«سواد ارتباطی»، شاه‌کلید موفقیت روابط عمومی

بشر از دیرباز نیازمند توجه و محبت از سوی اطرافیان خود بوده است، «اریک برن» از این نیاز به نوازش نام می‌برد. در تعریف نوازش (Stroke) باید گفت، توجه به حضور دیگری که ممکن است به صورت تماس جسمانی، نگاه و یا کلامی باشد.

نوازش دسته بندی های مختلفی دارد؛ نوازش مثبت یا منفی، اگر نوازشی در طرف مقابل حس خوشایندی ایجاد کند، نوازش مثبت گویند که «دیوید کوپفر» از آن به عنوان «بانک اعتباری» یاد می‌کند و اگر نوازش راضی کننده نباشد، نوازش منفی گفته می‌شود.

دسته‌بندی دیگر، مربوط به نوازش‌های کلامی و غیرکلامی است. نوازش‌های غیرکلامی، در آغوش کشیدن، دست دادن و... را شامل می‌شود. نوازش‌های کلامی به حرف‌های شیرینی گفته می‌شود که در شنونده حس خوشایندی ایجاد کند، مانند یک سلام ساده و با احساس، تعریف از ظاهر و یا شخصیت فرد و یا هر حس زیبایی که با کلام منتقل شود.

برای یک روابط عمومی موفق، نوازش‌های کلامی یکی از راه‌های ارتباط موثر است و یادگیری و استفاده بجا از آن، تاثیرات لازم را در جذب اطرافیان دارد و افراد دارای کاریزما از تکنیک‌های نوازش کلامی بسیار بهره می‌برند و از نظریه «اقتصاد نوازش» (Economy of Strokes) آگاهند و در موقعیت و شرایط مناسب به کار می‌برند.

برای یک روابط عمومی موفق که حرف و کلام، اولین ابزار ارتباطی آن است، لحن ادای کلمات و نحوه بیان واژه‌ها، قدرت و اطمینان در سخن، می‌تواند اعتماد مخاطب را جلب کرده و برای پذیرش بقیه صحبت‌ها، زمینه را آماده کند.

آهنگ گفتار و نوع نوازش، بسیار حساس است به طوری که نباید در طرف مقابل حس منفی و یا حتی نوازش از نوع شرطی ایجاد کند. (به نوازشی که به دلیل علتی باشد شرطی گویند، برای مثال: دانشجوی محترم! اگر به عضویت کانالم در بیایی دوستت دارم. این جمله این حس را در دانشجو القا می‌کند که اگر عضو کانالم نشوی دوستت ندارم.)

نوازش باید به گونه ای باشد که فرد درک کند این نوازش بخاطر ویژگی های دیده شده و دیده نشده خودش است در آن صورت است که می تواند دریچه قلبش را بر روی گوینده بگشاید و اجازه دهد هرگونه اطلاعاتی از سمت ما وارد ذهنش شود و بپذیرد.

مطالعات دانشمندان از جمله «هارلو» نشان می دهد؛ نوازش، جامعه پذیری (Sociability) را راحت‌تر می کند و این وظیفه مهم روابط عمومی است که در قبولاندن هدف از شیوه های درست و منطقی استفاده کرده و بتواند در تحلیل رفتار متقابل (transactional analysis) موفق باشد و نقش والد، کودک و بالغ را در القای نظر خویش به خوبی بشناسد و متناسب با آن از نوع نوازش مورد تایید، بهره ببرد.

علاقه‌مندی به نوع نوازش، بستگی به تغذیه، ژنتیک، آب و هوا، نوع تربیت خانوادگی، فرهنگ و خیلی چیزها دارد که شناخت سلیقه مخاطب، یکی از هنرهای روابط عمومی است. اما به طور کلی هیچ کسی از نوازش کلامی، ادب، متانت، محبت شیرین و ظریف در بیان کلمات بدش نمی آید. همانطور که «استاینر و ایکاف» معتقدند مردم عطش مزمنی به نوازش دارند که می تواند با روش های ساده تحلیل رفتار متقابل (TA) برطرف و آسیب ها را ترمیم کرد.

امروزه یادگیری و استفاده از «سواد ارتباطی» (Communication literacy) به شاه کلید روابط عمومی بدل شده و بهره‌نگرفتن از آن ممکن است ما را بی‌تفاوت و بی‌اثر نشان دهد.

*مدیر روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان