پرندگان مهاجر، اسیر قفس سودجویان ایرانی/ میزبانی ایران از 5 میلیون پرنده مهاجر

مهرو ماهر، گروه اجتماعی خبرگزاری آنا- با توجه به اهمیت پرندگان مهاجر در دنیا از سال 2006 روز جهانی پرندگان مهاجر مصادف با 10 می در تقویم جهانی محیط زیست به ثبت رسیده و هر سال بر یکی از موضوعات مورد توجه این گونه تمرکز دارد، به طوری که شعار سال 2017 میلادی «دنیای سالم برای پرندگان مهاجر و انسان‌ها» است.

با توجه به تخریب محیط زیست و زیستگاه بومی پرندگان روز به روز از میزان پرنده‌های مهاجر کاسته می‌شود به طوری که کاهش آب تالاب‌ها، از بین بردن درختان و جنگل‌ها، فعالیت قاچاقچیان و شکارچیان غیرمجاز منجر به کاهش جمعیت پرندگان مهاجر و تهدید و انقراض گونه‌های کمیاب می‌شود.

اسماعیل کهرم، پرنده‌شناس و مشاور سازمان حفاظت محیط زیست در مورد وضعیت مهاجرپذیری محیط زیست ایران برای پرندگان مهاجر به خبرنگار آنا می‌گوید: متاسفانه در کشور شاهد وضعیت بسیار نامطلوب و افسرده‌ای برای میزبانی از این پرندگان هستیم، در حالی که بنابر شمارش‌های راداری محیط زیست سالانه حدود 4.5 تا 5 میلیون پرنده از سیبری به ایران مهاجرت می‌کنند.

او می‌افزاید: کشور ما از قدیم در مسیر عبور پرندگان مهاجر قرار داشته است و دو دسته پرنده مهاجر داریم که یک دسته از این پرندگان از قسمت‌های شمالی یعنی سیبری به ایران می‌آیند، پس از گذر از ترکیه در سواحل دریای خزر و انزلی مستقر می‌شود و از آنجا نیز به سراسر کشور متراکم می‌شوند و در نهایت به خلیج فارس می‌روند که اغلب پرندگان آبی مانند اردک‌ها و بازها هستند.

علت قاچاق پرندگان شکاری چیست؟

کهرم ادامه می‌دهد: دسته دیگری از این پرندگان نیز از قسمت شمال غرب اروپا به ایران می‌آیند که متاسفانه با توجه به ارزش این گونه‌ از پرندگان در بین مسیر توسط سودجویان و قاچاقچیان شکار می‌شوند، این پرندگان شکاری از جمله عقاب طلایی، شاهین، بحری و عقاب ماهیگیر هستند که این پرندگان به کشورهای عربی و کشورهای حاشیه خلیج فارس قاچاق می‌شود به عنوان مثال شکارچیان پرندگان شکاری این گونه‌های کمیاب و در حال انقراض را از ارتفاع 6 هزار متری زمین شکار کرده و با پنهان کردن در لباس‌های خود به خارج از کشور انتقال می‌دهند و یک پرنده ماده زیر 6 ماه را به قیمت 20 هزار دلار پول به فروش می‌رسانند.

نمی‌توانیم جلوی قاچاق پرندگان را بگیریم

کهرم در مورد اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست برای جلوگیری از بروز این پدیده می‌گوید: با توجه به گستردگی و وسعت طبیعی ایران نمی‌توان از قاچاق و شکار پرندگان از سوی سودجویان جلوگیری کرد و حتی در طول این سال‌ها 119 محیط‌بان قربانی حمایت و حفاظت محیط زیست شدند اما همانطور که ما نتوانستیم مانع قاچاق پارچه و موبایل شویم نمی‌توانیم جلوی قاچاق پرندگان را نیز بگیریم.

سازمان حفاظت محیط زیست اجازه جذب محیط‌بان ندارد

این پرنده شناس معتقد است: باید برای این وسعت طبیعت ایران باید حدود 10 هزار محیط‌بان داشته باشیم در حالی که به طور کلی هم‌اکنون 2700 محیط‌بان هم نداریم و حتی منطقه پارک ملی خارتوران به وسعت یک میلیون و 1200 هکتار توسط 6 محیط‌بان حفاظت می‌شود و سازمان اجازه جذب و استخدام محیط‌بان ندارد در حالی که اگر چنین اجاز‌ه‌ای داشت با اعلام یک فراخوان بیش از دو میلیون داوطلب برای حمایت و حفاظت از محیط زیست جذب می‌شدند.

کهرم اضافه می‌کند: شخصا شاهد بودم که در استان بوشهر، شکارچیان کومه‌هایی (خانه‌‌های ساخته شده از نی و علف) ساخته و در آن پنهان شده بودند، آنان برای کسب اجازه خروج پرندگان شکار شده از مرز، به محیط‌بان منطقه پرداخت یک دسته اسکناس صد دلاری پیشنهاد کردند، در حالی که حقوق محیط‌بان ما از 800 هزار تا 1100 هزار تومان است چطور انتظار داریم که در قابل چنین پیشنهادی مقاومت کند. به همین ترتیب اگر از هر 10 پرنده سه پرنده قاچاق هم زنده بماند حدود 60 میلیون برای قاچقچیان سود به همراه دارد.

بر اساس این گزارش، جلوگیری از شکار پرندگان، حفاظت از مناطق و ممانعت از تخریب زیستگاه آنان، مورد توجه قرار دادن راهکارهای اجرایی توسعه پایدار جهت کاهش اثرات سوء بر زیستگاه‌های پرندگان، لزوم اجرای طرح‌های ارزیابی زیست محیطی در مناطق مهم تجمع پرندگان و یا مسیرهای اصلی پرواز، طراحی و ساخت تاسیسات و تجهیزات تولید انرژی به نحوی که آسیب کمتری برای پرندگان داشته باشند، برای حفاظت از پرندگان و زیستگاه های آنان موثر است.
وی افزود: همچنین کاهش فرکانس چراغ های چشمک زن اطراف برج‌ها، حذف چراغ‌های غیرضروری، عدم استفاده از شیشه‌های رفلکس، ساخت سازه‌های جدید خارج از مسیر مهاجرت و محل تجمع پرندگان به خصوص گونه‌های در معرض خطر و پرندگان شکاری می‌تواند برای حفاظت از پرندگان و زیستگاه های موثر است.

به نظر می‌رسد با توجه به روند رو به کاهش پرندگان مهاجر کمیاب و در حال انقراض باید تدابیر ویژ‌ه‌ای از سوی مردم و سازمان‌های مردم نهاد صورت گیرد تا با آگاهی‌ بخشی و اطلاع رسانی به مردم از شکار این پرندگان خودداری کنند و حتی در صورت برخورد با سودجویان قاچاق پرنده بلافاصله این موضوع را به سازمان محیط زیست و پلیس گزارش دهند.