قهوه‌ات را در خانه مادر بزرگ بنوش

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، سال 1392 شاهد اجرایی شدن ایده‌ای جدید در حوزه میراث فرهنگی و مراکز تفریحی بودیم که توسط یکی از جوانان میراث دوست انجام شد. اکبر عالم نژاد یکی از کسانی بود که به دلیل دغدغه‌ای که برای حفظ میراث فرهنگی داشت در مسیری قرار گرفت که با راه‌اندازی‌ کافه‌ای که عنوانش نماد جریان فکری اوست توانست «کافه‌تهرون» را در باغ نگارستان برپا کند و کسانی را که سالها از فعالیت‌هایش اطلاع داشتند را به بهانه نوشیدن قهوه به کافه بکشاند و در نهایت بازدید از موزه‌ها و فضای ابنیه‌های قدیمی را افزایش دهد و در نهایت به مخاطب حس نوستالژی و خانه‌های مادر بزرگ و پدربزرگ را بدهد.

اگرچه ادامه فعالیت اکبرنژاد، طبق روال همیشه با عدم هماهنگی مدیران و باورنداشتن توانایی‌های افراد برای احیای ساختمان‌های تاریخی همراه بوده است و با اتمام قرارداد کافه تهرون باغ نگارستان امکان تمدید قرارداد از سوی مسئولان انجام نشده است، ولی عالم نژاد به عنوان یکی از میراث دوستان از حرکت نایستاد و ساختمانی قدیمی که معماری ویژه ای داشت را احیا کرد و کافه تهرون را به خیابان ویلا خیابان خسرو انتقال داد.

نکته حائز اهمیت در این میان این است که با وجود این‌که هنوز افرادی علاقه‌مند به حفظ بناها هستند اما گویا مدیران ارشد میراث فرهنگی در جبهه مخالف قرارگرفته‌اند چراکه بجای همکاری و ایجاد تسهیلات برای کسانی که خاک فرسودگی را از بناها پاک می‌کنند، با سنگ‌اندازی‌های سعی در ثابت نگه‌داشتن وضعیت بناها دارند.

عالم نژاد که سابقه برگزاری تورهای در تهران قدیم دارد، در خصوص فعالیتش در کافه تهرون می‌گوید: «باتوجه به شناختی که برخی افراد نسبت به کارهایم داشتند و مطالبی که در وبلاگم داشتم آدم‌های زیادی از شمیرانات به بهارستان می‌آمدند و از باغ نگارستان هم بازدید می‌کردند. از سویی دیگر یکی دیگر از دوستانم کافه عمارت زیبای مسعودیه را برپا کرد و با رونق دو کافه دو قطب و سایت گردشگری خوب جان گرفت. البته این امر با تمدیدنشدن قرارداد جدید به پایان رسید و من نیز تصمیم گرفتم تا به بناهای تاریخی فراموش‌شده و یا ساختمان‌هایی که ارزش تاریخی دارند و یا از معماری حائز اهمیتی برخوردارند را برای احیا انتخاب کنم تا هم زمینه ایجاد لحظات خوش را برای افراد بوجود آورم و هم توجه مردم را به این ساختمان‌ها جلب کنم.»

وی که معتقد است افراد نباید صرفا از گذشته یاد کنند و با بوجود آوردن لحظاتی خوش امروزشان برای آینده خاطره‌ساز خواهند بود اظهار می‌کند: «کافه تهرون میزبان مردم عادی، شخصیت‌های هنری، فرهنگی و دولتی بوده است و با این اقدام توانسته در حد توانایی‌اش به حفظ فضای شهری کمک کند.»

عالم نژاد می‌گوید: «ما در تهران آدم خلاق کم نداریم بلکه قوانین درست نداریم تا به روی دادن اتفاقاتی از این دست کمک شود. بر همین اساس شورای شهر و میراث فرهنگی باید با تعامل با هم قوانینی در نظر بگیرد که اشتیاق بخش خصوصی برای ورود به چنین موضوعاتی را تقویت کند. سازمان میراث فرهنگی می‌تواند با تعریف کار اقتصادی و فرهنگی و همچنین ممانعت از تجاری‌سازی ساختمان‌ها، بهانه‌ای برای اقدامات میراث دوستانه ایجاد کند.»

این روزها در تهران و شهرستان خانه‌های قدیمی بسیاری تبدیل به پاتوق فرهنگی شده است از «کافه تهرون» گرفته تا «عمارت روبه‌رو». مراکزی که توانسته با ایجاد فضای سالم و هنری افراد زیادی را جذب کند. به نظر می‌رسد که بررسی این موارد می‌تواند در خلاقیت‌های بیشتر میراث دوستان موثر باشد و زمینه‌ای فراهم آورد که بجای تیشه زدن به ریشه فرهنگ و میراث این سرزمین، به فکر ممانعت از سودجویی افراد و ساخت بی‌رویه ساختمان‌های بلند باشد.

اگرچه در نگاه اولیه و سطحی، خراب کردن بناها و ساختمان‌های تاریخی و ساخت برج‌های چندین طبقه سود اقتصادی به دنبال داشته باشد اما قطعاً برنامه‌ریزی برای احیای بناها، کاربردی شدن آنها و همچنین ورود بخش خصوصی به آن می‌تواند هم آورده مالی داشته باشد و هم فضای شهری را از میان نبرد.