محرمانه‌های حل بحران سوریه در نشست آستانه

به گزارش خبرنگار گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، برگزاری مذاکرات آستانه حاصل نشست سه‌جانبه‌ای بود که در 30‌ام آذر ماه در مسکو برگزار شد و سه وزیر امور خارجه ایران، روسیه و ترکیه در بحبوحه آزادسازی حلب تصمیم بلندمدت‌تری برای حل بحران سوریه گرفتند. آنها توافق کردند در آستانه قزاقستان، دولت سوریه و معارضان را پشت یک میز بنشانند تا دو طرف بتوانند در این مسیر به راه حلی سیاسی دست پیدا کنند.

اما در طول هفته‌های گذشته به نظر می‌رسد روند برگزاری مذاکرات سوری در آستانه، آنطور که ابتدا پیش‌بینی می‌شد،‌ پیش نرفته است. در شرایطی که سه کشور تأثیرگذار منطقه به دنبال راه حل اساسی برای حل بحران بودند، آمریکا از شرایط پیش آمده چندان راضی نبود.

وزیر امور خارجه ترکیه که کشورش به دلیل برخی اقداماتش به ویژه تعلل در انسداد مرزها به روی شبه‌نظامیان خارجی و ورود به خاک سوریه مورد انتقادهای بین‌المللی بوده است، در هفته‌های اخیر تلاش بسیاری داشته تا به نوعی به واسطه این مذاکرات، روابط خود را با دولت جدید در آمریکا تحکیم بخشد.

مولود چاوش‌اوغلو، روز گذشته برای دومین بار در روزهای اخیر از دعوت شدن آمریکا به مذاکرات 4 بهمن آستانه خبر داده بود. البته در پی این خبر یک منبع در مسکو به اینترفاکس گفته است که «روسیه، ایران و ترکیه به صورت جمعی در خصوص تصمیمات خود برای دعوت هر کس به مذاکرات آستانه، بیانیه خواهند داد.»

یک منبع آگاه نزدیک به وزارت امور خارجه ایران نیز هر گونه توافق برای دعوت از آمریکا در این مذاکرات را تکذیب کرد.

همان طور که از ابتدا نیز تأکید شده بود،‌ مذاکرات صلح سوریه در آستانه، مذاکراتی سوری - سوری است و تأکید طرف‌ها به ویژه جمهوری اسلامی ایران درباره طرف های شرکت کننده در آستانه چنین بوده که ماهیت حاضران در نشست، سوری مانده و جلوی ورود هر کشور ثالثی گرفته شود.

بر همین مبنا بر اساس کسب اطلاع خبرنگار آنا، شایعاتی که در روزهای اخیر درباره تمایل ایران برای حضور مصر در این مذاکرات مطرح شده بی‌اساس است. از سوی دیگر گفته می‌شود عربستان نیز به تلاش‌های خود برای حضور در آستانه ادامه می‌دهد که به همین ترتیب این حضور نیز غیر ممکن خواهد بود.

بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران پیش از این در نشست خبری روز 13 دی ماه درباره برگزاری نشست آستانه با بیان اینکه در حال حاضر سه کشوری که می‌توانند به حل این بحران کمک کنند دور هم جمع شده‌اند، گفت: «نشست آستانه در قالب نشست سوری- سوری برگزار می شود؛ در مقطع کنونی بحث حضور سایر کشورها مطرح نیست.»

از سوی دیگر سازمان ملل متحد چندین بار از دریافت نکردن دعوت‌نامه برای حضور در مذاکرات آستانه خبر داده است. سه دولت اصلی حاضر در آستانه یعنی ایران، روسیه و ترکیه توافق کرده‌اند که اضافه شدن هر طرفی با چراغ سبز همه آنها همراه باشد. از قرار معلوم هر سه دولت با حضور نماینده سازمان ملل متحد صرفا در بخش افتتاحیه اجلاس آستانه موافقت کرده‌اند.

تهران، مسکو و آنکارا نیز تصمیم گرفته‌اند حضورشان در آستانه همانند نماینده سازمان ملل متحد به بخش افتتاحیه محدود باشد. این راهکار در کنار مقاومت سرسختانه این دولت‌ها در مقابل ورود طرف جدید به مذاکرات آستانه از نگرانی آنها نسبت به اغتشاش در فضای تصمیم‌گیری‌ها و اختلاط محتوای مذاکرات آستانه با مذاکرات ژنو که هنوز نتوانسته توفیق چندانی به دست آورد، پرده‌برداری می‌کند.

در همین مسیر عماد خمیس، نخست وزیر سوریه فردا عازم تهران است. این سفر در ادامه رفت‌و‌آمدهایی است که در چند هفته اخیر بین مقامات ایران و سوریه بیشتر از گذشته شده است. دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران هفته گذشته سفری به سوریه داشت و وزیر امور خارجه این کشور به تازگی در تهران با مقامات ایرانی دیدار کرد.

از آنجا که گفته می‌شود برای مذاکرات 4 بهمن ماه وظیفه ایران مجاب کردن دولت سوریه برای حضور در مذاکرات است، به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی با رایزنی‌های دائمی در سطوح مختلف این گفت‌و‌گوها را جلو می‌برد، اما درباره حضور معارضان، این روسیه و ترکیه بوده‌اند که تعهداتی را بر عهده داشته‌اند و خبرهای ضد و نقیض از حضور معارضان حاکی از آن است که دو کشور دیگر این مثلث هنوز موفق نشده‌اند کاملا معارضان را مجاب به نشستن پشت میز مذاکره کنند.

در آخرین تحول، سخنگویان ارتش آزاد سوریه از پی برگزاری نشستی در آنکارا اعلام کردند که در مذاکرات آستانه شرکت می‌کنند اما هنوز تکلیف طیف گسترده‌ای از دیگر مخالفان مشخص نشده است.

به هر حال هر سه طرف مثلث حل بحران سوریه تنها یک هفته زمان دارند تا همه شرایط را برای برگزاری این نشست در آستانه مهیا کنند؛ نشستی که همانند آینده بحران سوریه غیرقابل پیش‌بینی به نظر می‌رسد.

ا