ماجرای مزایده تنها خانه تاریخی گنبدی تهران

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، خانه ناصرالدین میرزا از خانه های مربوط به دوره قاجار است که بین سال‌های ۱۲۸۰ تا ۱۲۸۵ به فرمان ناصر‌الدین میرزا، فرزند مظفرالدین شاه در بخش شمالی محدوده ارگ سلطنتی ساخته شد و 30 تیر 1384 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

اگرچه مساحت مساحت 4500 متری این خانه تاریخی در حال حاضر به 900 متر کاهش یافته است اما با معماری کویری که دارد همچنان مورد توجه علاقه‌مندان به میراث فرهنگی است.

این خانه دو بخش شاه‌نشین (درجبهه شمالی) و خدمه‌نشین (در جبهه جنوبی) روبه‌روی هم دارد که هیچ ساختمانی آنها را به هم وصل نمی‌کند. عمارت تاریخی ناصرالدین میرزا حیاط و زیر زمین ندارد اما یکی از جاذبه های آن سقف گنبدی شکل آن است که به تیمچه‌های کاشان شباهت دارد.

پلان کلی عرصه، مستطیل شکل با وسعتی معادل یک هزار متر مربع و ابعادی به طول 21*48 متر ملک در راستای شمال به جنوب است. بخش خدمه­ نشین در جبهه جنوبی و در کنار ورودی است، فضایی به مساحت 480 متر مربع به عنوان حیاط در مرکز و در شمال ملک عمارت اصلی قرار دارد. شکل خاص زمین و یا علاقه مالک که اتفاقاً از مهم­ترین و فرهنگی‌­ترین خانواده­های دربار قاجار است، باعث شده تا فرم کم نظیری از نظر استقرار اجزاء معماری در این محل به یادگار باقی بماند به طوری که شکل خاص قرارگیری دو بخش سازه­ای همچون شاه نشین و خدمه نشین در مقابل هم بدون هیچ پیوند ساختمانی در حیاط و در عمارت اعیانی، اگر نگوییم بی نظیر اما کم نظیر است. غالب نماهایی که مخصوص سلاطین، رجال و شاهزادگان قاجار ساخته می­‌شود، دارای حیاط مرکزی و فضایی در اطراف است که در این بنا چنین چیزی مشاهده نمی‌­شود.

بر اساس توافق صندوق بازنشستگی کشوری و اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران، صندوق بازنشستگی متعهد به مرمت بنا شد. در این زمینه «هلدینگ عمران و ساختمان تراز پی‌ریز»؛ وابسته به صندوق بازنشستگی، در مدت ۳ سال مرمت این بنا را زیر نظر سازمان میراث فرهنگی به پایان رساند و آن را آماده احیاء و بهره‌برداری کرده است نخستین فراخوان مزایده فروش این خانه تاریخی دهم تیرماه منتشر شد و قیمت پایه آن ۱۰ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان اعلام شده است.

بر اساس سخنان علی بدری در نشست خبری روز گذشته قرار است بهره‌برداری از این بنای تاریخی، کاملا زیر نظر سازمان میراث فرهنگی باشد. وی همچنین گفته که تا امروز استقبال خوبی از مزایده ناصرالدین میرزا شده و زمانی که خریدار و فروشنده توافقات لازم را انجام دادند و مشخص شد با یکدیگر وارد معامله می‌شوند، قبل از انجام اقدام نهایی؛ مشترکا به اداره کل میراث فرهنگی استان تهران مراجعه می‌کنیم تا خریدار توجیه شود و چارچوب‌های حفاظتی توسط اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران به آن‌ها توضیح داده شود.

باتوجه به اهمیت بناهای تاریخی و نیاز به حفظ میراثی که از گذشتگان برجای مانده است، این نکته بیشتر احساس می‌شود که نهادهای متولی بناها باید بیشتر نسبت به حفظ و احیای دقت داشته باشند. همچنین واگذاری بناها باید به گونه‌ای زیر نظر سازمان میراث فرهنگی انجام شود سلامت و حفظ ابنیه تاریخی تضمین شود.