دیپلماسی، عرصه نبرد جدید منطقه‌ای

به گزارش گروه رسانه های دیگر آنا از فرهیختگان؛ معمولا پس از پایان هر جنگ یا مخاصمه‌ای مرحله سیاسی آغاز می‌شود. در مرحله سیاسی نیز بازیگران موثر در بحران سعی دارند مانند دوران نبرد، بیشترین تلاش را برای تحقق منافع خود از طریق سیاسی به‌کار ببرند. درمورد بحران سوریه نیز این وضعیت حاکم است؛ چراکه با شکست داعش در مناطق اصلی سوریه و به‌ویژه شکست داعش در عراق اکنون مرحله پساداعش شروع شده و کاملا طبیعی است که کشورها به‌دنبال تغییر بازی در فرآیند سیاسی هستند. نمونه آشکار آن نیز به تغییر نقش عربستان در بحران سوریه بازمی‌گردد. درواقع عربستان در 6 سال گذشته تلاش داشت با حمایت از تروریست‌های مستقر در سوریه، بشار اسد رئیس‌جمهور این کشور را برکنار کند؛ اما شروع مرحله پساداعش باعث تغییر سیاست ریاض شد و خالد الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان اعلام کرد ریاض دیگر اصراری بر برکناری بشار اسد ندارد. این عقب‌نشینی ریاض را می‌توان به این معنا دانست که ریاض تلاش دارد در مرحله پساداعش که به‌نوعی دوران شروع فرآیند سیاسی است، خود را صاحب نقش معرفی کند. کشورها در تلاش هستند با روش‌های مختلفی در مرحله پساداعش نقش‌آفرینی کنند. در همین راستا عربستان با فعال ‌کردن سیاست منطقه‌ای خود و دعوت از مقتدی صدر، رهبر جریان صدر عراق اعلام کرد حتی حاضر است در مرحله سیاسی با شیعیان که همواره آنها را دشمن خطاب کرده نیز همراه شود.

ایران یکی از کشورهای موثر در حل بحران سوریه بوده که در دوران نبرد با داعش سهم عمده‌ای داشته و بیشترین کمک‌ها را به نظام سوریه کرده است، از این رو اکنون با شروع فرآیند سیاسی ایران نیز تحرکات خود را افزایش داده تا به‌عنوان یک بازیگر موثر و تعیین‌کننده خود را مطرح کند. در همین ارتباط محمدحسین باقری، رئیس ستادکل نیروهای مسلح کشورمان هفته گذشته به ترکیه رفت و در دیدار با مقامات ترکیه درخصوص مبارزه با تروریسم و مساله سوریه رایزنی کرد. محورهای اصلی مذاکره با مقامات ترکیه در این دیدار عبارت بودند از: همه‌پرسی استقلال کردستان عراق، مبارزه با تروریسم در منطقه، تحولات سوریه، امنیت مرزی و مبارزه با اقدامات تروریست‌ها و گسترش همکاری‌های دفاعی.

روزنامه «دیلی‌صاباح» نزدیک به حزب حاکم ترکیه پس از دیدار‌های سرلشکر باقری از توافق ایران، ترکیه و روسیه برای اقدام مشترک درمورد منطقه «ادلب» سوریه خبر داد. ادلب در شمال باختری سوریه و در ۶۰ کیلومتری شهر حلب واقع شده ‌است و از لحاظ موقعیت جغرافیایی استان ادلب در نزدیکی مرزهای سوریه و ترکیه قرار دارد. این شهر از شمال به لواء اسکندرون و ترکیه، از جنوب به استان حماه، از مغرب به استان لاذقیه و از شرق به استان حلب محدود می‌شود. این موقعیت جغرافیایی اهمیت ویژه‌ای به این استان، شهرها و مناطق مختلف آن داده است. تاکنون تلاش‌های ارتش سوریه در این شهر چندان با موفقیت همراه نبوده است و یکی از دلایل اصلی این مساله به حمایت‌های ترکیه از تروریست‌ها برمی‌گردد؛ چراکه نزدیکی این شهر به مرزهای ترکیه باعث شده آنکارا نقش مهمی در تحولات آن ایفا کند. اما سفر باقری به ترکیه این معادله را برهم‌زده و اکنون ترکیه در صف ایران و روسیه برای آزادی ادلب قرار گرفته است. ترکیه که مخالف پیشروی کردها در سوریه است، از زمانی که آمریکا اعلام کرد ادلب به «مأمنی برای القاعده» بدل شده و ممکن است «ائتلاف دموکراتیک سوریه» که عمدتا از نیروهای کرد تشکیل شده، علیه این شهر عملیات زمینی آغاز کند، تلاش‌هایش را برای ممانعت از افتادن این شهر به دست این گروه‌ها تشدید کرده است. بنابراین سفر اخیر سرلشکر باقری باعث شد یکی از مهم‌ترین کشورهای مخالف بشار اسد به سمت نظام سوریه متمایل شود.

شبکه قطری «الجزیره» با اشاره به سفر سرلشکر باقری به ترکیه آن را در چارچوب تلاش دو طرف برای تقویت همکاری‌های امنیتی و اطلاعاتی دانست. «الجزیره» اعلام کرد: «اهمیت این سفر در این است که در یک مرحله حساس و در سایه تحولات سوریه و عراق انجام می‌شود.»

«رویترز» نیز بیان داشت: «سفر رئیس ستادکل نیروهای مسلح ایران به ترکیه که یکی از اعضای ناتو است، نشانه دیگری از دوری آنکارا از آمریکا و نزدیکی آن به قدرت‌های دیگر مانند ایران و روسیه است.»به‌طور کلی در شرایط کنونی میزان فعالیت سیاست خارجی کشورها باعث خواهد شد وزن و جایگاه آنها در دوران پساداعش مشخص شود، از این رو ایران باید علاوه‌بر هماهنگی با ترکیه درمورد ادلب و سایر حوزه‌های مشترک با بازیگران دخیل در بحران مذاکره داشته باشد. اکنون که کشورهای حامی تروریسم سعی دارند با تغییر نقش به‌دنبال ایفای نقش در مرحله سیاسی باشند، ایران باید بیش از دیگر بازیگران در این زمینه فعال باشد.