وقتی که پدر پدر است

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا تعداد بازیگرانی که توانسته‌اندنقش پدر را بازی‌ کنند کم نیستند اما کم‌تر نقشی است که توانسته جایگاه مناسبی در فیلم های سینمای ماندگار شوند. در این این گزارش نگاهی داریم به این نقش‌ها.

مردان زحمت‌کش، پدران دوست‌داشتنی

فیلم سینمایی «آواز گنجشک‌ها» دیگر فیلم مجیدی است که رضا ناجی در آن نقش پدر را ایفا می‌کند. پدری که در مزرعه پرورش شترمرغ سخت کار می‌کند و برای محافظت از خانواده‌اش تلاش می‌کند. ناجی در این فیلم یک پدر دغدغه‌مند است؛ پدری که پس از اخراج، دست به هر کاری می‌زند تا نان آور خانه‌اش باشد و در این مسیر مشکلاتی برای فرزندان و همسرش پیش می‌آید که او را مجبور می‌کند در همین شرایط، سنگ صبور آنها نیز باشد. نقشی که توانست برای او خرس نقره‌ای جشنواره برلین و جوایز متعددی از جشنواره‌های بین‌المللی را همراه داشته باشد. البته رضا ناجی با بازی در فیلم «بچه‌های آسمان» به خوبی نقش پدر زحمت‌کش را به تصویر می‌کشد.

پدران جنگ

ابراهیم حاتمی‌کیا هم در بعضی از فیلم‌هایش چون «موج مرده» نقش پدر را در جامعه ایرانی به تصویر می‌کشد. پرویز پرستویی در نقش سردار مرتضی راشد، فرمانده نیروی دریایی در ارتباط با پسرش حبیب دچار ناتوانی است و حواشی بسیاری در این رابطه به وجود می‌آورد و جان خانواده را به خطر می‌اندازد. دیالوگ معروف او زمانی که از فرزندش انتقاد می‌شود به یاد ماندی است: « قرار شد ما بریم جبهه بجنگیم، شما هم بمونید بچه های مارو تربیت کنید؛ حالا قضاوت کنید کی کم فروشی کرده!؟»

دیگر فیلم حاتمی‌کیا که نمی‌توان به سادگی از آن عبور کرد فیلم «به نام پدر» است. پرداخت مستقیم حاتمی‌کیا به زندگی جانبازی که متخصص خنثی کردن مین است، فیلمی تلخ است که پرویز پرستویی در نقش این متخصص را با انفجار مین و قطع شدن پای تنها دخترش مواجه می‌کند و...

پرستویی بارها در سینمای ایران در نقش پدر بازی کرده است اما شاید مهمترین نقش او در قالب این فضا به فیلم «به‌نام پدر» ابراهیم حاتمی‌کیا بازگردد. البته نمی‌توان به راحتی از بازی او در فیلم‌های «آژانس شیشه ای» و «مهمان داریم» و همچنین سریال تلویزیونی «زیر تیغ» و نقش پدرانه او گذشت.

ناپدری غیرکلیشه‌ایی

برخلاف تصویر عمومی از ناپدری که سالها در تلویزیون و سینمای ایران جای خود را تثبیت کرده بود، مجید مجیدی با ساخت فیلم «پدر» تصویر دیگری از ناپدری ارائه کرد. محمد کاسبی در نقش ناپدری‌ای نظامی که با فرزند همسر تازه‌اش مشکلات زیادی دارد، توانست بازی به یاد ماندنی‌ای ارائه بدهد. کاسبی برای ایفای این تقش سیمرغ بلورین بهترن بازیگر نقش اول مرد را دریافت کرد. کاسبی درمورد این نقش می‌گوید: «تاکنون بیش از 70 نقش در سینما، تلویزیون و تئاتر داشته‌ام که همه را دوست دارم، در میان این دوست‌داشتنی‌ها بعضی‌ها حسی از عشق را برایم دارند که فیلم «پدر» یکی از آن‌ها برایم محسوب می‌شود. وقتی کاراکتر پدرفیلم مجیدی را بازی می‌کردم سن و سال زیادی نداشتم و خودم نیز تازه حس پدرشدن را لمس کرده بودم. آن زمان تمام سعی خود را کردم تا پدری خوب در آن اثر بیافرینم.»

از خود گذشتگی پدرانه

شکیبایی در «کیمیا»، به زیبایی حسرت درونی خود را از بابت دیدن دختری که سال‌ها از او دور بوده به تصویر کشیده و در ادامه به طریقی زیباتر مراحل تدریجی گذشت خود را به مخاطب نشان می‌دهد. مرحوم شکیبایی در «دست‌های خالی» نیز یک هنرنمایی تکنیکی و صدالبته احساسی در مقام پدر داررد. البته بازی او در فیلم «خواهران غریب» در نقش پدری هنرمند هم فراموش نشدنی است.

پدر متفاوت

فیلم «خانه‌ای روی آب» ساخته بهمن فرمان‌آرا است. فیلم در مورد مردی عیاش و خوش گذاران است که رضا کیانیان نقش آن را بازی می‌کند. این بازیگر آن قدر با این نقش ارتباط برقرار می‌کند که برای خوب از آب درآمدن آن، 20 کیلو به وزنش اضافه می‌کند. او در این فیلم با وجودی که فردی عیاش و خوشگذران است اما به شدت نسبت به وضعیت کنونی فرزند خود و آینده او احساس خطر می‌کند. هر چند که خود او فرزندی است که پدر را در خانه سالمندان گذاشته که البته این موضوع به رابطه پدر و پسری آنها در گذشته برمی‌گردد.

پدران به نام سینمای ایران

بی‌تردید اگر بخواهیم نامی از یکی از پدران سینمای ایران ببریم به عزت‌الله انتظامی و فیلم «روسری آبی» می‌رسیم. استاد انتظامی در این فیلم به نوعی تصویرگر جبر غیرارادی پدر و انعطاف زایدالوصف ارادی است. از سویی او سال‌هاست که تنها زندگی می‌کند و دل به مهر دختری می‌بندد که از تمکن خوبی برخوردار نیست و از دیگر سو با مخالفت فرزندان خود مواجه می‌شود که همسر جدید پدر را را پذیرا نیستند.

همچنین باید یادی از«علی نصیریان» و بازی درخشان او در نقش پدر در فیلم سینمایی «بوی پیراهن یوسف» و سریال «میوه ممنوعه» کرد که به زیبایی این دو نقش را بازی کرده است. اولی در نقش پدری منتظر بازگشت پسر از جبهه و دومی در نقش بازرگانی سن و سال دار و خانواده دار که درگیر عشق ممنوعه می‌شود. بدون شک فیلم سینمایی «بوی پیراهن یوسف» با بازی علی نصیریان که منتظر فرزند رزمنده‌اش است و با وجود تمام ناامیدهای اطرافینش، به بازگشت پسرش ایمان دارد... نصیریان در این فیلم یکی از بهترین بازی‌های خود را به نمایش می‌گذارد و آزادانه، جولان یک پدر عاشق پیشه را در فقدان پسرش به نمایش می‌گذارد.

همچنین باید یادی کرد از بازی هنرمندانه محمدعلی کشاورز و بازی او در سریال «پدرسالار» که در زمان خودش نگاه انتقادی به روابط سنتی پدر و خانواده داشت

همچنین باید به بازی شهاب حسینی در فیلم «حوض نقاشی» اشاره کرد. پدری که با توجه به معلولیت ذهنی تلاش دارد که نقش پدر خانواده چه در کسب روزی و چه در رابطه عاطفی‌ایش با پسرش حفظ کند. او هم پدری است که با تمام شرایط تلاش می‌کند که پدر بماند.