فلرها خاموش می‌شوند

به گزارش خبرنگار اقتصادی آنا، در ابتدای استخراج نفت از دل زمین،‌ گازهای همراه به عنوان عاملی مزاحم تلقی می‌شد که علاوه بر ایجاد خطرات در استخراج و اشتعال‌پذیری بالای آن، ‌فرآیند استخراج و تولید نفت را نیز با مخاطره روبرو می‌کرد.

برای خارج کردن این گازها از چرخه نفت خام،‌ فلرها یا همان مشعل‌هایی ساخته شد که گازهای همراه نفت سوزانده شود. اما به مرور زمان و گسترش صنایع نفت و گاز در جهان، ‌ارزش گازهای همراه نفت به عنوان یک سوخت پاک و همچنین خوراک صنایعی مانند پتروشیمی‌ها مورد توجه قرار گرفت.

در همان زمان برای جمع‌آوری این گازها و استفاده بهینه از آن،‌ طرح‌هایی در سراسر جهان مورد توجه قرار گرفت. البته نکته مهم در اجرای این طرح‌ها،‌تکنولوژی بالا و نیاز به سرمایه‌گذاری بود.

از همین رو ابتدا کشورهای صاحب نام در صنایع نفتی وارد این حوزه شدند و با تاخیر این طرح به سایر کشورهای نفت‌خیز رسید.

در سال‌های اخیر نیز که توجه به مسئله محیط زیست به عنوان یک مطالبه جهانی مطرح شده است،‌ سوزاندن بیشتر این گازها به عنوان یک تهدید برای مناطق نفتی به شمار می‌رود. بنابراین از این بابت نیز لزوم جمع‌آوری گازهای همراه بیش از پیش احساس می‌شود.

در ایران نیز تا کنون جمع‌آوری این گازها در برخی مناطق صورت گرفته اما همچنان با سفر به مناطق جنوبی کشور که خاستگاه تولید نفت ایران به شمار می‌رود شاهد سربرآوردن فلرهایی از دل زمین هستیم که گاه ارتفاع شعله آنها به بیش از 10 متر می‌رسد و متأسفانه بیش از 30 سال است که روزانه معادل تولید یک فاز پارس جنوبی، گازهای همراه نفت بدون استفاده می‌سوزد.

در واقع سالهاست که حدود 40 درصد از گازهای همراه نفت تولیدی کشور به دلایل مختلفی از جمله مشکلات اقتصادی در تامین مالی پروژه‌های جمع آوری گازهای همراه نفت بدون استفاده در هوا می‌سوزد و به هدر می‌رود.

اگرچه در گذشته طرح‌هایی در قالب پروژه های ان.جی.ال برای جمع آوری گازهای همراه نفت برنامه‌ریزی شده است ولی نیاز به حجم سرمایه گذاری بالای این نوع از طرح ها و تشدید تحریم عملاً روند اجرای طرح‌های جمع آوری گازهای همراه نفت را متوقف کرده بود.

نکته بازدارنده دیگری که در جمع آوری این گازها وجود داشت، این است که در گذشته هیچ قانونی برای جمع آوری گازهای همراه نفت وجود نداشت و تنها یک سری از قوانین در مورد محیط زیست به صورت غیر مستقیم به گازهای همراه نفت مربوط می‌شد.

اما بر اساس تصمیم نمایندگان مجلس در جریان برررسی برنامه ششم توسعه، ‌تا پایان این برنامه،‌ وزارت نفت و شرکت‌های زیرمجموعه آن مکلفند تا 90 درصد از گازهای همراه نفت را جمع‌آوری کنند.

نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی گزارش کمیسیون تلفیق و در ارتباط با لایحه برنامه ششم توسعه کل کشور با بند الف ماده ٥٩ این لایحه با ١٤٥ رای موافق، ١٥ رای مخالف و ٥ رای ممتنع از مجموع ٢٢٢ نماینده حاضر در جلسه موافقت کردند.

در بند الف ماده ٥٩ این لایحه آمده است: «دولت مکلف است که کلیه طرح‌های جمع‌آوری، مهار، کنترل و بهره‌برداری از گازهای همراه تولید و مشعل در کلیه میدان‌های نفتی و تاسیسات صنعت نفت را با تسهیل و تعیین نرخ عادلانه خوراک آن‌ها ظرف مدت حداکثر سه ماه از تاریخ تصویب این قانون از طریق فراخوان به بخش خصوصی و تعاونی واگذار کند، به گونه‌ای که تا پایان برنامه ششم توسعه، حداقل ٩٠ درصد گازهای مشعل مهار و کنترل شده باشد.»

به نظر می‌رسد این قانون در صورت اجرای موفق بتواند علاوه بر ایجاد درآمد برای کشور،‌ مسائل زیست‌محیطی مناطقی مانند خوزستان ومیادین نفتی خلیج فارس را تا حد زیادی مرتفع کند. مشکلی که سال‌هاست به دغدغه جدی ساکنان این مناطق و فعالان محیط زیست تبدیل شده است.