سوخو در یک قدمی ایرلاین‌های ایرانی

سهیلا گلی‌زاده، گروه اقتصادی- نمایشگاه ماکس 2017 از 25 تیرماه تا یکم مردادماه با حضور 40 شرکت در روسیه برگزار شد. از مهم‌ترین اخبار این نمایشگاه می‌توان به خبر توافق ایران و روسیه برای خرید 12 فروند هواپیما سوخو سوپرجت اشاره کرد که علاوه بر آن شنیده‌ها از آن حکایت دارند که احتمال خرید 30 فروند دیگر از این هواپیما از سوی ایران وجود دارد.

این خبر را الکساندر نوواک وزیر انرژی روسیه و رئیس روسی کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی دو کشور اعلام و گزارش آن امروز از سوی خبرگزاری اسپوتنیک منتشر شده است. با این حال مقامات وزارت راه و شهرسازی و سازمان هواپیمایی کشوری تاکنون واکنشی به انتشار این خبر نداشته‌اند.

البته خبر خرید سوخوی روسی از مدت‌ها پیش و حتی قبل از توافق برجام مطرح بود اما با امضای موافقت‌نامه هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5، تمایل ایرانی‌ها برای خرید هواپیما از روسیه کاسته شد و ترجیح بر این شد تا حالا که دست ایرلاین‌ها در بازار خرید هواپیما باز شده به سراغ غول‌های بزرگی مانند ایرباس و بوئینگ بروند.

با این حال آلکساندر نوواک وزیر انرژی روسیه چندی پیش هم از برنامه ایران برای خرید ۱۲ فروند هواپیمای مسافربری سوخو سوپرجت-۱۰ خبر داده بود اما این خبر بدون تائید و تکذیب از سوی مقامات ایران در هاله‌ای از ابهام ماند.

نوواک همچنین اعلام کرده بود که مسکو علاقه مند به راه اندازی خط تولید قطعات و تجهیزات هواپیماهای روسی در ایران است و اگر پیشنهاد از طرف ایرانی دریافت شود، آمادگی برای بررسی آن وجود دارد.

اما خرید سوخو از سوی ایران موافقان و مخالفت‌های خود را دارد. برخی بر این عقیده‌اند این هواپیمای مسافربری با استانداردهای ناوگان هوایی ایران هماهنگی لازم را ندارد و حالا که دست ایران برای خرید هواپیما از کمپانی‌های سازنده باز است، شاید بهتر باشد تا گزینه‌های دیگر را نهایی کند.

هوشنگ شهبازی کاپیتان بوئینگ 727 در این باره به خبرنگار آنا گفته بود که آموزش‌‌های هوانوردی ایران از جمله آموزش‌ خلبانان، کادر پروازی و بستر فرودگاه مطابق با رویکرد و روش‌های غربی است و به همین علت هواپیماهایی مانند ایرباس و بوئینگ در خطوط هوایی کشور موفق‌تر خواهند بود. از طرفی هواپیماهای روسی و توپولوف‌ها برای خطوط هوایی و پروازی ایران مناسب نیستند.

وی بیان کرده بود: ایران به لحاظ شرایط جغرافیایی و اقلیمی شرایط خاصی دارد که با هواپیماهای روسی و توپولوف‌ها منطبق نیست و به همین علت بهتر است هواپیمای روسی جدید وارد ناوگان نشود. البته استانداردها در صنعت هوانوردی همه کشورها یکسان است، اما هواپیماها باید با شرایط اقلیم منطقه مورد پرواز نیز تطابق داشته باشند.

اما نریمان دارابی معاون نمایندگی شرکت هواپیمایی BMI (دومین خط بزرگ هوایی بریتانیا) در تهران هم با تائید این موضوع به آنا گفته بود: سیستم ناوبری هواپیمایی ایران از ابتدا بر اساس استاندارهای غربی شکل گرفته و ثبت شده است. یکی از مشکلات هواپیماهای روسی همین متفاوت بودن استانداردهاست و به همین علت هواپیماهای این کشور نمی‌توانند چندان در ایران موفقت‌آمیز عمل کنند مگر اینکه استانداردهای دو کشور یکسان‌سازی شود. البته روس‌ها اکنون مشکل تفاوت در استانداردها را با کشورهای اروپایی نیز دارند.

وی بیان کرده بود: توپولوف و سوخو دو شرکت هواپیماسازی روسی هستند. اما به طور مثال کل سیستم‌ها و موتور مدل 204 توپولوف ساخت رولز رویس انگلیس و کمپانی‌های غربی بود. به عبارت دیگر شاید به دلیل اینکه 80 درصد قطعات این مدل هواپیما غربی بود در ایران مورد استفاده قرار گرفت. اما باید این نکته را در نظر گرفت که استانداردهای ما در فرودگاه‌ها و سیستم‌های ناوبری بیش‌تر استانداردهای اروپایی و آمریکایی است بنابراین یا باید روس‌ها برای ورود هواپیماهایشان به ایران نوع استانداردهایشان را تغییر دهند که این کار بسیار دشواری است چرا که استانداردهایشان را بر اساس نوع نیازشان طراحی کرده و یا باید ایران خود را به مدل روسی نزدیک کند.

اما مقصود اسعدی سامانی دبیر انجمن صنفی شرکت‌های هواپیمایی با اعلام اینکه مذاکرات میان ایران و روسیه بر سر سوخو از مدت‌ها قبل ادامه داشته، معتقد است که اگر سازمان هواپیمایی کشوری پرواز و به کارگیری این هواپیما در ناوگان هوایی ایران را تائید کند، به طور قطع مشکلی در این باره وجود نخواهد داشت.

وی همچنین در گفت‌وگو با خبرنگار آنا اظهار کرد: طرف روس بارها اعلام کرده بود که باید برای صادرات سوخو به ایران از اوفک (دفتر کنترل دارایی‌های خارجی آمریکا) مجوز دریافت شود بنابراین باید برای خرید سوخو پروسه‌ای طی شود.

اسعدی سامانی با اظهار بی اطلاعی از انجام توافق و امضای قرارداد خرید سوخو از سوی ایران بیان کرد: هر هواپیمای غیرنظامی و مسافربری برای ورود به ایران و استفاده در ناوگان هوایی باید از سازمان هواپیمایی کشوری مجوز دریافت کند و مورد تائید قرار گیرد که تاکنون خبری در این باره نیست.

دبیر انجمن صنفی شرکت‌های هواپیمایی درباره ناهماهنگی‌های سوخو با استاندارد خطوط پروازی ایران هم ابراز کرد: سوخو چند ملیتی است و روسیه برای ساخت این هواپیما با چند شرکت ساخت قطعات هواپیما همکاری می‌کند بنابراین ممکن است که این هواپیما با دیگر تولیداتی که پیش‌تر در ناوگان روسیه مورد استفاده قرار می‌گرفت، متفاوت باشد.

از طرفی با توجه به اینکه دنیس مانتوروف وزیر صنعت و تجارت روسیه نیز برای هواپیمای مسافربری SSJ-۱۰۰ ابراز تمایل کرده بنابراین به نظر می‌رسد موضوع خرید سوخوی روسی قوت گرفته و احتمالا نهایی هم شده باشد.

اما سوخو سوپرجت 100 نخستین هواپیمای صد نفره دنیاست که به صورت «FLY-BY-WIRE» هدایت شده و در سال 2008 نخستین پرواز خود را انجام داده است.

از مزایای عنوان شده برای این هواپیمای مسافربری جت منطقه‌ای این است که نسبت به دیگر هواپیماها قیمت ارزان‌تری داشته و هر فروند آن در حدود 36 میلیون دلار قیمت دارد. همچنین گفته می شود که سوخوی 100 با هواپیماهای مدرن «ایر باس» ندارد و سطوح فرامین آن توسط فرمان های الکترونیکی هدایت می شود و در نتیجه با کمترین میزان فشار بر خلبان، بیشترین دقت را داردو از طرفی می‌تواند تا سقف شش پرواز در روز فعالیت کند.

باید دید که آیا سوخو روسی با وجود موافقت‌ها و مخالفت‌ها می‌تواند به ناوگان هوایی ایران راه باز کند و آیا شرکت‌های هواپیمایی داخلی با وجود گزینه‌هایی نظیر بوئینگ، ایرباس، ATR ایتالیا تمایلی برای خرید آن نشان خواهند داد یا خیر؟