رشد 14 درصدی زبان فارسی به عنوان زبان علم دنیا

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا از اداره روابط عمومی و همکاری‌های علمی بین‌المللی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، دکتر محمدجواد دهقانی، سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: «براساس اطلاعات مستخرج از پایگاه استنادی اسکوپوس در سال 2016 میلادی تعداد 1803 مدرک به زبان فارسی در این پایگاه نمایه سازی شده است.»

او ادامه داد: «در سال 2015 میلادی تعداد این دسته از مقالات 1579 مورد بود. رشد تعداد مقالاتی که در سال 2016 میلادی در این پایگاه ثبت است به سال 2015 میلادی بیانگر رشد 14 درصد زبان فارسی به عنوان زبان علم دنیا است. براین اساس کمیت تولید علم به زبان فارسی با هفت پله ارتقا از رتبه 22 در سال 2012 به رتبه 15 درسال 2016 میلادی در میان سایر زبان‌های دنیا رسیده است.»

دهقانی افزود: «مقام معظم رهبری همواره استفاده از پیشرفت علمی برای گسترش و نفوذ زبان فارسی را مورد تاکید قرار داده و در نقشه جامع علمی کشور نیز ارتقای جایگاه زبان فارسى در بین زبان‌های بین‌المللی علمی مد نظر قرار گرفته شده است. در این نقشه اقدامات مختلفی برای رسیدن به این هدف برشمرده شده است که شامل افزایش پذیرش دانشجویان خارجی، نگارش مقالات علمی تخصصی به زبان روان فارسی، تاسیس رشته‌های زبان فارسی در دانشگاه‌های مختلف دنیا و توسعه و ابداع روش‌های سهل و سریع فارسی آموزی می‌گردند.»

او ادامه داد: «در سال 2001 میلادی تنها 42 مقاله به زبان فارسی در پایگاه استنادی اسکوپوس نمایه سازی شده بود. این رقم در سال 2010 به 503 مورد و در سال 2015 به 1579 و در سال 2016 میلادی به میزان 1803 مورد افزایش یافته است. به طور کلی در سال‌های اخیر روند بین‌المللی شدن زبان فارسی سرعت گرفته است به نحوی که به طور متوسط در دوره چهار سال اخیر حدود 1700 مقاله به زبان فارسی در این پایگاه نمایه سازی شده است.»

سرپرست ISC افزود: «هر چند تعداد مقالاتی که در پایگاه استنادی اسکوپوس به زبان فارسی نمایه سازی شده است افزایش یافته است، اما باید در نظر داشت که میزان تولید علم دنیا نیز در طول سال‌های گذشته افزایش یافته است. در سال 2000 میلادی حدود یک میلیون دویست و هشتاد هزار مقاله در این پایگاه نمایه سازی شده بود که این مقدار در سال 2016 میلادی به حدود دو میلیون هفتصد و هشتاد هزار مدرک رسیده است.»

دهقانی گفت: «سهم زبان فارسی از کل تولید علم دنیا در سال 2001 میلادی بسیار اندک و برابر با 0.003درصد بود که در سال 2010 به 0.021 درصد افزایش یافت این میزان در سال 2015 به 0.056 درصد و در سال 2016 میلادی به 0.065 درصد ارتقا پیدا کرده است.»

او تاکید کرد: «نباید نادیده گرفت که تقریباً سهم زبان‌های غیرانگلیسی زبان در مقایسه با زبان انگلیسی از کل تولید علم بین‌الملل اندک است و از سهم زبان انگلیسی در 10 سال گذشته نه تنها کاسته نشده است، بلکه این سهم افزایش نیز یافته است. در سال 2010 میلادی از کل تولید علم دنیا 89 درصد به زبان انگیسی تولید شده، اما این میزان در سال 2016 به 92درصد افزایش یافته است.»

سرپرست ISC افزود: «زبان چینی دومین زبان علمی دنیا است و به طور متوسط 4 درصد تولید علم دنیا به زبان چینی است. زبان‌های اسپانیایی و آلمانی بعد از زبان چینی رتبه‌های بعدی را در اختیار دارند. همچنین در سال‌های اخیر سهم زبان‌های نروژی، کورواتی، اوکراینی، مجارستانی، اسلوونی، اسلواکی، بوسنی، لیتوانیایی، فنلاندی و دانمارکی از زبان فارسی کمتر شده است.»

دهقانی گفت: «علی‌رغم رشد زبان فارسی به عنوان زبان علم بین‌الملل، لازم است با بهره برداری از فضای تعامل بین‌المللی ایجاد شده کشور به نحو موثری برای ایجاد و گسترش کرسی‌های زبان فارسی در دانشگاه‌های معتبر دنیا با توجه به سیاست‌های کلان علم و فناوری ابلاغی مقام معظم رهبری و نیز نقشه جامع علمی کشور صادر شود.»

او ادامه داد: «علاوه بر اتخاذ سیاست‌های حمایتی یکی از راه‌های مناسب عملی برای گسترش زبان فارسی سرمایه گذاری در صنعت نشر حرفه‌ای و حمایت نشریات و کنفرانس‌های علمی فارسی به عنوان زبان علم است.»

دهقانی در پایان گفت: «بازار نشر علم دنیا یک بازار انحصاری بوده به گونه‌ای که تنها هفت ناشر بین‌المللی بیش از 50 درصد مقالات دنیا را منتشر می‌کنند. بنابراین توسعه زبان فارسی به عنوان زبان علم بین‌المللی نیازمند سرمایه گذاری، برنامه ریزی، آموزش و تشویق مولفه‌های اثرگذار در نشر علم است.»