کشف 63 اثر از دوران پیش از تاریخ تا دوران اسلامی در خراسان جنوبی

به گزارش گروه فرهنگی آنا و به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مستنصر قلی‌نژاد سرپرست هیأت باستان‌شناسی در دهستان زیرکوه با اعلام این خبر تصریح کرد: «مناطق شرقی ایران تا امروز آن‌گونه که باید مورد مطالعه و بررسی روشمند و گسترده باستان‌شناسی قرار نگرفته است.»

وی افزود: «از این رو شناسایی و بررسی باستان‌شناسی شرق کشور برای درک بهتر تغییرات فرهنگی- تاریخی، یافتن روابط منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به خصوص با مناطق سیستان، شمال خراسان و تهیه نقشه جامع باستان‌شناسی کشور ضروری به نظر می‌رسد.»

این باستان‌شناس با بیان اینکه بخش‌های زهان و شاسکوه در شهرستان زیرکوه در سال‌های گذشته مورد بررسی قرار گرفت خاطرنشان کرد: «در ادامه این بررسی‌ها در اردیبهشت ماه سال جاری طرح بررسی باستان‌شناسی دهستان زیرکوه در بخش مرکزی این شهرستان شروع شد.»

سرپرست هیأت باستان‌شناسی در دهستان زیرکوه عنوان کرد: «با توجه به نبود برنامه‌های بررسی و شناسایی باستان‌شناسی در منطقه تا به حال در این دهستان تنها 5 اثر شناسایی و ثبت شده که این آثار مربوط به دوران اسلامی - از قرن پنجم تا دوران قاجار- است.»

قلی نژاد همچنین گفت: «با بررسی‌ها و پیمایش‌های انجام شده در سال جاری - در مناطق کویری، کوهستانی و کوهپایه ای- 63 اثر ارزنده از دوران پیش از تاریخی تا دوران اسلامی شناسایی و یافت شد.»

به گفته قلی نژاد، پراکنش آثار تاریخی یافت شده عمدتاً در نواحی کوهپایه‌ای و دشت است.

او عنوان کرد: «مهمترین محوطه‌ها و آثار یافت شده این دهستان را آثاری چون آسیاب‌ها (15 مورد)، قلعه‌ها (14 مورد)، تپه و محوطه (12 مورد)، قبرستان‌ها (11 مورد)، کوره‌های ذوب (3 مورد)، حوض انبار (3 مورد)، غار (2مورد) و سنگ نگاره، بند و معدن (1مورد) تشکیل می‌دهند.»

قلی نژاد تصریح کرد: «آثار شناسایی شده بیشتر مربوط به دوران میانه و متاخر اسلامی است که نشان از رونق و آبادانی این مناطق در دوران پس از اسلام دارد.»

این باستان شناس تأکیدکرد: «متاسفانه بیشتر بقایای این آثار به علت توجه و مراقب نکردن افراد محلی، نبود آگاهی‌بخشی، فرسایش‌های آبی- خاکی و بیابان‌زایی و بروز حوادث ناگوار طبیعی در طی زمان - به خصوص زمین لرزه‌های رخ داده در منطقه در قرن اخیر و بروز خشکسالی و بحران‌های آبی- بکلی تخریب و یا در معرض نابودی قرار گرفته‌اند که این روند ویرانی در مورد آثار بجا مانده همچنان ادامه دارد.»

سرپرست هیأت کاوش‌های باستان شناسی در دهستان زیر کوه گفت: «علاوه بر وجود آثار تاریخی و باستانی منطقه برای مطالعه و پژوهش، مناطق بکر و پرجاذبه چون کویر‌های همت آباد و آهنگران، روستاهای گردشگری گزخت و تجنود، غارهای طبیعی، درختان کهنسال و خانه‌های ارگانیک عشایری از دیگر پتانسیل‌ها و توانایی‌های منطقه زیرکوه برای جذب گردشگر به شمار می‌روند.»

دهستان زیرکوه با 1829 کیلومتر مربع مساحت به مرکزیت حاجی آباد در بخش مرکزی شهرستان زیرکوه در استان خراسان جنوبی واقع شده است. دهستان زیرکوه با توجه به موقعیت جغرافیایی (کوهستانی، نیمه کوهستانی و کویری) و زیست بوم متنوع، گونه‌های مختلف فرهنگی و زیستی را در خود جای داده است. جمعیت بیشتر این دهستان را مردمان یکجانشین تشکیل می‌دهند و در کنار این گروه‌های ساکن در شهر و روستاها، گروه‌های عشایر نیز در این مناطق به صورت نیمه یکجانشین زندگی می‌کنند.