدیهی است که این فیلم اجازه نمایش نمی یابد.

مسئولیت انتخاب فیلم‌ها به عهده دبیر است

وی در مورد موضوعی که پیرامون انتخاب فیلم «ترور سرچشمه» به اصرار دبیر جشنواره مطرح شده است، گفت: در تمام دنیا مسوولیت انتخاب فیلم ها بر عهده دبیر است و فرصت گفتگوی دبیر با هیات انتخاب در هیچ جا منتفی نیست همان طور که فیلم لاوراتور هم طی صحبت من با هیات انتخاب به لیست فیلم ها اضافه شد. در مورد فیلم مهدویان دو نفر از اعضای هیات انتخاب قاطعانه معتقد بودند که این فیلم باید دیده شود. یک نفر رای ذخیره داده بود و دو نفر مخالف بودند. من صحبت کردم که اگر امکان دارد اجازه دهند فیلم دیده شود و بحث چندانی وجود نداشت. در نهایت هم فیلم با موافقت هیات انتخاب به جشنواره راه یافت. فیلم هایی هم بودند که اعتراض داشتند و به دلیل آرای پایینی که داشتند من گفتگو نکردم. فیلمی از تولیدات مرکز بود که فیلمساز آن هم اعتراض کرد و من رای را دیدم تنها یک رای موافق داشت و باقی ذخیره و در نهایت از او عذرخواهی کردم.

وی ادامه داد: صد فیلم از سوی هیات انتخاب پذیرفته شده بودند که این تعداد بسیار بالا بود. به هیات انتخاب گفتیم که باید چهل فیلم حذف شود و هیچ محدودیتی برای حذف فیلم ها وجود ندارد. آن نسخه اولیه باعث عدم تکرار اکران برخی از فیلم ها می شد. در نهایت به هشتاد فیلم رسیدند.

تفاوتی میان تولیدات مرکز گسترش با تولیدات دیگر نیست

طباطبایی نژاد در پایان خاطرنشان کرد: برای من فیلم مرکز یا فیلمی درباره پدرم مسئله نیست. فیلم هایی که انتخاب می شوند در همه دنیا در نهایت انتخاب دبیر جشنواره هستند. سال های قبل هم این اتفاق افتاده است و سال گذشته من یک فیلم زیست محیطی را من به جشنواره اضافه کردم اما امسال تمامی فیلم ها مورد تایید هیات انتخاب جشنواره هستند.

در پایان این نشست مدیر روابط عمومی جشنواره پیرامون نشست های جشنواره توضیح داد: تمامی فیلم های بخش مسابقه ملی و بخشی از آثار بین الملل پیش از برگزاری جشنواره به منتقدان ارائه شده و نقدهایی تهیه شده است که همزمان با روز نمایش فیلم منتشر می شود. امکان برگزاری جلسه نقد و بررسی برای تمامی فیلم ها میسر نیست و تنها برخی فیلم های منتخب یا آن ها که زمان برای برگزاری نشست پس از نمایش آن ها فراهم است نشست نقد و بررسی خواهند داشت. امسال برای اولین بار نشست های نقد و بررسی در محوطه باز طبقه ششم برگزار خواهد شد.