انتقاد دکتر ولایتی از وضعیت علوم انسانی در دانشگاه‌های ایران/ دانشگاه آزاد تحول را آغاز کند

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دکتر علی‌اکبر ولایتی در این همایش گفت: برای بنده توفیقی است که در خدمت ریاست و معاونان دانشگاه آزاد اسلامی هستم. بنده هم معلم دبیرستان و دانشگاه بودم و هنوز هم در دانشگاه هستم. دیپلمم را که گرفتم یک مدرسه اسلامی را همراه دوستان اداره می‌کردم و بعد در دبیرستان جهان‌آرا درس شیمی، فیزیک و زیست‌شناسی می‌دادم و از سال 53 هم تاکنون معلم دانشگاه هستم.

رئیس هیات موسس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: آموزش عالی ما از ابتدا اشکالاتی داشت که هنوز هم بعضی از آن اشکالات وجود دارد. ابتدا دارالفنون در سال 1267 هجری قمری توسط مرحوم امیرکبیر تاسیس شد اما آن چیزی که امیر می‌خواست نشد و همان شاهزاده‌های قاجار دارالفنون داشتند و فرزندان آنها دانشجویان این مدارس بودند. معلم‌هایی از پارس و اتریش می‌آوردند؛ معلمی آوردند که مطالبی نوشت درباره پزشکی در ایران که اصلا با سوء قصد نوشته شده است. کتاب قانون ابن‌سینا در نیمه دوم قرن 15 بعد از کتاب عهدین اولین کتابی است که به لاتین ترجمه شد تا به اهمیت آن آگاه شویم.

او افزود: غربی‌ها این طور به ما نگاه می‌کردند که ما را تحقیر کنند؛ انگار قبیله‌ای را در آمازون کشف کردند و حال می‌خواهند به آنها علم بیاموزند. ما را از گذشته خود منقطع کردند و الفبای مهندسی، پزشکی و ... را به ما یاد دادند.

ولایتی در ادامه گفت: حالا از علوم دیگر که بگذریم در علوم انسانی خیلی پیشتاز بودیم؛ اما همه این‌ها به کنار رفت به خصوص علوم انسانی در دانشگاه‌های ما عقیم متولد شد و هنوز هم گرفتار علوم انسانی هستیم. به صراحت عرض می‌کنم علوم انسانی ما علوم انسانی باب شرق و اسلام و ایران نیست.

او به حوزه علوم تجربی و علوم دقیقه هم اشاره کرد و گفت:‌ در علوم تجربی کار ما این شد که مرتب کتاب‌های دیگران را ترجمه کنیم و بخوانیم. این را به ما تحمیل کردند. اگر علوم را به دو دسته علوم انسانی و علوم تجربی تقسیم کنیم باید در این‌ها تحول ایجاد شود. باید دانشگاه آزاد اسلامی از خود به عنوان پایلوت و یک الگو شروع کند تا دیگران هم از آن تبعیت کنند.

ترامپ برخواسته تفکر افلاطون است؛ لزوم رجوع به فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی

ولایتی افزود: در علوم انسانی کسی مثل فروغی سیر حکمت در اروپا را می‌نویسد. همین آدم بخشی از کتاب ابن‌سینا را به فارسی ترجمه کرده است. شیخ‌الرئیس 58 سال عمرکرد؛ خودش می‌گوید وقتی به 18 سالگی رسیدم هر کتابی می‌خواندم به من چیزی اضافه نمی‌کرد. او کتاب شفا را نوشت. این کتاب ظرف 70 سال به لاتین در اروپا ترجمه شد. اروپایی‌ها با خواندن این کتاب تازه فهمیدند مقولات کلی به چه معناست.

مشاور مقام معظم رهبری گفت: کسی که پایه‌گذار الهیات مسیحیت است (توماس آکوییناس) وقتی مطالب خود را می‌نویسد هر جا به نام ابن‌سینا می‌رسد واژه «استاد» به کار می‌برد. اما ما فرزندان ابن‌سینا هنوز کل شفا را به فارسی ترجمه نکرده‌ایم؛ البته بعضی قسمت‌ها ترجمه شده اما هنوز کل آن ترجمه نشده است. آکوییناس فقط در دو جا آن هم وقتی به اسم ابن‌سینا و ابن‌رشد می‌رسد واژه استاد به کار می‌برد. متاسفانه وقتی می‌خواهیم روان‌شناسی تدریس کنیم به جای اقتدا به ابن‌سینا به فروید و دیگران رجوع می‌کنیم.

او ادامه داد: علوم انسانی از انقلاب تا الان هیچ تحول جدی نداشته است؛ علوم انسانی که برخواسته از فرهنگ و تمدن اسلامی و ایران باشد. ما باید تحولی در این زمینه ایجاد کنیم باید خواهش کرد پیوند بین حوزه و دانشگاه شکل بگیرد؛ دانشجویان ما باید از آیت‌الله جوادی آملی فلسفه اسلامی و علوم انسانی یاد بگیرند و بروند و از آیت‌الله مصطفوی شفا را یاد بگیرند. ترجمه کردن از اروپا و غرب خوب است اما اگر یک طرفه باشد فقط به زیان ما است.

او با انتقاد از ترجمه یک طرفه علوم و عدم رجوع به فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی گفت: اگر این ترامپ می‌گوید ما انسان برتریم این از حرف‌های افلاطون درمی‌آید. افلاطون راس حکمای یونان می‌گفت آدم‌ها دو دسته‌اند یا یونانی یا وحشی. ترامپ هم از ادامه این تفکر آمده است.

ولایتی گفت:‌ مردم ما از قدیمی‌ترین الهیون جهان‌اند. سهم مقولات کلی توسط اروپایی‌ها بعد از خواندن شفا حاصل شد آن وقت این وضعیت خودمان در علوم انسانی است؛ ما باید حداقل بخشی از آن چه را که آموزش می‌دهیم از پژوهش بدست آمده باشد.

رئیس هیات موسس و هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی در پایان با تاکید بر رشد دانشگاه آزاد اسلامی در این زمینه گفت:‌ باید در بین دانشگاه‌ها در پژوهش حرف اول را بزنیم. این ظرفیت وجود دارد و انشاءالله با حضور دکتر رهبر و تحولاتی که خواهد شد؛ دانشگاه آزاد اسلامی پرچم علوم انسانی اسلامی ایرانی، پرچم پژوهش اقتصاد دانش‌بنیان و پرچم اقتصاد مقاومتی را به دست می‌گیرد و جلو می‌رود. من هر کمکی که بتوانم از آن دریغ نمی‌کنم و با مدیریت ارزشمند دکتر رهبر و همکاران‌شان انشاءالله میدان وسیعی برای ایجاد تحول در دانشگاه آزاد اسلامی ایجاد خواهد شد.