آمانو رئیس مقتدری برای آژانس نیست/ غربی‌ها متعهد به برداشتن تحریم‌ها خواهند بود

وی در روز چهارشنبه هفته گذشته در مناظره هسته‌ای با سید یاسر جبرائیلی در دانشگاه آزاد واحد تهران غرب شرکت کرد. در حاشیه این مناظره گفتگویی را با وی انجام دادیم که به شرح زیر است.

شما گفته‌اید که سخنان تندروهای آمریکایی درباره مذاکرات هسته‌ای تاثیری بر آن نخواهد داشت، اما اوباما اخیرا مطرح کرده است مبنی بر اینکه تحریم‌ها حتی در صورت توافق هسته‌ای هم ادامه خواهد داشت و اینکه ایران حامی تروریسم است و اعراب درباره ایران درست فکر می‌کنند یا صحبت‌های آمانو مبنی بر اینکه ایران باید نظارت بر تاسیسات نظامی خود را بپذیرد و اینکه حتی درباره کشورهای دیگر هم این کار انجام می‌شود؛ نظر شما در این‌باره چیست؟

درباره صحبت‌های آمانو نخست آنکه روی صحبت‌های وی خیلی حساب نکنید، او رئیس مقتدری در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیست، در عین حال سوء نیت هم ندارد. آمانو روی صحبت‌های کلی که ممکن است از طرف‌های مذاکره‌کننده بشنود، به برداشت‌هایی می‌رسد و آن را اعلام می‌کند. اما هیچ اقدامی بدون موافقت ما در آژانس انجام نخواهد شد. این طبیعی است. البته باید این را هم در نظر گرفت که متاسفانه موضوع ابعاد تسلیحات نظامی از پنج سال گذشته وارد گزارش‌های آژانس شده است و به صورت یک سلسله اتهامات مشخص با استناد به یک تعداد مدارک غیرموجه در یک فضای غیرحقوقی عنوان شده است. متاسفانه این به یکی از معضلات توافق فعلی تبدیل شده است.اینکه این مسئله به چه شکلی حل خواهد شد، یکی از بحث‌هایی است که در حال حاضر هم در جریان است. دیدی که مطرح است این است که به هر صورت این اتهامات به صورت سیاسی مطرح شده و به صورت سیاسی دنبال می‌شود که در مجموع دید درستی است. اما درباره صحبت‌های اوباما به ویژه وقتی وی با طرف‌های خاصی صحبت می‌کند، مانند مجموعه عرب‌هایی که اکنون کاملا مخالف این توافق هستند، آن را باید در فضای آنجا در نظر بگیرید. واقعیت این است که آنان متعهد خواهند شد که تحریم‌ها را بردارند، آن چیزی که من می‌فهمم. اما اینکه به چه شکل این را در صحنه عمومی بخواهد اظهار کند، هر کسی می‌تواند به تعبیر خودش این کار را انجام دهد. از این قبیل صحبت‌هایی مانند سخنان اوباما مطرح می‌شود، اتفاقا دست مذاکره‌کنندگان ما را باز می‌گذارد که مباحث مربوط به رفع تحریم‌ها دقیق‌تر و محکم‌تر در توافق وارد شود. توافق هنوز نهایی نشده است و حتما این صحبت‌ها به سود مذاکره‌کنندگان ماست زیرا حتما در خصوص صحبت‌های اوباما توضیح خواهند خواست و بر مبنای توضیحات آنان محتوای توافق متقن‌تر و دقیق‌تر خواهد بود.

تحلیلی با توجه به اتفاقات اخیر وجود دارد که روسیه مخالف توافق است، زیرا روندی که اکنون در مورد برنامه هسته‌ای ایران و تحریم‌ها وجود دارد به سود روسیه است، آیا این تحلیل به نظر شما درست است؟

تحلیل بجاست که به نظر من باید یکی از دغدغه‌های ما باشد. چیزی که من در صحنه فعالیت دیپلماسی کشور می‌بینم توجه خاصی به این مسئله وجود دارد. یعنی همراه با پیشبرد مذاکرات به طور دائم و سیستماتیک روابط با این دو کشور چین و روسیه رصد می‌شود. از زمان آغاز مذاکرات روابط ما با کشور روسیه عمیق‌تر و مستحکم‌تر شده است. یک بُعد این است که به‌هرحال روسیه و چین دو کشور نقش‌آفرین در صحنه بین‌المللی هستند و می‌توانند شرکای خوبی برای ما و در درازمدت شرکای استراتژیک ما باشند. بُعد دیگر هم این است که به‌هرحال اطمینانی برای آنها ایجاد شود که نتیجه مذاکرات به ضرر آنان نخواهد بود. به هر حال ما نباید فراموش کنیم کشورهایی که در دوران تحریم با ما همراه بودند، باید در درازمدت هم بتوانند از یک رابطه سنگین‌تر و گسترده‌تری با ما برخوردار باشند.

بحث سفر نکردن برخی سران کشورهای عربی به آمریکا برای شرکت در اجلاس کمپ‌دیوید و ملاقات با اوباما آیا نشانه این است که اعراب احساس کرده‌اند توافق هسته‌ای قطعی و این توافق به ضرر آنان است؟

آنچه به نظر می‌رسد این است که عربستان واقعا نسبت به سیاست‌ها و تصمیمات دولت فعلی اوباما نگرانی دارد. و این نگرانی آن در حدی است که در واقع یک تردیدی دارد نسبت به جایگاه استراتژیک خود در آینده و به تبع آن جایگاه این حکومت که این کشور احساس می‌کند که هر زمان ممکن است این جایگاه استراتژیک دچار خدشه شود و از وضعیتی که سال‌ها برای آن کار کرده تا به آن رسیده است، تنزل پیدا کند. حتی در حفظ اقتدار داخلی نیز می‌تواند دچار مشکل شود؛ بنابراین نگرانی‌های آنان نگرانی‌های استراتژیک و عمیقی است. من فکر می‌کنم اینکه پادشاه عربستان به آنجا نرفت می‌خواست به مقامات آمریکا بگوید که در واقع یک روی خوش نشان دادن و چند جمله مثبت گفتن برای ما کفایت نمی‌کند زیرا ما مشاهده می‌کنیم که موقعیت ما در منطقه در حال تنزل است و شما هم یا با به وضعیت سابق برمی‌گردید که بتوانیم به آن جایگاه قبلی بازگردیم یا اگر اینگونه نیست خیلی حرف‌های حاشیه‌ای و مطالبی که بیان می‌شود بیان می‌شود برای ما تعیین‌کننده نیست. روابط عربستان و آمریکا برخلاف ظاهر که سعی می‌کنند خوب نشان دهند روابطی است رو به کاهش در موقعیت استراتژیک عربستان در قبال آمریکاست.

کریم سجادپور اخیرا در سخنانی این ادعا را مطرح کرده است که اکنون تفسیری در حال گسترش و شکل‌گیری در کاخ سفید است که تاکید دارد عربستان و آمریکا دوست یکدیگر هستند، نه متحد، اما از سوی دیگر ایران و آمریکا متحد یکدیگرند، نه دوست.

ناصری: سخنان کریم سجادپور مبالغه است و هنوز فاصله زیادی است که ما به اینجا برسیم ما اکنون فقط درباره هسته‌ای با آمریکا مذاکره می‌کنیم.