«داریو فو» موضوع تازه‌ترین شماره از نشریه‌ «نقد هنر»

به گزارش گروه فرهنگی آنا از روابط‌عمومی نشریه، سومین شماره از نشریه‌ی فرهنگی-هنری «نقد هنر» ویژه‌ی بهار 96 با پرونده‌ای برای داریو فو؛ کارگردان و طنزپرداز برنده‌ی جایزه‌ی نوبل؛ منتشر شد.

داریو فو، هنرمندی طناز، منتقدی جسور و اصلاح‌گری کاردان بود. فو در تمام آثارش تنها به بیان دردها بسنده نمی‌کرد بلکه پیشنهادهایی برای برون رفت از معضلات را پیش پای مخاطبانش می‌گذاشت.

وقتی داریو فو در سال 1975، برای اولین بار نامزد دریافت جایزه‌ی نوبل ادبیات شد، این انتخاب را اتفاقی پوچ دانست و گفت: «همه می‌دانند که چقدر از سر خم کردن یا زانو زدن در برابر هر کسی ولو برای دریافت جایزه متنفرم. این جایزه‌‌ی نوبل هم برای خودش یک کمدی است. وقتی سیاستمداران، افسران پلیس و مقامات کشورم بشنوند که جایزه به من تعلق گرفته، می‌توانم قیافه‌‌شان را تصور کنم. از خدای‌شان است که من را به هر نحوی ساکت کنند و به دستانم دستبند بزنند. حالا هم نامزد شدن در این جایزه!» فو در آن سال برنده‌ی جایزه‌ی نوبل نشد اما دو سال بعد و در سال 1977 نام او به‌عنوان برگزیده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات اعلام شد و او نیز جایزه‌اش را همراه با ایراد نطقی همچون اجرای نمایش‌ تک ‌نفره‌ در آکادمی سوئد دریافت کرد.

در سومین شماره از نشریه‌ی فرهنگی-هنری «نقد هنر» ترجمه‌ی کامل متن خطابه‌ی فو در مراسم جایزه نوبل ادبیات آورده شده است. فو درباره‌ی سخنرانی در آکادمی سوئد گفته است: «بی‌شک، سخنرانی من خنده‌د‌ارترین، کمدی‌ترین و تئاتری‌ترین سخنرانی‌ای بود که در آکادمی سوئد انجام شد.»

گرچه در گستره‌ی تئاتر جهان، فو را یک نمایش‌نامه‌نویس، بازیگر و کارگردان طنزپرداز می‌شناسند اما او در موطن خودش، پیشه‌ی دیگری هم داشت: نقاش. او همیشه دوست داشت هنر نقاشی‌اش بیش‌تر از هنر تئاترش مورد توجه قرار گیرد؛ هرچند این خواسته‌اش هیچگاه محقق نشد. سومین شماره‌ از «نقد هنر» در مقاله‌ای با عنوان«فـو، نقاشِ نویسنده، بازیگر مجسمه‌ساز» به این بُعد از هنر فو پرداخته است.

نمی‌توان از فو، سخن گفت و به همراه، همکار و یاور همیشگی او در هنر تئاتر اشاره نکرد. فو همیشه موفقیتش را مدیون همسرش؛ فرانکا رامه؛ می‌دانست. رامه در مقدمه‌ای که برای نمایش‌نامه‌ی «حساب پرداخت نمی‌شه!» نوشت، تاریخچه‌ای کامل از روند فعالیت‌های‌شان و تغییر مسیر جریان تئاتری‌شان ارائه کرده است. ترجمه‌ی این متن با عنوان «فقط کوته‌اندیشان تئاتر فو را آسان می‌پندارند» در شماره‌ی سوم نشریه‌ی «نقد هنر» آورده شده است.

در ایران، کارگردانان بسیاری به آثار فو پرداخته‌اند که از برجسته‌ترین آن‌ها می‌توان به هادی عامل هاشمی و مرحوم مصطفی عبداللهی اشاره کرد. هادی عامل‌هاشمی در این شماره از «نقد هنر» در یادداشتی کوتاه با عنوان «فو، کله‌خر دوست‌داشتنی» از چرایی علاقه‌‌اش به این طنزپرداز ایتالیایی گفته است.

همچنین میکاییل شهرستانی؛ بازیگر و کارگردان تئاتر؛ که در نمایش مصطفی عبداللهی با عنوان «مرگ تصادفی یک آنارشیست» نوشته‌ی فو، حضور داشت، خاطره‌ی خود را از این تجربه در یادداشتی با عنوان «به بهانه‌ی مصلحت‌اندیشی، سر، خم نکنیم» مرقوم داشته است.

از پژوهشگران و محققان برجسته‌ای که عمرش را در راه معرفی و بررسی آثار فو صرف کرده، «آنتونیو سودری» استاد دپارتمان هنر ایتالیا در دانشگاه ترومن آمریکاست. مقاله‌ای تحلیلی او با عنوان «داریو فو، جانوران و دلقک‌های درباری» در این شماره از «نقد هنر» دریچه‌ای تازه را برای علاقه‌مندان آثار فو باز می‌کند.

گفت‌‌وگویی صمیمی با فو، بررسی شیوه‌ی نویسندگی فو، کنکاشی در تئاتر سیاسی فو و خطابه‌ی جاکوپو فو- پسر داریو فو- در مراسم خاکسپاری پدرش، از دیگر مطالب سومین شماره از «نقد هنر» است.

دوماهنامه فرهنگی-هنری «نقد هنر» به صاحب‌امتیازی و مدیر مسئولی سارا منصوری و سردبیری حمیدرضا قنبری ویژه بهار 96 با قیمت 5000 تومان منتشر و از کتابفروشی‌های معتبر قابل تهیه است.