منوچهر طیاب: سینمای مستند ایران با چهره‌ای تازه در مسیر توسعه است
منوچهر طیاب معتقد است: «امروزه سینمای مستند در جهان مورد توجه قرار گرفته و در بسیاری از سینماها به اکران این نوع فیلم‌ها می‌پردازند. در ایران هم چهره مستندها نسبت به گذشته متفاوت شده و این نوع سینما در مسیر توسعه است.»
به گزارش گروه فرهنگی آنا داور بخش مستند سی و پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر اظهار کرد: «ما مستندسازان مانند یک خانواده شده‌ایم و زیر چتر تشکیلات مستند ایران با یکدیگر کار می‌کنیم. در ابتدای امر این بحث مطرح بود که سینمای تجاری راه خودش را می‌رود و ما مسائل دیگری داریم. به این معنا که نوع کار ما متفاوت است و به نوعی به این شیوه، ما خود را از سینمای تجاری و داستانی جدا کرده بودیم؛ اما امروزه سینمای مستند در جهان مورد توجه قرار گرفته و در بسیاری از سینماها در جهان به اکران این نوع فیلم‌ها می‌پردازند.»
وی ادامه داد: «البته این مستندها چهره متفاوتی دارند و مانند گذشته نیست که فیلمی تهیه و نریشنی داشته باشد. مستندهای امروز روایی‌تر شده‌اند و بسته به ظرفیت‌هایی که دارند، گاهی هم بازسازی می‌شوند. مستند از فرمت خشک گذشته فاصله گرفته و سعی بر این دارد که تماشاگر بیشتری را جذب کند.»
کارگردان «همراه باد در دل تنهایی کویر» با اشاره به تغییر فضای مستند از گذشته تاکنون خاطرنشان کرد: «از زمانی که ما به ایران آمدیم و سینمای مستند را آغاز کردیم، شرایط بسیار متفاوت شده است. در همین جشنواره سینماحقیقت بسیاری از نیروهای جوان را می‌بینیم که به فعالیت در عرصه مستند پرداخته یا به این نوع سینما علاقمند هستند. سینمای مستند با ظهور امکاناتی چون تلویزیون، رادیو و سینما بار دیگر جای خود را میان مخاطبان یافته است، ضمن این که ما با این فیلم‌ها به جهان اطلاع‌رسانی می‌کنیم.»
طیاب با تاکید بر این که در دهکده جهانی مردم علاقمند به شناخت یکدیگر از طریق ابزاری چون سینما هستند و سینمای مستند مانند یک کارت ویزیت وسیله‌ای برای شناخت یک جامعه است، تصریح کرد: «سینمای مستند ایران در حال توسعه است. تولید بیش از هزار فیلم مستند در مدت یک سال آمار بالایی محسوب می‌شود. خوب است که همه می‌توانند با استفاده از ابزارهای مدرن فیلم دلخواه خود را بسازند و این باعث رقابت بیشتر می‌شود.»
این پیشکسوت سینمای مستند پیرامون ساخت آثار مستند بلند هم توضیح داد: «باید دید محتوای فیلم نیازمند چه ظرفی است. اگر شما سوژه‌ای دارید که می‌توانید در یک مستند بلند آن را مطرح کنید، باید در همین فرمت به بیان قصه بپردازید و اگر سوژه کوتاه است، زمان کمتری را صرف کنید. گاهی با برخی فیلم‌های مستند بلند برخورد می‌کنیم که احساس می‌شود دچار زیاده‌گویی شده‌اند. برای ارائه سینمای مستند و رقابت با سینمای داستانی باید فیلم جذاب باشد.»
به گفته طیاب، پایه و اساس مستند، پژوهش است اما متاسفانه از آن جایی که در ایران، روابط ما با دستگاه‌های دیگر پژوهشی اندک است معمولاً بخش پژوهش برعهده سازنده اثر خواهد بود. مستند سینمایی مولف است و در آن فیلمساز فردی است که سوژه‌ای را یافته و درباره آن تحقیق کرده است. این تحقیقات جنبه سینمایی دارند و قابل تصویر شدن هستند.
وی تاکید کرد: «کاش سینمای ما مانند سینمای نئورئالیستی ایتالیا بود که فیلم‌ها بیشتر به سمت مستند شدن می‌رفتند و برای بیان داستان‌های واقعی، از بازیگران بهره برده می‌شد؛ اما متاسفانه این اتفاق رخ نداد و ما در ابتدا به سمت سینمای هند تمایل یافته و پس از آن جذب سینمای هالیوود شدیم. اگر تمام فیلم‌های ارزشمند ساخته شده را با دقت نگاه کنید، متوجه خواهید شد که سازنده آن گوشه چشمی به سینمای مستند داشته است، اما در ایران این اتفاق رخ نداد. باید برای سینمای مستند بودجه و وقت صرف کرد تا بتواند با سینمای داستانی رقابت کند. ما هنوز بازاری برای این سینما ایجاد نکرده‌ایم و همواره در انتظار کمک‌های مالی هستیم، در حالی که سینمای داستانی بازار جهانی دارد.»
کارگردان «دریای پارس» در پایان، با بیان این که ما باید برای سینمای مستند سرمایه اختصاص دهیم، عنوان کرد: «با این سرمایه‌گذاری می‌توانیم به بازارهای فیلم راه یافته و فیلم‌هایمان را ارائه دهیم. سینمای مستند ما کیفیت کافی برای حضور در بازار جهانی دارد، اما برای عرضه آن تلاش چندانی نمی‌شود.»
انتهای پیام/
