اینجا چراغی روشن است

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری آنا از روابط عمومی‌شهرداری منطقه 11، جستجو برای یافتن مشاغل قدیمی‌ و کهن شاید به نظر بی‌حاصل برسد اما اینجا و آنجا در زیر بازارچه‌های کهن، در جوار گاراژها و پاساژهای قدیمی ‌و در همسایگی مساجد تاریخی می‌شود از آن‌ها نشانی یافت و می‌توان تاریخ زیستنشان را از صاحبان اینک سال خورده شان سراغ گرفت.

دواتگران، خراط‌ها، کشک ساب‌ها، لحاف دوز‌ها، ظروفچی‌ها، کفاش‌ها و نانوایی‌هایی با بیش از صد سال سابقه از جمله مشاغل قدیمی ‌شمرده می‌شوند که هنوز در منطقه 11 دایر و برقرارند. وارثانی که چراغ شغل به ارث رسیده از پدرانشان را روشن نگه داشته‌اند و سوای انتفاع مادی با علاقه به حرفه کهنشان اشتغال دارند.

خراط‌ها

فعالیت زورخانه‌های کهنی چون باشگاه پولاد، باشگاه دخانیات، نیرو یزدان در محدوده منطقه 11 در بیش از 70 سال گذشته باعث شد تا صنفی مرتبط با لوازم زورخانه در محدوده فعلی منطقه 11 پا بگیرد.

صنف خراط‌ها در خیابان قزوین و خیابان قلمستان بیش از نیم قرن سابقه دارد. خراط‌ها البته دو حوزه کاری مجزا دارند. اول ساخت لوازم زورخانه مثل میل، کباده و ساخت لوازم نانوایی مثل وردنه، دم کنی، پارو، کج بیل که هر دوی آن نیز کماکان فعالیت دارند.

کاسبی خراط‌های منطقه 11 البته با تعطیلی زورخانه‌ها و ماشینی شدن نانوایی‌ها کساد است اما با ساخت سایر لوازم چوبی مثل میز و چارپایه کوشده‌اند تا کسب و کارشان را حفظ کنند. اگر میل و کباده خواستید و یا میز و چارچایه سری به این خراطی‌ها بزنید.

دواتگران

دواتگری از آن دسته مشاغل است که شکل سنتی خود را از دست داده و کمتر رد و اثری می‌توان از آن یافت. گاراژ حریری در محدوده میدان بیش از صد سال قدمت دارد و دست کم 70 سال است که یکی از اماکن اصلی فعالیت دواتگر‌ها بوده است. ساخت سماور و قطعات آن در این گاراژ قدیمی‌و تاریخی هنوز ادامه دارد. خم کاری، چرخ کاری و چکش کاری سماور‌های برنجی از آن دست شغل‌هایی است که دیگر نه در کارگاه‌های کوچک که به کارخانه‌های بزرگ منتقل شده است.

ذوالفقاری یکی از فعالان این صنف در باب دواتگری می‌گوید: آن چه از این گاراژ می‌دانیم آن است که در ابتدا به عنوان تماشاخانه وسینما فعال بوده است. نشانه‌هایی وجود دارد که خبر می‌دهد بخشی از ساختمان تماشاخانه بوده است؛ چراکه بالکنی وجود دارد و دیواری که دال بر فعالیت آپارات و حضورافراد برای تماشای فیلم است.

ذوالفقاری هرچند نه اسم آن سینما را می‌داند و نه مدت زمانی که سینما فعال بوده است اما در ارتباط با پیشینه صنفی که از فعالان است می‌گوید: من از زمانی که یادم می‌آید این جا همه در کار ساخت سماور بوده‌اند. از سال 60 در این جا مشغول شدم و پیش از من پدرم به مدت 40 سال در اینجا دواتگری می‌کرده است و در زمان او نیز این جا صرفا کار دواتگری رونق داشته است.

سماور طاووس، سماور تابان، سماور گلستان همه دیر زمانی در گاراژ حریری کسب و کار داشته‌اند و اینک نیز با وجود آن که بعضی از آن‌ها تعطیل شده‌اند ولی کماکان در گاراژ حریری عده ای با دواتگری از مشاغل قدیمی‌تهران روزگار می‌گذرانند.

کشک سابی

فعالیت کشک سابی در کنار بازارچه نائب آقا یک نعمت است.کشک سابی با قدمتی بیش از 50 سال که این روزها ماشینی شده است و تعداد روزهایی که تعطیل است زیاد است. علی رغم تغییر شیوه زندگی ما این مغازه کشک سابی هنوز دایر است .کشک سابی هم از آن مشاغلی است که با تهران قدیم گره خورده است. در روزگاری که ماست بندها و لبنیاتی‌ها تعدادشان کم شده است وجود یک کشک سابی بسیار هیجان انگیز است . در خیابان فروزش بازارچه نائب آقا می‌توانید سراغی از این کشک سابی بگیرید.

لحاف‌دوزی و پینه‌دوزی

لحاف‌دوزی با نزدیک به 60 سال سابقه در خیابان فرهنگ سرپا است. لحاف‌دوزی‌هایی که درست مثل کشک‌سابی‌ها صنف شان دارد منقرض می‌شود. صاحب لحاف دوزی از بی حاصل بودن و کسادی می‌گوید. لحاف دوزی هم دیگر جایی در زندگی ما ندارد مگر چه بشود که کسی بخواهد پتویی، تشکی چیزی برای لحاف دوزی ببرد . دوچرخه معروف لحاف دوزهای دوره گرد درست در روبه روی مغازه قرار دارد.

وقتش رسیده است تا موزه ای از مشاغل کهن درست شود و این مشاغل دست کم به عنوان بخشی از خاطرات زندگی روزمره تهرانی‌ها جایی به یادگار باقی بمانند.

اولین آموزشگاه رانندگی شهر تهران

آموزشگاه رانندگی پرستو اولین آموزشگاه رانندگی شهر تهران است. این آموزشگاه دریک ساختمان کهن قرار دارد. پاساژ توکل در تقاطع وحدت اسلامی‌و مولوی است و کاشی کاری‌های سر در آن سال 1317 را به عنوان سال احداث ذکر کرده‌اند.

آموزشگاه پرستو از همان سال‌ها به عنوان اولین آموزشگاه رانندگی تهران در این پاساژ که به گاراژ بیشتر می‌برد تا پاساژ جای خوش کرده است. یعنی سال‌هایی که چراغ‌های راهنمایی در درون کوله پشتی مامور نظمیه قرار داشت و او پشت به رانندگان چراغ‌ها را قرمز و سبز می‌کرد. پیرمردی که در پاساژ توکل مکانیکی دارد می‌گوید: این آموزشگاه رانندگی در دهه 20 شکل گرفت. از آن زمان تا کنون اینجا تغییر نکرده است. قبلا اینجا موتورکار سرویس بود و پارکینگ مربوط به خودروهای آموزشگاه پرستو و البته تعمیر این خودروها. این آموزشگاه هنوز فعال است و درست در تقاطع مولوی - وحدت قرار دارد. جایی که زمانی به آن چهار راه قوام الوله می‌گفتند و بعدها شد چهار راه شاپور و بعدتر‌ها چهارراه وحدت اسلامی.