آنا بررسی کرد:
صفحه‌اول‌های متفاوت روزنامه‌ها در انعکاس تشییع باشکوه آیت‌الله هاشمی
اگرچه حضور گسترده و قاطع مردم در مراسم تشییع پیکر آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، راه را بر بسیاری برداشت‌های احتمالی بست، اما با این وجود، هر روزنامه‌ای از این رویداد، تعبیری داشت که بررسی آنها می‌تواند بیانگر تنوع نگاه‌ها و رویکردهای سیاسی در کشور ما باشد.
هادی حسینی‌نژاد، خبرنگار فرهنگی آنا: پیکر آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، روز گذشته با حضور کم‌نظیر مردم در مراسم تشییع، به سمت خانه ابدی انتقال یافت و این رویداد با شکوه، واکنش‌های رسانه‌ای متفاوتی را به همراه داشت؛ واکنش‌هایی که می‌توان آنها را با توجه به رویکرد جناحی و سیاسی و نیز خلاقیت‌های هریک از روزنامه‌ها، در تیتر و صفحه یک آنها جست‌وجو کرد؛ آن هم در روزی که اکثر روزنامه‌ها به لحاظ بزرگی رویداد، ترجیح دادند از تیترها و تصاویری بهره ببرند که کل نیم صفحه اول آنها را به خود اختصاص دهد:
روزنامه جام جم –رسانه سازمان صدا و سیما- تیتر «تجلی وحدت در وداعی با شکوه» را به عنوان تیتر یک انتخاب کرد اما نکته قابل توجه، تیتر «روایت صادقانه رسانه ملی از سوگ یار دیرین» بود که حکم تعریف از خود را دارد. این در حالی است که بسیاری به رویکرد این سازمان در قبال آیت‌الله هاشمی در طول این سال‌های انتقاد کرده‌اند و علی عسگری، رئیس این سازمان نیز دیروز در حاشیه مراسم تشییع، از این بابت عذرخواهی کرد و قول اصلاح داد.
روزنامه هفت‌صبح یکی از تامل‌برانگیزترین تیترها را برای صفحه اول خود انتخاب کرده است: «ایران بعد از هاشمی»؛ تیتری که ذهن مخاطب را به آینده سوق می‌دهد و برتافته از نگرانی‌هایی است که در غیاب یکی از ستون‌های جمهوری اسلامی ایران به وجود آمده است. این رویکرد در تصویر انتخاب شده که انبوه تشییع‌کنندگان را روی پل حافظ نشان می‌دهد نیز به وضوح دیده می‌شود که به نوعی بار معنایی تیتر را تکمیل و تشدید می‌کند.
روزنامه آفتاب یزد تنها یک تیتر کوتاه داشت: «به عشق هاشمی» که روی تصویر بزرگی از مراسم تشییع نقش بسته است. این تیتر، در فضای مجازی مورد انتقاد برخی از گروه‌ها قرار گرفته است؛ گروه‌هایی که مایل بوده‌اند بیشتر از منظر وحدت ملی و سیاسی به این رویداد عظیم نگاه کنند. از طرفی، تیتر روزنامه وطن امروز نیز انتقاداتی را به همراه داشت: «بدرقه بزرگوارانه». این تیتر از نظر منتقدان، ادامه‌ای بود بر جریان توهین‌ها و تخریب‌هایی که در سال‌های اخیر متوجه آیت‌الله هاشمی بود.
روزنامه 19 دی در تیتر خود، از دو کلمه کلیدی «قیامت» و «حماسه» استفاده کرده است که اولی در تعبیر «مردم قیامت به پا کردند» ضمن اشاره به حضور حداکثری مردم در مراسم تشییع، از تعبیر متداول این مَثل نیز سود برده است. همچنین انتخاب ترکیب «حماسه هاشمی» نیز در نوع خود جالب بوده و بیانگر این معناست که درگذشت آیت‌الله هاشمی نیز، حماسه آفرید. روزنامه اعتماد نیز تیتر مشابهی داشت: «ملت «قیامت» کرد». آن هم با تاکید بر «قیامت»، و عکس انتخاب شده نیز راوی وضعیتی از مردم و المان‌ها و تصاویر است که دقیقا از این کلمه انتظار می‌رود.
روزنامه آرمان امروز نیز یکی دیگر از روزنامه‌هایی است که تمام فضای صفحه اول خود را به تصویر و خبر تشییع اختصاص داده است. تیتر انتخابی از سوی تحریریه این روزنامه نیز قابل توجه است: «رویشی دیگر...» که به نظر می‌رسد تنها به حضور مردم اشاره دارد. از طرفی «رویش» به خودی خود به آینده‌ای روشن معطوف است که احتمالا از نگاه این روزنامه از تشییع آیت‌الله هاشمی آغاز شده است.
روزنامه ابتکار نیز ترجیح داد صفحه اول روزنامه را با یک تیتر ببندد: «سنگ تمام مردم»؛ تیتری کوتاه که گویای حضور میلیونی مردم در تشییع است. روزنامه اطلاعات اما با انتشار دو عکس، یکی از اقامه نماز و دیگر از حضور مردم در خیابان انقلاب، تیتر بلند «تشییع تاریخ بزرگمرد انقلاب بر شانه‌های محزون ملت» را انتخاب کرده که مشخص است ادای دین به آیت‌الله هاشمی با این تیتر برای آنها ارجحیت داشته است. روزنامه جمهوری اسلای نیز با چنین رویکردی، تیتر زد: «بدرقه یار امام تا جوار روح‌الله در اقیانوس ملت قدرشناس». روزنامه کیهان نیز تیتر کرد: «مردم ولایت‌مدار برای رفیق رهبر سنگ تمام گذاشتند» که در آن بر ولایتمداری مردم تاکید شده است.
روزنامه ایران -رسانه دولت- در تیتر اول خود از ترکیب «بدرقه تاریخ‌ساز» استفاده کرده است و در روتیتر، به آمار اعلام شده از سوی استانداری تهران مبنی بر حضور دو و نیم‌میلیون نفر در مراسم تشییع اشاره شده است. روزنامه شهروند نیز تیتر مشابه «وداع با مرد تاریخ‌ساز» را انتخاب کرده که با تصویری از حضور گسترده مردم، همراه شده است. روزنامه دنیای اقتصاد هم چنین تیتری داشت: «وداع تاریخ‌ساز» که البته معطوف به آینده نیز بود.
روزنامه بهار نیز روی جمعیت کم‌نظیر مردم دست گذاشته است، آن هم با تیتر: «دومین تشییع میلیونی» و در روتیتر خود از جمله «وداع ایران با مردی که مثل هیچ کس نبود» را درج کرده است، جمله‌ای که اصلِ آن به یکی از شعرهای فروغ فرخزاد تعلق دارد. روزنامه تماشاگران امروز هم تیتر شاعرانه‌ای را انتخاب کرده: «اشک رازی است» که متعلق به شعری از احمد شاملو است که با چهره اندوهگین و چشم‌های خیس همسر آیت‌الله همراه شده است. روزنامه شروع نیز با رویکرد مشابه، یکی‌از شعرهای تقدیم شده از احمد شاملو را به عنوان تیر انتخاب کرد: «دریغا! شیر، آهن، کوه‌مردا که تو بودی...» با این توضیح که با اضافه کردن ویرگول‌ها، سعی کرده روی کلمات شیر، آهن و کوه تاکید بیشتری کند.
روزنامه رسالت از تیتر ساده «وداع ملت با یار دیرین امام و رهبری» استفاده کرده و با انتشار شش عکس در صفحه اول، سعی کرده روایت کاملی از رویداد تشییع داشته باشد. روزنامه رویش ملت اما با انتشار تصویری از ضریح امام راحل (ره) که پیکر آیت‌الله هاشمی در آن تدفین شد، حضور مردم را به منزله ستایش از آن مرحوم دانست و به منحصر بفرد بودن او تاکید کرد: «ستایش مردم از بزرگ بی‌جانشین». روزنامه ستاره صبح نیز با انتخاب تیتر «وداع میلیونی با هاشمی/ حمایت از «راه» او» حضور مردم را، نشانه‌ای از تداوم راه آیت‌الله خوانده است.
روزنامه شرق، تیتر «تلاقی سیاسی» را برای روی جلد خود انتخاب کرده که بر تصویری از خودرو حامل پیکر آیت‌الله هاشمی نقش بسته است. رویکرد این روزنامه، اشاره به حضور مردم از تمام گروه‌های و جناح‌های سیاسی بوده؛ کمااینکه در روتیتر نیز به همین موضوع اشاره شده است. روزنامه صبح نو نیز، نظر به همین مفهوم، از تیتر جالبی استفاده کرده است: «#همه_خواندند» که استفاده از علامت هشتک که کارکرد آن، دسترسی به مطالب خاص در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی است، به پربازدید بودن این خبر اشاره داشته است.
روزنامه فرهیختگان، تیتر کوتاه و مقفای «آرام/ کنار امام» را با تصویری از لحظه‌ی ورود پیکر آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به ضریح امام راحل برای صفحه اول خود برگزیده است که روایت‌گر حضور با شکوه مردم در تشییع است. روزنامه صبح اقتصاد نیز با انتشار تصویری از لحظه اقامه نماز بر پیکر آن مرحوم، تیتر «نظام از هاشمی تجلیل کرد» را به کار برد که به حضور مقام معظم رهبری، روسای سه‌قوه و مسئولان نظام در صف نمازگزاران اشاره دارد.
روزنامه قانون هم با انتشار تصویری که خودروی حمل پیکر در میان تشییع‌کنندگان، مرکزیت دارد، تیتر «اشبه به وداع امام» را به عنوان تیتر یک انتخاب کرده است؛ تیتری که به لحاظ حضور گسترده مردم، دومین تشییع بعد از تشییع پیکر امام راحل انتخاب شده است. تیتر یک روزنامه مردم‌سالاری نیز «ادای احترام ایران به بزرگمرد سیاست» بود.
در میان عکس‌های منتشر شده در روزنامه‌ها، انتخاب تصویری از حسن روحانی، رئیس جمهوری کشور در حالی که به دوربینِ عکاس نگاه می‌کند در روزنامه کائنات، انتخاب تامل‌برانگیزی است. این روزنامه همچنین تیتر یک کلمه‌ای «بُهت» را انتخاب کرده که با نگاه روحانی هم‌خوانی دارد و دربردارنده این پیام سیاسی است که رئیس دولت، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین حامی خود را از دست داد.
انتهای پیام/
