بحران در روابط روسیه و اسرائیل بر سر ایران

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا: سفر نتانیاهو در تاریخ 23 اگوست 2017( 1 شهریور 96) به روسیه عواقب غیرمنتظره‌ای به همراه داشت که مهمترین آن«درز اطلاعاتی» از سوی هر دو طرف بود که نشان می‌دهد روسیه و اسرائیل در روابط دو جانبه خود دچار بحران هستند.

نتانیاهو که با همراهی رئیس موساد و رئیس شورای امنیت ملی اسرائیل به روسیه سفر کرد. این سفر چهارمین سفر وی به روسیه و ششمین دیدار او با پوتین در 16 ماه اخیر بود. اما این سفر مشکل‌دارترین دیدار دو طرف بود و نشانه‌های اختلاف را بروز داد.

اسرائیل مدتهاست که نگرانی خود از قدرت گرفتن ایران در سوریه (جایی که ایران در کنار روسیه متحد دولت سوریه است) و لبنان (جایی که سال گذشته میشل عون کسی که همکاری نزدیکی با حزب‌الله دارد به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد) را ابراز داشته است.

25 اگوست 2107 (3 شهریور 96) در سایت «پراودا رو» روسیه که به کرملین نزدیک است مقاله‌ای با عنوان «شکست نتانیاهو در سوچی» منتشر شد که اسرائیل آن‌ را «درز هدفمند» اطلاعات نامید. در مقاله آمده بود که نتانیاهو در جریان دیدار به پوتین گفته که سپاه پاسداران ایران و حزب‌الله قصد دارند تا از سوریه به اسرائیل حمله کنند. اما با وجود حالت هیجانی نخست وزیر اسرائیل، پوتین آرامش خود را حفظ کرد و اعلام کرد که «ایران شریک استراتژیک روسیه در خاورمیانه است» اگرچه که «اسرائیل هم برای روسیه شریک مهمی در منطقه است».

در ادامه نویسنده می‌نویسد که «نتانیاهو گفت ایران باید به موقع متوقف شود، این کشور قصد نابودی اسرائیل را دارد. او یک تصویر وحشتناک را برای پوتین ترسیم می‌کرد. نتانیاهو همچنین به پوتین گفت که اسرائیل نگران حضور ایران در بحران سوریه است. به گفته نتانیاهو، ایران به بهانه حل بحران سوریه در حال توسعه «حضور خزنده» خود در خاورمیانه است و رفته‌رفته لبنان، عراق و یمن هم به حوزه نفوذ ایران تبدیل می‌شوند.

در ادامه نویسنده مقاله، نمونه‌های واقعی حضور ایران در منطقه را ذکر می‌کند و چنین نتیجه‌گیری می‌کند که تهران در حال حاضر برای مسکو تنها وزنه تعادل در برابر ائتلاف کشورهای ثروتمند عربی است که تلاش دارند تا با فشار آمریکا «ناتوی عربی» ایجاد کنند تا بتوانند قواعد بازی آمریکایی در کل خاورمیانه را پیاده کنند. دقیقا به همین دلیل روسیه به توسعه نفوذ ایران در منطقه علاقه‌مند است. مقاله با یک جمله بسیار مهم تمام می‌شود: اسرائیل برای روسیه یک کشوردوست است ولی تل‌آویو نمی‌تواند به روسیه بیاموزد که مسکو باید بر روی چه گروهی در خاورمیانه سرمایه‌گذاری نماید».

مقاله «پراودا رو» به شدت مقامات اسرائیلی را آزرده ساخت و «درز» متقابل از طرف اسرائیل را در پی داشت. یک مقام عالیرتبه اسرائیلی که در هماهنگی دیدار نتانیاهو و پوتین نقش داشته در مصاحبه با نشریه اسرائیلی «وستی» اعلام کرد که نتانیاهو بعید می‌دانست که بتواند مواضع رئیس‌جمهور روسیه را تغییر دهد. اسرائیل روشن و آشکار موضع خود را اعلام کرد: صبر اسرائیل نامحدود نیست. کسی که نگرانی ما را درک نکند، فردا از تغییر استراتژی ما تعجب نکند. ما به شما هشدار دادیم. شما انتخاب خود را انجام دادید. ما هم انتخاب خود را داریم. اگر کرملین و رسانه‌هایش می‌خواهند شرایط را به گونه دیگری ببینند؛ این مشکل آنهاست».

در ادامه روزنامه عربی «الجدیده» به نقل از یک منبع سری نوشت که اگر ایران به تقویت حضور خود در سوریه ادامه دهد؛ اسرائیل کاخ ریاست جمهوری سوریه در دمشق را بمباران خواهد کرد.

به ادعای این روزنامه عربی، نتانیاهو در این مورد در دیدار با پوتین به مسکو هشدار داده بود. یک مقام بلندپایه اسرائیلی نیز به این رسانه عربی گفت که در جریان سران اسرائیل و روسیه دو طرف اصلا به درک متقابل نرسیدند ولی نتانیاهو به پوتین فهماند که نگرانی‌های اسرائیل باید در نظر گرفته شود. در غیر این صورت اسرائیل مجبور به واکنش خواهد شد.

بحران روابط اسرائیل و روسیه در شرایطی رخ داد که باور عمومی بر این بود که دو طرف «درک متقابل» دارند. در اسرائیل در ماه جولای دو اقدام مثبت در خصوص روسیه انجام شد. پارلمان اسرائیل قانون تبریک 9 می، روز پیروزی بر فاشیست‌های آلمانی در جنگ جهانی دوم را تصویب کرد و پارلمان اسرائیل همزمان با دومای روسیه، اعلامیه ضرورت برخورد با بی‌احترامی به نمادهای قربانیان هولوکاست و سربازان ارتش سرخ را نیز منتشر کرد.

روابط روسیه و اسرائیل به شدت دچار بحران شده به این دلیل که مسکو مجبور شده است بین شرکای خود در خاورمیانه انتخاب انجام دهد. مسکو تلاش داشت تا این انتخاب را به تاخیر بیاندازد و بین دو طرف مانور بدهد. ولی فعال شدن ایران در منطقه و مخالفت اسرائیل با این موضوع باعث شد که روسیه طرف ایران را بگیرد. این موضوع در شرایطی که امیدهای بهبود روابط با آمریکا نیز از بین رفته بسیار مهم است.

منبع: سایت پالیتکوم/ ترجمه: موسی عبداللهی