ساخت نانو ذرات طلا از عصاره گیاه استویا در واحد تنکابن

بابک صادقی گرمارودی در گفت‌وگو با خبرنگار آنا، طرح پایداری نانو ذرات طلا از سوی عصاره گیاه استویا را تشریح کرد و گفت: قسمت اول (۴۰درصد) کار مربوط به پایان نامه کار‌شناسی ارشد محبوبه محمدزاده فارغ التحصیل رشته فیتوشیمی (کار‌شناسی ارشد) از واحد تنکابن به راهنمایی اینجانب و مشاوره دکتر بابک باباخانی، دکتری رشته زیست‌شناسی و عضو هیئت علمی واحد تنکابن است و در ادامه برای تکمیل در قالب یک طرح تحقیقاتی در واحد تنکابن مورد تحقیق قرار گرفت.

عضو هیئت علمی رشته شیمی معدنی واحد تنکابن، مراحل اصلی تحقیق را برداشت گیاه، خشک کردن گیاه، عصاره‌گیری، سنتز نانو ذرات طلا با کمک عصاره گیاه، شناسایی نانو ذرات سنتز شده، بررسی میزان پایداری و خاصیت ضد میکروبی نانو ذرات طلا سنتز شده برشمرد و افزود: گیاه مورد نظر در تابستان سال ۱۳۹۲ ازشمال کشور تهیه و جمع آوری شد و سپس از سوی کار‌شناس مربوطه در آزمایشگاه هر باریوم شناسایی و جنس و گونه آن‌ تایید شد. بخش‌های گیاه در سایه و در مجاورت هوا خشک وسپس پودر شدند و برای تهیه عصاره استفاده شد.

مدیر مرکز رشد و مدیر مسئول مجله نانو (IJND) دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن اظهار کرد: عصاره برگ گیاه استویا برای کاهش نمک طلا (AuCl۴-) به طلا فلزی در ابعاد نانو به کار می‌رود (Au۳+ Au۰). ۳۰ گرم از گیاهان بریده شده و شسته شده در یک ارلن مایر ۵۰۰ میلی لیتر، همراه با ۱۰۰ میلی لیتر آب تقطیر شده، تهیه می‌شود و سپس محلول به مدت ۵ دقیقه جوشانده و عصاره با استفاده از کاغذ صافی صاف و در دمای ۴ درجه سانتی گراد قرار داده شده و برای آزمایشات بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. سپس طیف آن از سوی UV_VIS مشخص خواهد شد. ریخت‌شناسی و اندازه نانو ذرات از سوی TEM و FE_SEM مشخص خواهد شد. مشخصات ساختار نانو ذرات طلا از سوی پراش اشعه ایکس (XRD) مورد مطالعه قرار می گیرد. در پایان این طرح تحقیقاتی، تستهای متفاوت زیستی برای بررسی خاصیت آنتی باکتریال آن به عمل آمد.

صادقی گرمارودی در مورد کاربرد این طرح در صنایعی دیگر گفت: از آنجایی‌که خاصیت میکروب کشی نانو ذرات طلا به خوبی اثبات شده است، از این ماده می‌توان در صنایع شوینده، صنایع بسته بندی و... استفاده کرد.

وی با توجه به اینکه کمک به حفظ محیط زیست و جلوگیری از آلودگی زیست محیطی از اهداف این طرح پژوهشی است ادامه داد: عدم استفاده از روش شیمیایی در سنتز نانو ذرات طلا و کمک به حفظ محیط زیست برای اهداف شیمی سبز است و می‌توان در راستای این طرح پژوهشی به میزان پایداری و اثر نانو ذرات طلای سنتز شده، برروی باکتری های بیشتر و همچنبن با بررسی اثر تغییر غلظت و میزان تغییرات PH شکل نانو ذرات را مورد تحقیق قرار دهیم.

عضو هیئت علمی واحد تنکابن کاهش هزینه، افزایش سرعت، کاهش قیمت، کاهش آلودگی، کاهش اثرات جانبی را تاثیر اجرای این طرح دانست و گفت: تاثیر عصاره گیاه استویا بر روی سنتز نانوذرات طلا به عنوان یک کاهنده و کمک به شیمی سبز با استفاده از عصاره گیاهی به عنوان کاهنده (احیا کننده) به جای کاهنده‌های شیمیایی از نتایج این پروژه تحقیقاتی است.

مدیر مرکز رشد واحد تنکابن در رابطه با ویژگی های نوآورانه این کار در مقایسه با کارهای گذشته و یا مطالعات مشابه تشریح کرد: روشهای فیتوشیمیایی راهکارهای جدیدی را برای کنترل همزمان اندازه و شکل ذرات درکنار سنتز سریع و ارزان آن، فراهم کرده است. نانوذرات طلا پایدار شده با عصاره گیاهی (گیاه استویا)، بیش از نانو ذرات پوشیده شده با پایدارکننده‌های شیمیایی (پلیمر‌ها)، می‌توانند از سوی سلول‌ها جذب ‌شوند.

وی یادآور شد:‌ البته باور محققان بر این است که نانوذرات پایدار شده از سوی عصاره گیاهی حاوی پروتئین‌ها و فیبرهای‌ متنوعی روی سطحشان هستند. در این حالت احتمال ورود به سلول‌ها از طریق گیرنده‌های چندگانه پروتئین‌ در مقایسه با گیرندهای دوگانه پروتئین و پلیمرشیمیایی، بیشتر است. بر طبق یافته‌های محققان، این نتایج آن‌ها را قادر می‌سازد تا انتقال پروتئین، دارو‌ها و الیگونوکلئوتید‌ها به سلول‌ها را با تغییر شکل و اندازه نانوذرات متصل به آن‌ها، تنظیم کنند.

بابک صادقی مدیر مسئول مجله نانو، مکانیسمی که با استفاده از فناوری نانو در این طرح به آن دست یافت را اینگونه توضیح داد: در یک جمع بندی ساده می‌توان بیان کرد که، روش‌های فیتوشیمیایی می‌توانند جایگزین مناسبی برای روش‌های کاهش شیمیایی باشند و باعث گسترش زمینه‌های کاربردی نانو ذرات در علوم بین رشته‌ای همانند فیتوشیمی و علوم پزشکی، داروسازی و... شود. با استفاده از عصاره گیاهی (به عنوان عامل کاهنده و پایدار کننده)، و با توجه به زیست سازگار بودن آن و همچنین ساده بودن روش، امکان بیوسنتز سریع نانو ذرات طلا با اندازه‌های مختلف فراهم شد. از آنجایی که عصاره‌های گیاهی خاصیت کاهندگی بسیار خوبی دارند، روشهای فیتوشیمیایی راهکارهای جدیدی را برای کنترل همزمان اندازه و شکل فراهم کرده است.

در پایان صادقی از حمایت های دکتر واشقانی معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی، زحمات و همکاری‌های ریاست و معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن و حمایت های همه جانبه ستاد فناوری نانو تشکر کرد.