داستان دنباله‌دار مداخله ارگان‌های خارج از دولت در نمایشگاه کتاب

در میان اخبار تخلفاتی که از ناشران و غرفه‌داران از آغاز به کار بیست‌و‌هشتمین نمایشگاه کتاب شنیده می‌شود، مداخله ارگان‌های مختلف اعم از ارگان‌های خارج از قوه مجریه در جمع‌آوری برخی کتاب‌ها و همچنین تعطیلی برخی از غرفه‌ها نسبت به دوره‌های قبل قابل توجه است.

مطابق با اخبار منتشر شده توسط آنا و سایر خبرگزاری‌های رسمی کشور، به جز کتاب‌هایی که از کانال کمیته رسیدگی به تخلفات ناشران در نمایشگاه کتاب تهران جمع‌آوری شده و غرفه‌هایی که از این مسیر دچار تعلیق و ممنوعیت شده‌اند، برخی از اعمال ممنوعیت‌ها از سوی سایر نهادهای نظارتی و انتظامی صورت گرفته است.

به عنوان مثال یکی از این موارد، جمع آوری دو کتاب از غرفه نشر روزنه که عبارتند از رمان «من و سیمین و مصطفی» نوشته شیوا ارسطویی و کتاب «چرا ملت‌ها شکست می‌خورند؟». این خبر توسط رییس کمیته رسیدگی به تخلفات ناشران تایید شد اما دلیل آن عنوان نشده است.

خبر دیگری که امروز، دوشنبه ۲۱ اردیبهشت ماه منتشر شده، تعطیلی غرفه انتشارات صبح فردا در نمایشگاه کتاب بوده که گفته شده است این اقدام در اثر تصمیم قضایی صورت گرفته است.

همچنین خبر جمع آوری کتاب‌های یغما گلرویی از غرفه نشر نگاه و خبر جمع آوری دو کتاب از نشر فصل پنجم از جمله اخبار دیگری در این راستاست.

این اتفاقات در شرایطی در نمایشگاه کتاب تهران رخ می‌دهد که معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در نشست خبری نمایشگاه عنوان کرده بود: «نمایشگاه کتاب تهران صاحب دارد و هیچ مجموعه‌ای حق دخالت و ورود به این حریم را که مالکش وزارت ارشاد است ندارد، مگر با اجازه.»

هرچند قید «با اجازه» در کلام رییس نمایشگاه کتاب تهران باعث می‌شود اقدامات صورت گرفته از خارج مجموعه ارشاد و نمایشگاه کتاب تهران، قابل توجیه باشند، اما تعدد موارد جمع آوری کتاب و بسته شدن غرفه‌ها از این منظر، حتی نسبت به دوره‌های قبل و نمایشگاه‌هایی که در دولت قبلی برپا می‌شود، بسیار قابل توجه است.

همچنین لازم به یادآوری است که جمع آوری کتاب‌هایی که مجوز رسمی ارشاد را دارند و از کانال قانونی در نمایشگاه کتاب ارائه شده‌اند، خلاف قانون است. این مساله بار‌ها توسط معاون امور فرهنگی ارشاد عنوان شده و حتی علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در نمایشگاه بیست و هفتم بر آن تاکید داشته است: «امروز در حاشیه بازدید از نمایشگاه تعدادی از ناشران چنین مساله‌ای را مطرح می‌کردند که حتما پیگیری خواهیم کرد. معنا ندارد از توزیع آن دسته از کتاب‌هایی که دارای مجوز نشر هستند، مشکلی ندارند و منتشر شده‌اند در نمایشگاه کتاب جلوگیری شود.» (سایت جماران، ۱۴ اردیبهشت ۹۳)

به‌نظر می‌آید هریک از این ممنوعیت‌ها، صرف نظر از اینکه حقوق ناشران و مولفان را که طبق قانون کتاب‌هاشان اجازه حضور در نمایشگاه کتاب را دارد، از هر منظر امتیازات منفی هستند که در کارنامه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ خصوصا معاونت امور فرهنگی که مسئولیت نظارت و اعطای مجوز به کتاب‌های مختلف را دارد، ثبت می‌شود زیرا جمع آوری کتاب‌های مجوزدار و اتفاقاتی از این دست، در وهله اول قانون شکنی توسط مجریان قانون به حساب می‌آید و در وهله بعد، سلامت ممیزی‌ها و روند اعطای مجوز‌ها را زیر سوال می‌برد.