میراث امام حسین، متعلق به همه بشریت/ اولین بار چه کسی از تربت سیدالشهدا مهر ساخت؟

به گزارش گروه فرهنگی آنا، روابط عمومی انجمن اندیشه و قلم، مرتضی باقری، شب گذشته ـ دوشنبه ـ در نشست پایانی از سلسله نشست‌های «عاشورا و امروز ما» که از سوی انجمن اندیشه و قلم، خانه اندیشمندان علوم انسانی و بنیاد اندیشه و احسان توحید برگزار شد، در سخنانی گفت که «بر اساس تحقیقاتی که داشته‌ام، می‌توان گفت برخی از ابعاد حادثه کربلا شناخته شده نیست» و سپس با مقایسه زمان طی منزل کردن امام برای حج و کربلا توضیح داد: باید دید چه اراده و هدفی پیش روی یک فرد است که روزی 90 کیلومتر طی منزل می‌کند. خروج امام حسین (ع) از مدینه در ٢٨ رجب و وصول به مکه در ٣ شعبان یعنی ٥ روزه اتفاق افتاده است. یعنی مسافت حدود٤٥٠ کیلومتری طریق الهجرت (از مدینه تا مکه) را ایشان در ٥ روز طی کرده‌اند و این یعنی روزی ٩٠ کیلومتر طی منزل کردند. این نکته را باید کنار سفرهای حج امام حسین (ع) که فاصله حدود٤٥٠ کیلومتری طریق الهجره را معمولا بین ١٥ تا٢٠ روز و گاهی بیشتر می‌پیمودند، گذاشت.

وی در سخنان خود با موضوع «میراث کربلا متعلق به کیست؟»، به برخی خطاهای تاریخی درباره تاریخ امام و عاشورا اشاره کرد و ادامه داد: گفته می‌شود امام حسین(ع) به جای حج تمتع، عمره به جا آورده است؛ در حالی که سیدالشهدا در ماه رجب به مکه رفته است. زمان حج از روز عید فطر آغاز می‌شود، بنابراین می‌توان گفت امام اصلا نیت دیگری در سر داشته و هدف حج نبوده است.

باقری با اشاره به فاصله هزار و 600 کیلومتری مکه تا کربلا گفت: امام حسین (ع) این مسیر را ظرف ٢٢ یا ٢٣ روز طی کردند . من در جوانی حدود ٣٠ سال قبل این مسیر را از مکه تا کربلا رفتم. آیا ما برای بررسی یک حادثه مهم تاریخی، می‌توانیم تنها به روایات سیاسی و فقهی، فارغ از چارچوب و ظرف سیاسی و اجتماعی آن زمان بسنده کنیم؟! در شرایط فعلی نمی‌توان آن بیابان‌ها را طی کرد، اما در آن زمان هدف و انگیزه مهمی وجود داشته که ایشان را به انجام این کار ترغیب کرده است. در حالی که به غلط گفته می‌شود حضرت مسیر را با تانی طی کرده است. این توقف ها برای قانع کردن مردم و بیرون آوردن آنها از جهل بوده است.

این پژوهشگر تاریخ اسلام درباره میراث مادی عاشورا و سیدالشهدا گفت: در یکی از خیابان‌های مجاور حرم اباعبدالله، درختی به نام سدره هست که با وجود قطع چندین باره آن در زمان عباسی، مردم تخم‌های آن را پیدا کردند و در همان مکان کاشتند و امروز طایفه‌ای از آن نگهداری می‌کنند. یعنی زندگی خود را وقف یکی از آثار مادی کربلا کرده‌اند.

وی با بیان اینکه «همه میراث مادی سیدالشهدا از بین رفت»، افزود: امام سجاد با تربت امام حسین (ع) در کربلا، مهر و تسبیح ساخت و با همان در دیدار با یزید حاضر شد؛ آن تربت را با خود به مدینه برد و گفته می‌شود با همان مردم را شفا می‌داده است. اینها همان میراث مادی عاشوراست.

باقری با اشاره به میراث معنوی کربلا و با بیان اینکه «ما تصور می‌کنیم میراث امام حسین (ع) از آن ماست»، تصریح کرد: ما اشتباه می‌کنیم، چراکه دیگران در بهره‌گیری از میراث معنوی امام، گوی سبقت را از ما ربوده‌اند. این میراث به همه بشریت تعلق دارد.

وی با بیان اینکه «اهل سنت بیشترین دفاع را از امام حسین (ع) انجام داده‌اند»، گفت: در مقاله‌ای که فردی وهابی نوشته بود، اشاره شده که حسین بن علی امنیت حکومت را بر هم زده بود و باید کشته می‌شد و یک پژوهشگر دینی اهل سنت در پاسخ به او نوشته بود متوجه باش درباره چه کسی صحبت می‌کنی.

باقری اضافه کرد: میراث عموم بشر و انسان‌ها محدود به مادیات حاصل در زندگی و ورثه خانوادگی آنهاست. اما انسان‌هایی که صاحب فکر و اندیشه و آثار هستند، از خود میراثی بر جای می‌گذارند که با توجه به ارزش و اهمیت آن، از گستردگی در بین مردم، ملت‌ها و جوامع برخوردار می‌شود. از این حیث کربلا بعنوان گنجینه‌ای متشکل از تمام فضایل متعلق به بشریت و انسانیت است و هر فرد انسانی به تناسب سنخیتش با روح کربلا و عاشورا و امام حسین (ع) می‌تواند از این میراث بهره‌مند باشد.

وی افزود: فردی که با آشنایی با نهضت کربلا به مکتب اهل بیت گرویده بود، یکی از آثار این آشنایی را باز شدن چشمه اشک عنوان می‌کرد. در واقع اشک ریختن بر مظلومیت امام حسین (ع) از نمونه‌های میراث کربلاست و خوشا بحال آنان که از این میراث و روح جوانمردی و گذشت و ایثار کربلا و امام حسین (ع) برخوردارند.

باقری با اشاره به در پیش بودن مراسم اربعین با طرح این پرسش که «آیا اربعین روز عزا و ماتم است؟»، از تفاوت اربعین و عاشورا گفت و اظهار کرد: اینکه صرفا برای امام حسین (ع) مراسم اربعین توصیف شده است، می‌تواند حاکی از ماجرای تحلیلی کربلا باشد که در واقع اربعین روز ماتم نیست؛ بلکه حرکتی است با ابعاد ایمانی و اعتقادی به ماجرای کربلا و نهضت عاشورا که پیروان و شیفتگان راه حریت و آزادی و آزادگی با رفتن به کربلا در اربعین خبر پیروزی مرام امام حسین (ع) و شکست ظلم و سیاهی و تباهی را به کربلا به ارمغان می‌برند و این مبنای تحلیلی دیگر از کربلا و عاشورا و اربعین میتواند باشد.

وی با اشاره به بهره‌گیری نلسون ماندلا از فرهنگ و میراث عاشورا، گفت: به نظر من ماندلا از میراث حسینی برخوردار است؛ کسی که روح گذشت و بخشندگی وجودش را لبریز کرده بود. او که در جوانی بوکسور بود می‌گوید اگر در مبارزه هم کسی را شکست می‌دادم مردانه شکست می‌دادم و نه با تحقیر و انتقال حس ذلت.

باقری در پایان گفت: خدا نکند حظ ما از میراث سیدالشهدا، تنها به لباس سیاه پوشیدن و علم و کتل و غذای نذری محدود شود.