چند و چون کسب و کارهایی در حوزه گیاهان دارویی، عرقیات و اسانس/ ورود به بازار 5 تریلیون دلاری با چند میلیون تومان

از تولید و بسته بندی تا اسانس گیری
زنجیره مشاغل این حوزه بسیار متنوع است. اگر اهل کشت و صنعت هستید می توانید به کشت و تولید بیندیشید که البته ممکن است به سرمایه اولیه قابل توجهی نیاز داشته باشد (از چند میلیون تومان تا 2 میلیارد تومان؛ وابسته به سطح زیر کشت و مخصوصا محل و نوع تولید)، بسته بندی و عرضه حوزه بعدی است؛ فروشگاه های عرضه گیاهان دارویی به سرعت در حال رشد و با چند میلیون تومان سرمایه اولیه قابل راه اندازی است. اما حوزه جذاب تر گام های بعدی فرآوری است؛ عرق گیری و اسانس گیری.
مزرعه یا گلخانه

ایجاد یک مزرعه تولید برخی از گیاهان دارویی یک ایده جذاب اما پرزحمت است. هزاران نوع گیاه دارویی و معطر (8 هزار نوع در ایران شناسایی شده که حدود یک سوم آن خواص دارویی دارد) شناسایی شده است که شما باید در گام اول یک گونه مناسب (از نظر آب و هوای مورد نیاز، وضعیت بازار و ...) و متناسب با نوع تولید خود (گلخانه یا مزرعه) انتخاب کنید؛ می توانید به بابونه، نعناع، آلوئه ورا، کاسنی، آویشن، پونه و البته گل هایی مثل گل محمدی و ... بیندیشید. مزیت ایده تولید در آن است که شما با توجه به سرمایه اولیه خود انتخاب های متعددی دارید. مثلا می توانید به ایجاد یک گلخانه 3-2 هزار متری آلوئه ورا بیندیشید که به 50 تا 100 میلیون تومان سرمایه نیاز دارد یا اینکه یک مزرعه سنتی را با 5 تا 10 میلیون تومان ایجاد کنید. جهت آموزش مهارت های لازم دوره های آموزشی فنی و حرفه ای را فراموش نکنید.
یک مغازه جمع و جور 10 میلیونی
اگر اهل سر و کله زدن با آب و خاک و تولید نیستید می توانید کسب و کار خود را در مرحله عرضه تعریف کنید. البته به شاگردی یا حضور در کلاس ها و دوره های مربوطه نیاز دارید تا انواع و خواص آنها را بشناسید و بتوانید مجوز مربوطه را هم دریافت کنید. با توجه به عدم نیاز به یخچال و فریزر، تجهیز مغازه سرمایه زیادی نمی طلبد. فقط به ایجاد دکور مناسب و قفسه بندی نیاز دارید که با کمتر از 1 میلیون تومان انجام می شود. مابقی هزینه ها مربوط به آموزش، اجاره مکان و خرید جنس است که در صورت برنامه ریزی درست با 10 میلیون تومان هم شدنی است. خانم اکبری یک کارآفرین موفق در این حوزه است که کارش را ابتدا با شاگردی شروع کرده، با شرکت ادامه داده و در نهایت با اخذ وام 10 میلیون تومانی کارآفرینی صاحب یک کسب و کار پررونق در مشهد شده است.
از عرق گیری تا اسانس
ایده بعدی تولید عرقیات و اسانس است. اسانس به مجموعه ترکیبات روغنی و فرار گیاهان گفته می شود که از بخش های مختلف مثل برگ و گل ، دانه یا ساقه و ریشه گیاه گرفته می شود. اسانس گیری و عرق گیری به فرآیند جداکردن این مواد از گیاه گفته می شود. اسانس گیری روش های مختلفی چون تقطیر با بخار، فشرده کردن، استخراج با حلال و ... دارد که متداول ترین آن همان تقطیر است. در این روش گیاه در معرض بخار آب قرار می گیرد و در اثر حرارت مواد معطر یا خواص اصلی از آن خارج می شود. سپس به سمت لوله های مبرد (سردکننده) حرکت می کند و از حالت بخار به مایع تبدیل می شود. اگر هدفتان تولید عرقیات باشد لازم نیست خروجی فرآیند را خیلی تغلیظ کنید اما برای تولید اسانس معمولا در چند مرحله مواد اصلی تغلیظ می شوند.
روش های ساده برای مهارت آموزی
خوشبختانه سازمان فنی و حرفه ای دوره های آموزشی کاربری اسانس گیری برگزار می کند که شما می توانید با حضور در آن دوره ها، آشنایی اولیه را با فرآیندها و دستگاه ها پیدا کنید. البته مانند همه کسب و کارها شاگردی کردن به حضور در کلاس ترجیح دارد. برخی موسسات خصوصی نیز دوره های آموزشی مربوطه را برگزار می کنند. علاوه بر فراگیری مهارت ها حتما به یک طرح توجیهی اقتصادی قوی هم نیاز دارید. می توانید خودتان با بررسی دقیق جوانب موضوع، نقشه راه کسب و کار خود را بنویسید یا اینکه از شرکت های مشاوره کمک بگیرید.
سرمایه و هزینه های لازم
جذابیت ایده امروز آن است که شما در انتخاب مقیاس تولید کاملا آزاد هستید. بر خلاف بسیاری از خط تولیدها و تجهیزات صنعتی که معمولا تیراژ تولید بالا و هزینه های سنگینی می طلبند؛ تجهیزات اسانس گیری را می توانید در ابعاد مختلف خانگی، کارگاهی و یا صنعتی تهیه کنید. در حالت اول شما با کمتر از 10 میلیون تومان هم می توانید شروع کنید. در حالت کارگاهی تجهیزات لازم (بویلر و تقطیر، پرکن، کمپرسور و...) با کمتر از 100 میلیون تومان قابل خرید است. مخصوصا اگر تجهیزات دست دوم بخرید، هزینه اولیه کمتر خواهد بود. با جست وجو در نیازمندی های صنعتی مواردی از این دست خواهید دید و تجهیزات کامل را با 60 تا 70 میلیون تومان می توان خرید. البته راه اندازی خط تولید صنعتی بسته به مقیاس تولید هزینه های میلیاردی می طلبد.