دست‌یابی به روشی نوین در تکنولوژی انتقال ژن به جوجه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، دکتر شاهین اقبال سعید مدیر قطب علمی ترانسژنزیز دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان) و مدیر تیم تحقیقاتی انتقال ژن به جنین جوجه در مورد مزایای این تکنولوژی در مقایسه با سایر تکنیک‌های موجود برای انتقال ژن به جوجه گفت: «برای انتقال ژن به جوجه از دو نوع حامل ویروسی و غیرویروسی استفاده می‌شود تا بتوان یک ژن را از یک موجود مثل انسان و یا سایر حیوانات، گیاهان و حتی باکتریها، به پرندگان منتقل کرد.»

وی افزود: «حامل‌های ویروسی دارای بازدهی بسیار بالایی بوده ولی امنیت زیستی کمتری نسبت به حامل‌های غیرویروسی دارند. از سوی دیگر، همه تکنولوژی‌های موجود در زمینه انتقال ژن به پرندگان از روش ریزتزریق (میکرواینجکشن) ژن به داخل جنین استفاده می‌کنند که خود نرخ مرگ و میر بالایی داشته و برای اجرای آن نیاز به داشتن سیستم میکرواینجکشن است.»

این محقق دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان) افزود: «در تکنولوژی ابداعی قطب علمی ترانسژنزیز واحد اصفهان(خوراسگان) که تکنولوژی ترانسفکشن جنین بدون سوراخ (Puncture-free in ovo chicken transfection strategy) نامیده می شود، ابتدا با استفاده از موادی که از سد سیستم امنیتی و محافظتی سفیده تخم‌مرغ عبور می‌کنند (EDTA و چربی‌های کاتیونیک)، ژن خارجی را به صورت یک بسته محافظت شده درآورده و سپس آن را در نزدیکی جنین و نه در داخل آن با سرنگ انسولین تزریق می‌شود.»

وی گفت:‌ «جنین در تخم‌مرغ نطفه‌داری که تازه باشد توانایی جذب مواد غذایی را از سفیده تخم‌مرغ داشته تا به کمک آن رشد سریع خود را انجام دهد. در این میان، ژن خارجی بسته‌بندی شده نیز با کمک یک ماده راهنما، جنین را فریب داده و توسط جنین بلعیده می‌شود. سپس این ژن در داخل سلول رها شده و در حین مراحل تقسیم سلولی وارد ژنوم سلول میزبان می‌شود.»

مدیر تیم تحقیقاتی انتقال ژن دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان) با اشاره به روند تحقیقات انجام شده باری دست‌یابی به این تکنولوژی جدید خاطرنشان کرد: «بازدهی این تکنولوژی برای انتقال ژن به طور متوسط بیش از 40 درصد بود که در 20 درصد از کل جوجه‌های تفریخ شده، ژن خارجی مورد نظر که یک پروتئین فلورسنت سبز بود، مشاهده شد. این بازدهی انتقال ژن از بازدهی سایر روش‌های انتقال ژن با حامل های غیر ویروسی زیادتر بوده و به اندازه بازدهی روش‌های انتقال ژن با ویروس‌ها است.»

اقبال سعید افزود: «این پروژه تحقیقاتی به مدیریت علمی این جانب و توسط مهندس حمیدرضا امینی دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهران در قطب علمی ترانسژنزیز دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان) اجرا شده و دکتر عباس پاکدل و دکتر حسین مرادی به ترتیب اعضای هیات‌علمی دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشگاه تهران در اجرای این پروژه همکاری داشتند.»

وی خاطرنشان کرد: «دانشجویان همکار دیگری که تحقیقات اولیه‌ای در این باره انجام داده‌اند، عبارتند از مهندس شهرام چپریان و مهندس احد عبداله نژاد که هر دو دانشجوی کارشناسی‌ارشد علوم دامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان) هستند.»

اقبال سعید با بیان به اینکه در قطب علمی ترانسژنزیز دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان) با استفاده از این تکنولوژی، توانسته‌اند ژن تغییر جنسیت جوجه های ماده به نر را با این تکنولوژی سرکوب کرده و با نرخ بالایی تغییر جنسیت را انجام دهند، گفت: «نتایج این تحقیق در حال تکمیل شدن است که با توجه به داشتن نوآوری زیادی در این زمینه، امکان ثبت آن در مجلات رده اول ترانسژنزیز و پرندگان وجود دارد.»

وی پروژه در حال اجرای قطب علمی ترانسژنزیز دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان) را بهینه‌سازی تکنولوژی انتقال ژن به پرندگان با استفاده از تکنولوژی CRISPR/Cas9 اعلام کرد و افزود: «تاکنون دو کارگاه در زمینه تکنولوژی CRISPR/Cas9 از سوی ستاد سلولهای بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برگزار کرده و امیدواریم بزودی بتوانیم با استفاده از این تکنولوژی مهندسی ژنتیک که تلفیق دو سیستم جنین بدون سوراخ و CRISPR/Cas9 است، اولین جوجه‌های تغییر جنسیت یافته در دنیا را ایجاد کنیم.»

علاقه‌مندان می‌توانند برای مشاهده مقاله کامل این دستاورد علمی، به این آدرس اینترنتی زیر مراجعه کنند: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0093691X16306070