دومین ائتلاف بزرگ جهان در راه سوریه

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، با نزدیک شدن به زمان برگزاری مذاکرات ژنو در مورد بحران سوریه (23 فوریه-5 اسفند) سوال اساسی که اینک مطرح است این است که آیا مسکو و واشنگتن در دوران جدیدی که دونالد ترامپ بر سر کار آمده است، می‌توانند به توافقی درباره پایان بحران سوریه یا حداقل نابودی داعش دست یابند؟ گروهی به چنین توافقی اعتقاد و دیگران آن را رد می‌کنند.

همکاری نظامی میان مسکو و روسیه هوادارانی در میان برخی تحلیل‌گران، مقامات و دیپلمات‌های روسیه دارد اما از آنجا که واقعا مشخص نیست چه کسی در روند تصمیم‌گیری‌های دولت روسیه مداخله می‌کند در نتیجه نمی‌توان با قطعیت حمایت این افراد را نشان‌دهنده علاقه دولت روسیه به همکاری نظامی با آمریکا در نظر گرفت. با وجود این روس‌ها در حال بررسی وضعیت جدیدی هستند که در اثر روی کارآمدن دولت جدیدی در آمریکا پدید آمده است.

به نظر می‌رسد در کرملین ایده اتحاد تاکتیکی با آمریکا مورد حمایت ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه باشد. پوتین تصور می‌کند که اتحاد روسیه و آمریکا درباره مبارزه علیه داعش می‌تواند پس از اتحاد این دو کشور در جنگ جهانی دوم، دومین مورد از یک اتحاد گسترده باشد.

خیلی‌ها این روزها می‌گویند مسکو در حالی بررسی اعزام آناتولی آنتانوف به عنوان سفیر جدیدش به آمریکا است. آنتانوف سابقا در سال 2011 معاون وزیر دفاع بوده و تقریبا می‌توان گفت که ماموریت رهبری روسیه در بحران سوریه را برعهده دارد. با توجه به سوابق آنتانوف، اگر پوتین وی را به عنوان سفیر جدید کشورش در آمریکا برگزیند به این معناست که کرملین تصمیم گرفته است روابط سیاسی نظامی با آمریکا و همکاری با این کشور را از جمله در سوریه در اولویت قرار دهد.

البته چنین همکاری‌ای قاعدتا راحت نخواهد بود اما می‌تواند این امیدواری را ایجاد کند که راه برای عادی‌سازی مناسبات هموار خواهد شد. در طرف آمریکا مخالفت‌های چندگانه‌ای با همکاری با روسیه وجود دارد مثلا در کنگره آمریکا و در میان بسیاری از دموکرات‌ها و حتی جمهوری‌خواهان و حتی در درون وزارت امور خارجه و پنتاگون چنین مخالفتی به وضوح دیده می‌شود. رسانه‌های آمریکایی نیز با این همکاری مخالفت‌هایی نشان داده‌اند.

در روسیه نیز این مخالفت‌ها از سوی برخی از جریان‌های سیاسی حاضر در پارلمان و حتی در دولت روسیه نیز دیده شده است اما نکته آن است که مقاومت‌هایی که مقابل پوتین وجود دارد به اندازه مقاومت‌هایی که برابر ترامپ دیده می‌شود، جدی و قوی نیستند.

اما مشکل دیگری در مقابل پوتین وجود دارد و ترامپ با آن روبه‌رو نیست و آن مشکل این است که پوتین باید وضعیت و دیدگاه‌های متحدان سنتی خود در سوریه را نیز در نظر بگیرد؛ از جمله بشار اسد و همچنین ایرانی‌ها و ترک‌ها و حتی کرد‌ها و حتی اسرائیلی‌ها. همه اینها می‌توانند موانعی در برابر روسیه برای ایجاد ارتباط با آمریکا چه از نظر سیاسی و چه از نظر نظامی در مورد بحران سوریه یا مبارزه با داعش ایجاد کنند.

باید توجه داشت که برخی از تحلیل‌گران معتقدند اگر رهبران دو کشور اراده سیاسی خود را برای همکاری با یکدیگر نشان دهند همکاری نظامی خواه‌ناخواه پدید خواهد آمد. اما به نظر می‌رسد این تحلیل تا اندازه‌ای خوشبینانه باشد. تاکنون هر آنچه که دولت ترامپ درباره بحران سوریه به نحو مشخص مطرح کرده است به ایجاد منطقه‌ای تحت عنوان منطقه امن یا همان منطقه پرواز ممنوع برمی‌گردد.

روسیه به خوبی می‌داند ایجاد چنین منطقه‌ای تا چه اندازه می‌تواند مهم‌ترین استراتژی آنها در سوریه یعنی حملات هوایی را مختل کند. به همین دلیل بود که پس از طرح این پیشنهاد دولت ‌آمریکا، دیمیتری پسکوف مشاور رسانه‌ای پوتین با این موضوع اعلام مخالفت کرد.

ژنرال ایگول مارکسف فرمانده سابق نیروی هوایی روسیه نیز می‌گوید: «ما دقیقا نمی‌دانیم منطقه امن چه اثراتی خواهد داشت. اما این غیرقابل قبول است که منطقه امن در مناطقی ایجاد شود که دولت سوریه در آن مناطق در حال جنگ با تروریست‌هاست. اگر چنین مناطقی تشکیل شود نیروهای هوایی ما دیگر نمی‌توانند به ارتش سوریه کمک کنند.»

بنابراین همکاری میان مسکو و واشنگتن چندان هم ساده نیست. آنچه که اکنون با قطعیت می‌توان گفت این است که در حال حاضر و دست‌کم دولت روسیه منتظر است تا پیشنهاد مشخصی از دولت جدید آمریکا دریافت کند. تا آن زمان دو طرف خواهند کوشید از متشنج کردن فضا بپرهیزند تا زمینه‌های بالقوه همکاری از میان نرود. به همین دلیل می‌توان خوش‌بین بود که اوضاع در نشست 23 فوریه (5 اسفند) ژنو بدتر از چیزی که اکنون وجود دارد نشود.

ترجمه: هانا اسمخانی