اساسنامه جشنواره موسیقی فجر تدوین شد/ صدای منتقدان را شنیدیم

به گزارش گروه رسانه های دیگر آنا از مهر، پایان گرفتن هیاهوها و اخبار ریز و درشتی که این روزها حول و حوش دولت دوازدهم و کابینه رییس جمهور در رسانه ها منتشر شد، حالا دور تازه ای از اما و اگرهای صاحب نظران و مخاطبان درباره انتصاب ها در زیر مجموعه وزارتخانه ها پس از دریافت رای اعتماد از مجلس شورای اسلامی آغاز شده است.

از این مسایل که قطعا بخشی از آنها به سیاست و سیاست زدگی ارتباط پیدا می کند، بگذریم قطعا نحوه مدیریت فرهنگی دولت دوازدهم با توجه به عملکرد دولت یازدهم یکی از پرچالش ترین و بحث انگیزترین مباحث این هفته ها چه قبل از رای اعتماد کابینه در مجلس و چه بعد از آن خواهد بود و جامعه فرهنگی هنری کشور نیز چشم به برنامه های سیدعباس صالحی وزیر جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی دارد.

و اما موسیقی یکی از پرطرفدارترین هنرها در سبد فرهنگی مردم است؛ هنری که از مناظره ها و رویدادهای سیاسی تا امور فقهی و دینی مورد توجه کارشناسان و مخاطبان است و در این سال ها به ویژه دوسال پایانی فعالیت دولت یازدهم آنچنان برجسته شده که نمی توان از نقش مثبت و منفی تولیدکنندگان و فعالانش به همین راحتی ها عبور کرد. البته برشمردن نکات ریز و درشت این اتفاقات به دلیل انبوه رویدادها و حاشیه ها در چارچوب این نوشتار نمی تواند قرار گیرد، اما آنچه پیش از هر نکته دیگری می تواند مورد سنجش رسانه ای قرار گیرد نحوه مدیریت دولتی حوزه موسیقی است که طی سال های اخیر در دو فصل کاملا متفاوت زیرمجموعه حوزه وزراتی علی جنتی و سیدرضا صالحی امیری و معاونت هنری علی مرادخانی در ابتدا توسط پیروز ارجمند و سپس فرزاد طالبی تجربه شد.

فرزاد طالبی یکی از دو مدیر دفتر موسیقی است که ابتدا در تیرماه سال ۹۴ به عنوان سرپرست و در فروردین ماه سال ۹۵ به عنوان مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب شد. طالبی که دانش آموخته کارشناسی مدیریت از دانشگاه تهران و کارشناسی ارشد روابط بین الملل از دانشگاه علامه طباطبایی است پیش از حضور در یکی از مهم ترین مجموعه های هنری، معاون اجرایی اداره کل مطبوعات داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاون تبلیغات سازمان زیباسازی شهر تهران، معاون فرهنگی شرکت نوسازی عباس آباد و در دوران مدیریت پیروز ارجمند معاون هماهنگی و برنامه ریزی دفتر موسیقی مشغول به فعالیت بود و در این مدت هم نشان داد که چندان مایل به پررنگ ظاهر شدن در رسانه ها نیست و اتفاقا از معدود مدیران ارشادی است که با توجه به حساسیت های بالای حوزه موسیقی ترجیح می دهد در مواقعی که باید، پاسخگوی رسانه ها باشد. همین موضوع طی مدتی که در این سمت فعالیت می کند از طالبی مدیری هوشمند و کم حاشیه به جامعه موسیقی معرفی کرده که می تواند در دولت بعدی نیز به عنوان فردی آگاه به چم و خم های مدیریتی مورد توجه قرار گیرد.

حضور دوساله طالبی در دفتر موسیقی و فعالیت های او در این نهاد پرمخاطره دولتی بهانه ای شد تا او در روزهای منتهی به جلسات رای اعتماد وزرای پیشنهادی دولت از عملکردش در دفتر موسیقی وزارت ارشاد سخن گفته و به پرسش ها درباره برخی از اتفاقات ماه های اخیر این مجموعه در مواجهه با حاشیه ها و رویدادهای مرتبط پاسخ دهد.

* فکر می کنم در همین ابتدا بد نیست درباره ناگفته های عملکرد دو ساله شما در سرپرستی و سپس مدیریت دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صحبت کنیم. از نظر شما آیا کارنامه دولت یازدهم در حوزه موسیقی با توجه به فعالیت ها و سیاستگذاری های انجام گرفته، کارنامه قابل قبولی بوده یا خیر؟

- نهاد دولتی موسیقی و به عبارتی دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی راه خود را طی این دو سال شناخته و در حال حرکت به پیش است. این مسیر الزامات مشخصی دارد؛ اول اینکه عمده فعالیت های حوزه موسیقی باید توسط بخش خصوصی انجام گیرد و دفتر موسیقی باید به عنوان ناظر و هدایت کننده و نه مجری فعالیت کند. دومین الزام تسهیل و تسریع امور است که در این مدت اقدامات زیادی در این ارتباط صورت گرفته است. به عبارتی وقتی دفتر موسیقی به عنوان نهاد سیاستگذار فعالیت می کند تنها وظیفه اش پای فشردن بر مقررات ریز و درشت حوزه موسیقی نیست بلکه باید تا آنجا که می تواند با حفظ چارچوب های اصلی کاری و رعایت قوانین، تسریع و تسهیل امور را دنبال کند. این همان اتفاقی است که ما به شدت روی آن تمرکز داشتیم و بر این باوریم تا حد زیادی انجام گرفته است. یعنی ما با همان ساختار قبلی دفتر موسیقی به افزایش تقریبا دوبرابری در عملکرد طی دو سال رسیدیم که این نشان می دهد روانسازی اتفاق افتاده است و ما از پسِ درخواست های روزافزون بر آمده ایم و در عین حال نظارت ها و چارچوب ها را نیز رعایت کرده ایم.

سومین موضوع هم مساله اصلاح وضعیت جشنواره ها بود که در این مجال تخصصی شدن جشنواره ها، فعال سازی بخش خصوصی در برگزاری جشنواره ها و اعمال تغییرات عمده در نحوه برگزاری جشنواره موسیقی فجر که اکنون تبدیل به جشنواره جشنواره ها شده از اولویت های ما بود. اینکه جشنواره موسیقی فجر از شکل یک جشنواره دولتی خارج شده و تغییرات ساختاری در آن اتفاق افتاد و در کنار رویدادی بسیار مهمی چون جشنواره موسیقی فجر جشنواره های تخصصی دیگری نیز برگزار شد، امکان ارزیابی بهتری را در حوزه های خاص موسیقایی فراهم کرد.

اما به نظر من مهم ترین کاری که انجام دادیم، ایجاد اطمینان و اعتماد برای اهل هنر و موسسات تولیدکننده موسیقی بود. تشنج زدایی و ایجاد فضایی آرام با صنف، نهادها و تفکرات مختلف حوزه موسیقی و اینکه دفتر موسیقی خود در یک طرف دعوا قرار نگیرد و همواره در جایگاه حاکمیتی اش به حل و فصل ماجراها پرداخته و از همه گونه های موسیقی که در چارچوب نظام کار می کنند حمایت قانونی کند، از اموری بود که با جدیت دنبال کردیم.

به هر حال در تمامی مواردی که به آن اشاره کردم در این دو سال انصافا پیشرفت داشتیم و برای هرکدام از این موارد می توانیم آمار و ارقامی را اعلام کنیم. به علاوه اینکه شما به عنوان یک ناظر رسانه ای می توانید در این موضوع نظر بدهید که آیا ما در این چند خط اصلی موفق بوده ایم یا نه؟

با اینکه معتقدم در این منظر نکات انتقادآمیزی وجود دارد، اما تلاش برای ایجاد آرامش نسبی در میان طوفان ها و حاشیه های متعدد حوزه موسیقی به ویژه لغو کنسرت ها که از اختیارات دفتر موسیقی خارج شده، یکی از نکات قابل دفاع عملکرد شما در این مجموعه است. آیا در حوزه گزارش عملکرد و یا آنچه باید در دوره بعدی مدیریت به انجام آن همت کند، نکته دیگری باقی مانده که به آن اشاره نکرده باشید؟

- هنوز کارهای زیادی وجود دارد که باید انجام داد و امیدوارم دفتر موسیقی در رسیدن به این اهداف هم موفق باشد. به عنوان نمونه ما در حوزه فضای مجازی نواقص جدی داریم. متاسفانه پخش آثار صوتی بدون مجوز توسط کانال های مختلف آسیب های جدی را به فضای اقتصادی و قانونی موسیقی وارد کرده است که باید برای مرتفع کردن آن تلاش زیادی انجام داد. در عین حال مساله برگزاری جشنواره های استانی، سازماندهی آنها و ایجاد یک نظامی که آن را به جشنواره ملی موسیقی نواحی مرتبط کند جزو اولویت های آینده است.

موضوع دیگر پاسخگو کردن برخی از موسسات برای تولید آثارشان در حوزه شعر و موسیقی است که باید یکی از اولویت های آینده دفتر موسیقی باشد. به عبارتی فضا باید به گونه ای هدایت و برنامه ریزی شود که کارشناسان مورد تایید شوراهای شعر و موسیقی در موسسات مستقر شده و اعمال نظارت خود را در آنجا انجام دهند.

*آقای طالبی در لابه لای صحبت هایتان به یکی از پرچالش ترین اتفاقات موسیقایی که همان جشنواره فجر است اشاره کردید که به اعتقاد من تغییر مکانیزم برگزاری آن به ویژه در یکی دو ساله اخیر موجب به وجود آمدن انتقادها و اظهارنظرهای متفاوتی شد و کار را به جایی رساند که تعداد زیادی از هنرمندان موسیقی در نامه ای نسبت به نحوه برگزاری این رویداد و نبود اساسنامه انتقاد کردند. اتفاقا در همان دوران جنابعالی از سوی معاون هنری وزیر ارشاد مامور رسیدگی به اعتراض منتقدان شدید ولی نتیجه مشخصی از آن استخراج نشد. بد نیست از نتیجه رسیدگی به انتقادها و برخی از ابهامات موجود در جشنواره بگویید.

- در این موضوع باید به چند نکته اشاره کنم؛ اول اینکه برگزاری جشنواره ها توسط اصناف از جمله خانه موسیقی جزو سیاست های رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که امیدوارم این اتفاق در حوزه های دیگر هم بیفتد و البته طبیعی است که این تغییر منتقدانی هم داشته باشد. شما می دانید در بسیاری از دوره ­های قبلی، جشنواره در جامعه حضوری کم رنگ داشت اما وقتی صنف و بخش خصوصی به میدان آمد و چنین رویدادی را با این حضور گسترده در جامعه و رسانه برگزار کرد طبیعی است موضوع مورد توجه قرار گیرد و البته انتقادهایی هم به دنبال داشته باشد.

در موضوع نقد منتقدان که بنده مامور رسیدگی به آن شدم، جلسات متعددی برگزار شد و نتیجه این بود که باید برای جشنواره موسیقی فجر اساسنامه­ ای تدوین شود. یعنی جشنواره ای داشتیم که این همه سال بدون اساسنامه برگزار شده بود. در واقع نظر منتقدان در این فقره، دیدگاه دفتر موسیقی هم است و به هر حال با جمع بندی نظرات دوستان، دست اندرکاران جشنواره و کارشناسان دفتر موسیقی این اساسنامه تدوین شده و مراحل تایید و تصویب خود را طی می­ کند. این را هم بدانید که جلسات ما با دوستان منتقد تمام نشده و ما همچنان به تناسب موضوعات گفتگو می­ کنیم و خوشبختانه تا آنجا که مطلعم دوستان منتقد هم اظهار رضایت کرده اند.

من بر این باورم که منتقدان حرف های مبنایی و محتوایی را در این فقره مطرح می کنند و طبیعتا دستگاه مربوطه که دفتر موسیقی وزارت ارشاد است از این نقدها و نکاتی که در جلسات مطرح می شود استقبال خواهد کرد همچنین من یقین دارم عمده نقدها نقدهای شخصی نیست.

* اما در روند واگذاری جشنواره به بخش خصوصی در دوره اول ماجرای حضور برادران پورناظری و در دوره دوم مباحث حاشیه ساز دیگر مزید بر علت شد تا سوالات و ابهامات فراوانی مطرح شود که هنوز به بسیاری از آنها به صورت شفاف و درست پاسخ لازم داده نشده است. آیا به نظر نمی رسد که درباره مکانیزم حضور بخش خصوصی در جشنواره ای مانند جشنواره موسیقی فجر با گردش مالی از محل فروش بلیت و ماجراهای دنباله دارش در سامانه های اینترنتی باید کمی شفاف تر عمل می شد؟ آیا قرار بر این نیست که دفتر موسیقی وزارت ارشاد به تعریف جامع و کاملی همچون ماجرای مزایده و مناقصه ها برای نحوه حضور بخش خصوصی در چنین فعالیت هایی روند مشخصی را اعلام کند؟

- من درباره مسایل فردی و ورود افراد اظهارنظری ندارم و فقط به این نکته اشاره می کنم که اگر کسی در برگزاری جشنواره زحمتی کشیده قاعدتا باید از او تشکر کرد، اما در نحوه برگزاری جشنواره ها و واگذاری آن به بخش خصوصی از طریق مزایده و مناقصه باید بگویم که چنین روندی در حوزه فرهنگ و هنر غیرمنطقی است. اصل در این حوزه صلاحیت علمی و عمومی نهاد برگزار کننده است و ما صنف خانه موسیقی و مجمعی مانند مجمع صنفی تولیدکنندگان آثار شنیداری را یک شرکت نمی بینیم که بگوییم بین این شرکت و آن شرکت یکی برگزارکننده جشنواره باشند. اینها نهادهای صنفی اهل موسیقی هستند که جایگزینی هم ندارند با این حال معتقدم به وسیله اساسنامه باید روند تفویض اختیار دولت به صنف و اهالی هنر را منظم کرد. این وظیفه اصلی اساسنامه است در غیر اینصورت به دنبال جایگزین گشتن برای نهادهای صنفی در برگزاری جشنواره­ های ملی مسیر خطایی است و واگذاری اختیارات دولت در برگزاری جشنواره­ های ملی به بخش خصوصی به منزله برگزاری جشنواره توسط هر شرکت و موسسه ای نیست.

از نظر ما جشنواره ملی باید یا ازطرف خانه موسیقی یا مجمع موسسات موسیقی و یا هر دو برگزار شود. به هر حال جشنواره موسیقی فجر جشنواره بسیار پراهمیتی است و موضوع تفویض اختیار به این حوزه باید حداکثر اهالی را در بربگیرد زیرا همه علاقه مندند که در این زمینه فعالیت داشته باشند و در این چارچوب تلاش کنند. البته در بحث نظارت بر امور، دفتر موسیقی کار خود را انجام خواهد داد کما اینکه تغییرات در جشنواره موسیقی فجر با هدایت دفتر موسیقی اتفاق افتاد.

*ولی به اعتقاد من در این فضایی که شما به آن اشاره کردید، حضور مافیای موسیقی که نمی شود حضورش را کتمان کرد قطعا بر روند کار تاثیر دارد. حالا فرقی نمی کند این بخش خصوصی خانه موسیقی باشد یا هر نهاد غیر دولتی دیگر. مهم این است که چگونه می توان در یک مکانیزم قانونمندِ ناظر، به شکل درستی از فرآیند برگزاری جشنواره موسیقی فجر به دلیل گردش مالی زیاد در تمامی حوزه ها از جمله سامانه های فروش اینترنتی بلیت، با کمترین میزان انتقاد رسید؟

- به نظر من اساسنامه قطعا می تواند در این زمینه کمک زیادی انجام دهد اما مواردی که شما به آن اشاره می کنید، نکات روشنی نیست مثلا در حوزه فروش بلیت ما چند شرکت مهم فروش بلیت داریم که اساسا بلیت تمام کنسرت های ایران را با اعداد مشخص به فروش می رسانند و در جشنواره هم اینگونه است. مدیر جشنواره هم خود را مسئول و پاسخگو می داند و اگر سوالی در این زمینه دارید می توانید از مدیر جشنواره بپرسید. در نتیجه خیلی مورد ویژه ای در این حوزه وجود ندارد اما بدون وجود اساسنامه جشنواره، طبیعی است که هر تصمیمی می‌تواند منتقدان خود را داشته باشد.