ضرورت بازبینی جایگاه سالمندان و اختلالات آنها در نظام حقوقی کشور

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، شهیندخت مولاوردی در افتتاحیه اولین پروژه کشوری راه‌اندازی کلینیک‌های اختلالات شناخت و حافظه با تاکید بر اینکه در سال ۲۰۴۰ جمعیت سالمندان کشور از کودکان بیشتر خواهد شد، افزود: از این رو باید از همین حالا آماده شد و با انجام اصلاحات مورد نیاز در نظام‌های سلامت، بهداشتی، حقوقی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به پیشواز آن رفت.

وی با بیان اینکه جمعیت سالمندی در همه جای جهان و ایران رو به ازدیاد است، یادآور شد: از این رو عقل سالم حکم می‎‎کند تبعات آن در برنامه‌ها به درستی دیده شود و سیاستگذاری درستی در این راستا انجام شود، نه اینکه به مصداق هر چه پیش آید خوش آید، دست روی دست گذاشته شود تا کار از کار بگذرد.

مولاوردی با تاکید بر ضرورت توجه به طب سالمندی و تقویت آن، یادآور شد: با در نظر گرفتن بیماری‌های ویژه سالمندی چون دمانس (زوال عقل)، اختلالات شناخت، حافظه و آلزایمر، آب مروارید و پوکی استخوان باید از سوی نهادهای متولی جدی گرفته شود تا تبعات جبران‌ناپذیر بی‌توجهی به آن در سال‎های آینده کاهش یابد.

مشاور ویژه رئیس جمهور اضافه کرد: از سوی دیگر سازمان‌های بیمه‌گر باید پوشش کافی و مناسبی برای سالمندان از لحاظ قدرت خرید دارو، انجام عمل‌های جراحی مورد نیاز، تهیه وسایلی از قبیل عصا، ویلچر و سمعک که از ابتدایی‌ و ضروری‌ترین نیازهای سالمندان است، در نظر بگیرند.

مولاوردی با اشاره به ایجاد خانه‌های سالمندان در ایران مشابه سایر کشورها، اظهار کرد: تعداد خانه‌های سالمندان در کشور نسبت به بسیاری از کشورها محدود است، اما با توجه به کاهش نفرات خانوار و تغییر سبک زندگی و به طورکلی تغییر ساختار و کارکرد خانواده، نیاز به خانه‌های سالمندان رو به افزایش است و چتر حمایتی خانواده رو به جمع شدن می‌رود، لذا کیفیت کنونی خانه‌های سالمندان مطابق استانداردها و پروتکل‌های جهانی باید بهبود و ارتقا یابد تا ترس افرادی که ناگزیر به زندگی در خانه سالمندان هستند، کاهش یابد و به آنها احساس آرامش خاطر بدهد.

وی در عین بیشتر ساکنین خانه‌های سالمندان را زنان دانست و یادآور شد: علاوه بر بالا بودن سن امید به زندگی در زنان به نسبت مردان، میراث زوجه از زوج مطابق قانون مدنی نیز در این وضعیت موثر است و اغلب موارد فرزندان به راحتی با پرداخت سهم یک هشتمی مادر او را راهی خانه‌های سالمندان می‌کنند که بازنگری در این موارد که نص صریح قرآنی هم ندارد، ضرورت می‌یابد.

مشاور ویژه رئیس جمهور در امور حقوق شهروندی با انتقاد از وضعیت معابر و مبلمان شهری برای سالمندان و معلولان، اضافه کرد: مبلمان شهری نیاز به ایمن‌سازی مناسب دارند تا سالمند بتواند با خطر کمتری تردد کند.

وی با بیان اینکه افرادی که دچار بیماری آلزایمر می‌شوند، طی سه سال اول نشانه مشخصی نخواهند داشت، ادامه داد: اما طی همین مدت در معرض اشتباهات مالی خطرناک و جبران‌ناپذیری خواهند بود. بر این اساس اصلاحات قانونی مورد نیاز است تا افراد در رده سنی بالای 80 سال جهت معاملات مالی گواهی سلامت داشته باشند و جلوی کلاهبرداری‌ها و سوء‎‌استفاده‌های احتمالی گرفته شود.

وی اضافه کرد: مساله هجر سالمندانی که اختلالات شناختی و حافظه‌ای دارند در قانون مدنی ایران دیده نشده است. هجر این گروه جمعیتی عمدتا با سفه و جنون یکی پنداشته می‌شود و جداگانه مد نظر قرار نگرفته است که دلیل آن شاید این باشد که در زمان تدوین قانون مدنی این بیماری شیوع چندانی نداشته و یا به عنوان بیماری شناخته نمی‌شده است، بر خلاف آغاز زندگی که قانونگذار با پذیرش صغر سن و عدم اهلیت از او حمایت کرده در مورد این سالمندان چنین نکرده است.

مولاوردی ادامه داد: لذا امروزه از کنار سکوت قانون که می‌تواند به حقوق این بخش از جمعیت جامعه لطمه وارد کند، نمی‌توان گذشت. باید باب جدیدی در باره جایگاه سالمندان و یافته‌های علمی مربوط به انواع اختلالات آنها در نظام حقوقی کشور باز شود و قالب‌های سنتی آن به‌روز شود.

وی با اشاره به شرایط زندگی زنان در بعد از فوت همسر در کشور، یادآور شد: در مسئولیت سابقم در معاونت امور زنان و خانواده تلاشمان بر این بود با حساس‌سازی و جلب توجه به نیازها و شرایط خاص زنان سالمند ظرفیت‌های موجود را شناسایی و مدیریت و هماهنگ کنیم و با دبیرخانه شورای ملی سالمندان و شورای عالی رفاه و سازمان بهزیستی پروژه‌ها و برنامه‌هایی را در دستور کار خود قرار دادیم.

مولاوری با اشاره به روند شتاب بالای پیر شدن جمعیت در ایران بر لزوم بررسی و توجه به جهات مختلف آن تاکید و تصریح کرد: نگاه‌ها به این دوران نه به عنوان دوره عجز و ناتوانی بلکه باید به عنوان دوره آرامش و آسودگی خاطر و به زیستن تغییر یابد. این وضعیت مستلزم وضع سیاست‌ها و طراحی برنامه‌های آینده نگر و چندوجهی با هماهنگی بین بخشی و شبکه‌های حمایتی است تا سالمندی پویا و فعال را به عنوان هدفی دست یافتنی برای جامعه ایرانی به ارمغان آورد.

وی تلاش‌های انجام شده در زمینه طب سالمندی در کشور را قابل تقدیر دانست و ادامه داد: با تلاش‌های فراوان اولین گروه دانشجویان این رشته آموزش دیدند و راه برای فعالیت‌های تخصصی هموارتر از گذشته است.

مولاوردی خاطر نشان کرد: کشور طی سالیان آتی، بیش از پیش به متخصصین بیماری‌های سالمندان و طب سالمندی نیازمند خواهد بود و رسیدن به شاخص‌های مطلوب و فراهم آوردن شرایط مناسب برای همه سالمندان، نیاز به سیاستگذاری درست، تلاش و عزم و اراده جدی دارد.

وی با تاکید بر اینکه در کشور در زمینه حقوق شهروندی سالمندان جای کار بسیار است، اظهار کرد: از این رو برای همکاری‌های مشترک اعلام آمادگی می‌کنم و از اینکه اولین برنامه کاری من با این موضوع مهم تقارن پیدا کرد را به فال نیک می‌گیرم.