دورریز یک سال غذا، معادل 380 هزار وام ازدواج

میرابراهیمی با اشاره به این‌که دورریز غذا در رستوران‌های ایرانی مقدار خیلی کمی است، می‌گوید: رستوران ها در ایران کمتر مشکل دورریز غذا را دارند، نه که نباشد اما این درصد و میزان آنقدر کم هست که جزو این آمار نیاید .

او دلیل این امر را جا افتادن فرهنگی می‌داند که در چند سال اخیر میان ایرانیان رونق داشته است. او می‌گوید: در چند سال اخیر این فرهنگ جا افتاده است که هر کسی غذای اضافی‌اش را در رستوران همراه با خودش می‌برد هر چند این مشکل به نظر من همچنان در تالارهایی که برای مناسبت‌های مختلف غذا سرو می‌کنند، وجود دارد. چرا که در این مراسم ها همچون عروسی یا عزا کسی غذای مانده را همراه خود نمی‌برد.

او به طرحی اشاره می‌کند که چندان دوام نیاورد. طرحی که غذای دورریز رستوران ها را بر سر سفره نیازمندان می‌آورد. «چند سال پیش تحت پوشش یک خیریه طرحی اجرا شد که اتحادیه رستوران‌ها هم در آن شرکت کرد. بر اساس این طرح ظروف یک بار مصرف از سوی این خیریه به رستوران‌ها داده می‌شد تا مانده غذا ها را داخل آن بریزند تا به کارتن‌خواب‌ها داده شود. هر چند این طرح هم به دلیل کم بودن دورریز غذاها از سوی رستوران ها نا تمام ماند.»

فرهنگ مصرف، کلید صرفه‌جویی است

«مدیریت مصرف» و «آموزش». اینها کلیدواژه‌های سیدمحسن طباطبایی‌مزدآبادی در گفت‌وگویش با جام‌جم است. دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران وقتی از چرایی آمارهای بالای دورریز غذا می‌گوید همچنان به این دو کلیدواژه اشاره می‌کند. او حرف‌هایش را با اشاره به سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری آغاز می‌کند و می‌گوید: مدیریت مصرف، بهینه‌سازی و منطقی کردن مصرف است و هر اقدامی که انجام بدهیم برای این‌که بتوانیم کارایی‌مان را در سیستم استفاده از امکانات به شکل بهینه کنیم به مدیریت مصرف برمی‌گردد.

طباطبایی‌مزدآبادی معتقد است مهم‌ترین مصداق این مدیریت در الگوی کلان کشور همان اصلاح الگوی مصرف است که ابلاغ مقام معظم رهبری است.

دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران نکته مهم در این راستا را فرهنگ مصرف می‌داند. او می‌گوید:‌ فرهنگ مصرفی یک اصطلاح جهانی است که چارچوبش بومی و محلی است. در هر کشوری هم متناسب با آداب و فرهنگ آن تعبیر می‌شود. شرایط مصرف در هر فضایی علاوه بر موضوعات فرهنگی، بومی و ملی به امکانات و موهبت‌های در اختیار هم بستگی دارد.

او به تاکید صرفه‌جویی در آموزه‌های دینی ایرانی ها اشاره می‌کند و می‌گوید: صرفه‌جویی موضوعی است که ریشه‌اش در باورها و آموزه‌های دینی ما هم وجود دارد و در عین حال در عرف و اجتماع هم اهمیت دارد اما متاسفانه چیزی که در عمل می‌بینیم این است که فرهنگ مصرف و صرفه‌جویی رعایت نمی‌شود. آمار نگران‌کننده اما تکان‌دهنده که می‌تواند ما را از موضوع اسراف دور کند از سوی فائو منتشر شده است. این‌که خانواده‌های ایرانی سالانه 35 درصد محصولات کشاورزی مصرفی خودشان را اسراف می‌کنند. با در نظر گرفتن این‌که سالانه 100 میلیون تن محصولات کشاورزی مصرفی در کشور تولید می‌شود، که از این رقم 35 میلیون تن در قالب غذا دور ریخته می‌شود.

حرف از آمارها که می‌شود طباطبایی مزدآبادی سعی می‌کند در مثال‌هایش مصداق‌های ملموس‌تری عنوان کند. او به جام‌جم می‌گوید: از این 35 میلیون تن غذای دورریز 30 درصد مربوط به گندم و نان است، 25 درصد آن مربوط به میوه و سبزی است،‌10 درصد مربوط به برنج و 15 درصد آن مربوط به روغن است. این آمار را اگر با اعداد جهانی بسنجیم ما در سال 690 میلیون دلار اسراف در بخش گندم و نان، 140 میلیون دلار اسراف در برنج و 205 میلیون دلار اسراف در روغن داریم. با این حساب ما حدود یک میلیارد دلار در سال اسراف می‌کنیم آن هم تنها در سه قلم روغن و برنج و گندم. این رقم حدودا 3800 میلیارد تومان است! یعنی حدود یارانه یک ماه کل ایران، یعنی با این رقم می‌شود به 380 هزار جوان یا 190 هزار زوج وام ازدواج بدهیم!

دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با تاکید بر این‌که در سطح جهان قریب به 870 میلیون نفر غذای کافی برای خوردن ندارند، عنوان می‌کند: فقر تغذیه‌ای در هر سال منجر به مرگ 6/2 میلیون کودک کمتر از 5 سال می‌شود که برابر با یک سوم جمعیت کودکان جهان است.

این کارشناس شهری به طرح‌های اجرایی در کاهش دورریز مواد غذایی در اروپا هم اشاره می‌کند و می‌گوید:‌ برای مثال در کشور ایتالیا رستوران‌ها ظرف‌هایی به نام «کیسه خانواده» در اختیار مشتریان قرار می‌دهند تا افراد غذای اضافه را همراه خود ببرند. فرانسه هم قانونی برای ممنوعیت دورریز مواد غذایی فروخته نشده در سوپرمارکت‌ها تصویب کرده است. در این کشور اگر مالکان فروشگاه‌هایی که مواد غذایی را به فروش می‌رسانند با بنگاه‌های خیریه قرارداد همکاری برای اهدای مواد غذایی در آستانه انقضا نداشته باشند، جریمه خواهند شد!

ضایعات غذایی برابر است با واردات محصولات غذایی

موضوع دورریز بالای غذا از سفره‌های ایرانی در گفت‌وگو با کارشناسان و مسئولان مرتبط شکل کلی‌تری به خود می‌گیرد. آنقدر که قدیر رجب‌زاده، رئیس پژوهشکده صنایع غذایی ایران دورریز غذا از سفره‌های ایرانی را بخشی از فرهنگ اشتباه مصرف در ایران می‌داند. او حتی آمار اعلام شده از سوی فائو را کنار می‌گذارد و به آمارهای داخلی اشاره می‌کند. آمارهایی که از تلخی این ماجرا کم که نمی‌کند بلکه به آن می‌افزاید. او می‌گوید: «در کنار آمار فائو، آمارهای رسمی خودمان را هم داریم؛ از جمله آمارهای مربوط به مرکز پژوهش‌های مجلس که دو سال پیش ارائه شد و بر اساس آن، میزان واردات محصولات غذایی در کشور با میزان ضایعات این محصولات برابری می‌کند. بر همین اساس تنها ضایعات نان، نزدیک به 3 میلیارد دلار هزینه به دولت تحمیل می‌کند.»

او معتقد است هدر رفت مواد غذایی در ایران یا ریشه فرهنگی دارد یا تکنولوژیک است. رجب زاده می‌گوید: «خیلی از مردم فکر می‌کنند وقتی مهمان دارند باید به اندازه‌ای غذا درست کنند که مقدار زیادی از آن در سفره اضافه بیاید وگرنه جلوی مهمان بد است. متاسفانه این فرهنگ غلطی است که میان بسیاری از خانواده‌ها رواج دارد. خیلی از مردم هم اصولا نسبت به نحوه مصرف، آگاهی لازم را ندارند و به منابع و سرمایه‌های ملی بی‌توجه هستند و نمی‌دانند چه میزان آب برای کشاورزی مصرف می‌شود.»

به اعتقاد او بخشی از هدر رفت مواد غذایی هم دلیل تکنولوژیک دارد. رئیس پژوهشکده صنایع غذایی ایران در این باره می‌گوید: «یک اصل اساسی وجود دارد و آن این است که محصول خوب با ماندگاری بالا، دورریز کمتری دارد. ما در بحث نان، ضایعات زیادی داریم که بخش عمده‌ای از آن به دلیل کیفیت پایین است. البته ارزان بودن محصولی مثل نان هم تأثیر زیادی در هدر رفت آن دارد. در مورد سایر مواد غذایی هم همین‌طور است و محصولاتی که قیمت پایین‌تری دارند، بیشتر هدر می‌روند. ماندگاری بالا و حفظ کیفیت مواد غذایی عاملی است که مانع هدر رفت آن می‌شود.»