بازگشت تیراژ کتاب‌های کودک و نوجوان به سال 59/ قیمت کتاب کودک 1554 برابر شده است!

هادی حسینی‌نژاد، خبرنگار فرهنگی آنا: افت تیراژ کتاب در سال‌های اخیر، یکی از دغدغه‌های اصلی عرصه نشر و فعالان این حوزه بوده است. مضاف بر اینکه پایین آمدن تیراژ متوسط کتاب، که در تناسب با جمعیت یک کشور فاکتور مهمی محسوب می‌شود، تنها یک سقوط اقتصادی به شمار نمی‌آید بلکه مستقیما آینده فرهیختگی و دانایی یک کشور را به مخاطره می‌اندازد.

با توجه به آمارهای رسمی در حوزه نشر در خانه کتاب، کتاب‌های بخش کودک و نوجوان، بعد از کتاب‌های بخش آموزشی، بیشترین تیراژ متوسط را نسبت به کتاب‌های سایر گروه‌ها (مثل ادبیات، زبان، فلسفه، کلیات و....) داشته و دارد؛ آنچنانکه عمدتا تیراژ بالای کتاب‌های کودک و نوجوان، نقش به‌سزایی در بالا بردن تیراژ متوسط کل نشر کتاب در کشور داشته است. اما شدت گرفتن برخی از عوامل از قبیل افزایش نرخ کاغذ و ملزومات چاپ به دلیل تحریم‌های اقتصادی و تورم چشمگیر بهای کتاب در سال‌های اخیر، باعث شده کتاب‌های کودک و نوجوان نیز با افت تیراژ فاحشی روبرو شوند. این سقوط فاحش به نحوی‌‌ است که باید به زودی منتظر بازگشت تیراژ متوسط کتاب‌های کودک و نوجوان به سال 1359 باشیم.

صعود تا 1370؛ سقوط تا 1393

مطابق با اطلاعات نشر، تیراژ متوسط کتاب ‌های کودک و نوجوان در سال 1359، که نخستین سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی است، 3 هزار نسخه بوده است. این رقم در سال‌های بعدی با رشدی سریع و با شیب زیاد مواجه می‌شود، به گونه‌ای که تیراژ متوسط کتاب‌های کودک و نوجوان تا سال 1370، به اوج خود یعنی به عدد 15 هزار و 484 نسخه می‌رسد. اما از همین سال، سقوط آزاد تیراژ متوسط کتاب‌های کودک و نوجوان آغاز می‌شود و در سال 93 (سال گذشته) به عدد 3 هزار و 395 می‌رسد؛ عددی که تقریبا با تیراژ متوسط کتاب‌های کودک و نوجوان در سال 59 برابری می‌کند.

قیمت کتاب 1554 برابر شده است!

در ادامه بد نیست روند تورم بهای کتاب را نیز طی این سی‌و‌چند سال مورد نظر قرار دهیم. این بررسی می‌تواند نمای روشنی از گرانی کتاب در کشور -که خود عاملی‌ برای افت تیراژ و افت کتاب‌خوانی در کشور به حساب می‌آید- را به نمایش بگذارد. نموداری که ما را از قیمت صفحه‌ای 1 ریال در سال 60، به صفحه‌ای 1554 ریال در سال 1393 می‌رساند. بعید به نظر می‌آید این میزان تورم؛ یعنی هزار و 554 برابر شدن قیمت کتاب در طول 36 سال را بتوان در هیچ‌کجای جهان پیدا کرد!

چه کسی مسئول این بحران است؟

نمودارها و جداولی که از اسناد رسمی خانه کتاب استخراج شده‌اند، صراحتاً می‌توانند شمای کاملی از وضعیت نشر کتاب‌های کودک و نوجوان را در دهه‌های اخیر نشان دهند؛ روندی که باید بیش از پیش مورد نظر پژوهشگران و مسئولان و مدیران فرهنگی قرار بگیرد؛ زیرا کتاب و کتاب‌خوانی در سنین کودکی، از اهمیت به مراتب بیشتری برخوردار است. بنابراین در کشورهای توسعه یافته این بخش از نشر کتاب، همیشه مورد توجه و حتی حمایت‌های خاص قرار دارد. اما در کشور ما،‌ همان سرنوشت تأسف‌باری که برای کلیت عرصه نشر اتفاق افتاده، گریبان کتاب‌های کودک و نوجوان را نیز گرفته است و تاکنون هیچ کس خود را در قبال این افت نگران‌کننده، مسئول ندانسته است.

گزارش آماری کتابهای کودک و نوجوان منتشر شده مابین 59/01/01 تا 93/12/29