با حال و هوای نوروزگاه استان ایلام/ از عسل طبیعی تا سنن قدیمی

گروه فرهنگی آنا، ناهید منصوری- هنرمندان و غرفه‌داران نوروزگاه استان ایلام، با مهربانی و خوشامدگویی‌های بی‌ریای خود، در محوطه‌ای که به برپایی غرفه‌های صنایع دستی و تولیدات بومی این استان اختصاص یافته، گوشه‌ای از مهمان‌نوازی ایلامی‌ها را به رخ می‌کشند.

با گذر و گشتی یک ساعته در نوروزگاه، هنرمندان صنایع دستی در مواجهه با گردشگران تولیدات خود و هنر منحصربه‌فرد بخش غربی کشور را معرفی می‌کردند که همین امر اصالت و تمدن دیرینه ایلام را یادآور می‌شد.

طبق صحبت‌های حمید بختیاری معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان ایلام، 10 شهرستان این استان هرشب در نوروزگاه به اجرای برنامه های فرهنگی می پردازند و برنامه های هر شب به یکی از شهرستان ها اختصاص دارد.

بر اساس سخنان حمید بختیاری، گردشگران نوروزی این استان هر شب از ساعت 17 تا 19 می توانند از برنامه‌های ویژه هر شهرستان که شامل موسیقی محلی، نمایش، شعر، رقص های محلی و دیگر برنامه های مفرحی که از سوی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی برنامه ریزی شده استفاده کنند.

انواع عسل‌های طبیعی(شیرین‌بیان، آویشن، گشنیز، گون، چندگیاه) که هریک خواص درمانی ویژه‌ای دارند، روغن‌های حیوانی، انواع گلیم و جاجیم که در قالب کیف و زیراندازو فرش به بازدیدکنندگان ارائه می‌شود، زیورآلات سنتی، انواع عطر، لباس‌های محلی، شیرینی‌های محلی، آش محلی و نان داغی که برای هر میهمانی که به سیاه چادرها وارد می‌شود، گویای مهمان‌نوازی و مهربانی مردم ایلام است که دل‌کندن از مردم خونگرم این استان را سخت‌تر و سخت‌تر می‌کند.

در این میان خورانی که به عنوان یکی از هنرمندان صنایع دستی استان ایلام فعالیت می‌کند، با حضور در سیاه‌چادری که برای استراحت و پذیرایی مسافران تدارک دیده شده، به گردشگرانی که به این خطه از کشور سفر کرده‌اند و از غرفه‌های نوروزگاه دیدن می‌کنند توضیحاتی درباره پیشینه و تاریخچه استان ارائه می‌کند. وی از موقعیت جغرافیایی ایلام و این‌که این استان به دلیل همجواری با مرز طی سالهای جنگ دچار آسیب‌های شدیدی شده سخن گفت و در ادامه از گرمی، نشاط و شوری که در خانه‌ها و سیاه‌چادرهای ایلامی‌ها وجود دارد صحبت کرد، اگرچه نان گرم، خوشرویی ایلامی‌ها و همچنین چادرهایی که در دشت‌ها برپا بود تأیید عینی بر صدق گفتار وی بود اما هریک از مسافران سعی داشتند تا با مراجعه به سیاه‌چادرهایی که در نوروزگاه برپا شده بود، همچنان ازمهمان‌نوازی محلی‌ها بهره‌مند شوند.

کمی آن‌طرف تر زنان ایلامی مشغول طبخ شیرینی محلی بودند که بژی برساق نام داشت. این شیرینی به زبان ایلامی‌ها به معنای «همیشه زنده باشی» است. بر اساس صحبت‌های زنان ایلامی «بژی برساق» شیرینی سنتی ایلام است و از شیر، شکر، تخم‌مرغ، رازیانه، زیره، دارچین و هل تهیه می‌شود و به مدت یک ماه قابل استفاده است.

این شیرینی محلی که در زمانی توشه راه برای مسافران این خطه بوده است در نوروزگاه به صورت تازه و داغ طبخ می‌شود و به مسافران نوروزی که برای بازدید از نوروزگاه به خیابان رسالت مراجعه می‌کنند، تعارف می‌شود.

با فاصله چندقدم از غرفه طبخ شیرینی محلی، عسل‌ها و روغن‌های طبیعی توجه بازدیدکنندگان را جلب می‌کند. جمال سعادتیان که از تولیدکنندگان عسل ایلام است، با حضور در غرفه فروش و معرفی عسل می‌گوید که میزان عسل هرساله این استان بسته به شرایط آب‌وهوایی متغیر است چراکه هر چه طبیعت بکرتر و بارندگی بیشتر باشد نتیجه و حاصل تولیدات زنبورها بهتر، بیشتر و با کیفیت‌تر می‌شود.
او می‌گوید که چیزی حدود 1100 کندوی عسل دارد و هرساله از هر کندو 10 تا 12کیلو عسل برداشت می‌کند که هریک از آنها بسته به نوع تغذیه زنبورها، خواص درمانی متفاوتی دارند.

بخش دیگری از غرفه‌های نوروزگاه، بافته‌های زنان پرتلاش ایلامی است که با نقش‌های قابل توجه، چشم هر بیننده را مجذوب خود می‌کند. لباس‌های محلی که با طرح‌های ویژه این منطقه مزین شده، دفترچه‌هایی که طرح‌هایشان کار دست هنرمندان ایلامی است و همچنین نقش‌های برجسته‌ای که بر روی سفال‌ها و کاشی‌ها کشیده شده، بیانگر هنر و خلاقیت مردم این استان است.

روحیه مردم استان ایلام همچون طبیعت بکر و زیبایش، دل‌نشین است و گویش محلی این منطقه با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران و همچنین مجاورت با کشورعراق بسیار شیرین، چراکه برخی از افراد با مهاجرت به عراق و بازگشت مجدد به ایران لهجه عربی دارند و برخی دیگر به زبان‌های کردی، لری و لکی صحبت می‌کنند.

با سفر به هر گوشه این استان با مناظر دیدنی وبکر و همچنین مناطق تاریخی روبه‌رو می‌شویم که قطعا برای هر گردشگر جالب و دیدنی است. آب گرم دهلران، قلعه والی که امروزه موزه مردم‌شناسی است، دره‌شهر، کاخ فلاحتی از جمله بخش‌های زیبای استان ایلام به شمار می‌روند که بازدید یکبار آن قطعا برای مسافران کافی نخواهد بود.