فاطمه محمدی: آشتی نکردن با قالب‌های جدید کتاب به نفع هیچ ناشری نیست
مدیر مسئول موسسه نوین کتاب گویا می‌گوید روز‌به‌روز بر تعداد ناشرانی که وارد دنیای کتاب‌های غیرچاپی می‌شوند، افزوده می‌شود اما ماندن و موفق شدن در این حوزه چالش‌های خاص خود را دارد که از قضا با چالش‌های تولید کتاب چاپی تفاوت زیادی دارد.
متن گفت‌وگوی خبرنگار فرهنگی آنا با فاطمه محمدی، مدیر مسئول موسسه نوین کتاب گویا به شرح زیر است:
* از ظهور و بروز جدی کتاب گویا در بازار نشر کشورمان، زمان زیادی نمی‌گذرد اما شواهد نشان از استقبال نسبی اهالی کتاب از کتاب‌های گویا دارد. آیا انتظارات در این حوزه محقق شده است؟
استقبال بیشتر از حد انتظار بوده؛ به ویژه در دو سه سال اخیر. و این موضوع بیشتر به دلیل فراگیر شدن و در دسترس بودن ابزار شنیدن است. گوشی‌های همراه و پخش کننده‌های همراه نقش به‌سزایی در این مورد داشتند. البته ورود بسترهای دیجیتالی مانند اپلیکیشن‌ها و سامانه‌های مخابراتی هم در این خصوص تاثیرگذار بوده‌اند.
* بدنه نشر سنتی از ابتدا، نگاه چندان مثبتی به نشر گویا (و البته نشر الکترونیک) نداشت و آن را رقیب نشر کاغذی می‌دانست. آیا این تصویر، اصلاح شده است؟
درست است. نشر سنتی در ابتدا رویکرد مثبتی نسبت به کتاب‌های شنیداری و کتاب‌های دیجیتال نداشت اما به نظر می‌رسد روز‌به‌روز بر تعداد ناشرانی که وارد دنیای کتاب‌های غیرچاپی می‌شوند، افزوده می‌شود. دسته‌ای با رغبت و به منظور جا نماندن از دنیای تکنولوژی و دسته‌ای دیگر از سر اجبار. آنچه بدیهی‌ست این که آشتی نبودن با قالب‌های جدید کتاب، به نفع هیچ ناشری نیست.
* در سال‌های اخیر دیده می‌شود که برخی ناشران (حتی برخی از باسابقه‌ها) به عرصه تولید کتاب گویا ورود کرده‌اند. این رویه را مثبت ارزیابی می‌کنید؟
ببینید ورود به عرصه تولید کتاب‌های شنیداری کار ساده‌ای‌ست اما باقی ماندن در این حوزه و موفق بودن در آن مقوله دیگری‌ست که به توان آن ناشر و همین طور به اهداف بلندمدت آن ناشر مربوط می‌شود. دنیای تولید کتاب‌گویا و سازوکارهای آن به شدت با دنیا و سازوکار تولید کتاب چاپی متفاوت است. اگر ناشری توان فعالیت در این دو حوزه متفاوت را داشته باشد، این کار می‌تواند ایده خوبی باشد اما با اطمینان می‌توان گفت هیچ ناشری نمی‌تواند با صرفا نیرو و تخصص کتاب چاپی در تولید کتاب شنیداری موفق باشد و قطعا به هر دو حوزه آسیب خواهد زد.
* برخی از این ورود‌ها، بدون درنظر گرفتن استانداردهای لازم است. این مساله، می‌تواند به عنوان یک آسیب تلقی شود؛ آنچنان که مخاطبان و شنوندگان را از کتاب گویا دلسرد کند؟
دقیقا همین طور است. اما من تصور می‌کنم همه این‌ها آزمون و خطاهایی خواهد بود که خیلی زود نتیجه‌اش بر آزمونگر روشن خواهد شد. چه ناشری که از سر کنجکاوی به این عرصه ورود می‌کند و چه مخاطبی که به هر حال متوجه تفاوت‌ها خواهد شد و در دنیای رقابت‌ها، آنچه باقی می‌ماند و ماندگار می‌شود، آثاری‌ست که با توجه به استانداردها تولید شده است.
* ملزومات تولید با کیفیت و حرفه‌ای در زمینه تولید کتاب گویا چیست؟
فقط یک تیم حرفه‌ای. شناخت مخاطب، انتخاب درست عنوان، انتخاب درست گوینده یا روایت‌گر، ضبط حرفه‌ای، تدوین درست و در نهایت عرضه مناسب. این همه، در کلام ساده به نظر می‌آید. حتی تولید یک یا چند اثر حرفه‌ای هم کار خیلی دشواری نیست اما ماندن و موفق شدن در این حوزه در مقیاس وسیع، کار راحتی نیست و چالش‌های خاص خود را دارد که از قضا با چالش‌های تولید کتاب چاپی تفاوت زیادی دارد.
پیشتر در گفت‌وگویی که با شما داشتم، به روند پخش کتاب‌گویا انتقاد داشتید. آیا مشکلات در این زمینه حل شده یا خیر؟
یکی از این مشکلات، شناخته نبودن این نوع کتاب برای عرضه‌کنندگان کتاب بود که این مشکل تا حد زیادی بر طرف شده اما به هر حال همان مشکلات عرضه کتاب چاپی برای کتاب شنیداری هم وجود دارد.
آنچه در این مورد به نوعی به کمک تولیدکنندگان کتاب گویا آمده، امکان عرضه دیجیتالی این نوع محصول است که با وجود آسیب‌هایی که دامن‌گیر آن است -رعایت نشدن قانون کپی رایت- به نظر می‌رسد در آینده‌ای نزدیک تنها شیوه منطقی و استاندارد کتاب‌های گویا باشد.
* یعنی تعدد یافتن سایت‌هایی که به فروش الکترونیک کتاب گویا می‌پردازند را مثبت می‌دانید یا آسیب‌هایی هم برای آن وجود دارد؟
مسلم است که وجود این سایت‌ها می‌تواند به گسترش این حوزه کمک کند؛ اما تنها با این شرط که استانداردها و همچنین حقوق صاحبان حق در آن‌ها به درستی رعایت شود.
انتهای پیام/
