دایرةالمعارف دانشبنیانها ۱۱۹؛
برنامه بلندمدت ایران در بهره‌برداری از ذخایر نامتعارف نفت
بر اساس فاز نخست مطالعات انجام شده در استان لرستان،ایران در این مناطق ذخایر نامتعارفی از هیدروکربور را داراست که می‌تواند امنیت تولید نفت ایران را برای سال‌های طولانی‌تری تضمین کند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی آنا، حدود 4 سال پیش بود که شرکت ملی نفت ایران اعلام کرد در لرستان ذخایر نفت غیر‌متعارف کشف کرده است.
این خبر کوتاه در آن زمان چندان مورد توجه عموم قرار نگرفت زیرا قیمت نفت در اوج خود قرار داشت و بدبین‌ترین افراد نیز گمان نمی‌بردند که قیمت‌ها با این سرعت کاهش پیدا کند. در آن شرایط و زمانی که نفت در قیمت های بالا معامله می شود،استخراج ذخایر نامتعارف نفت،برای تولیدکنندگانی که بیشتر درآمد خود را از محل فروش نفت متعارف بدست می آوردند، چندان مورد توجه نیست.
اما به فاصله یکسال از اعلام این خبر، قیمت نفت سرناسازگاری با تولیدکنندگان گذاشت و درست همین موقع بود که نفت‌های غیر‌متعارف آمریکا یا همان شیل‌اویل‌ها به عنوان متهم اصلی از سوی عربستان معرفی شدند. به عقیده عربستان، افزایش تولید نفت‌های غیر‌متعارف آمریکا، عرضه را افزایش داده بود و قیمت‌ها رو به کاهش داشت.
عربستان معتقد بود از آنجا که تولید این گونه نفت هزینه و تکنولوژی بالایی می‌طلبد بنابراین کاهش قیمت‌ها تا زیر 70 دلار در هر بشکه می‌تواند رقیب تازه وارد را از میدان به در برد.
در این سال‌ها ایران نیز با تحریم‌ها دست و پنجه نرم می‌کرد و به اجبار همین تحریم‌ها تولید نفت خود را تا زیر 3 میلیون بشکه در روز کاهش داده بود، بنابراین منطقی نبود که بخواهد به سمت مطالعه و به دنبال آن تولید نفت از ذخایر نامتعارف نفت و گازی باشد. تولیدی که هزینه های زیادی را طلب می کرد و تکنولوژی می خاست که دست ایران از آن کوتاه بود.
اما اکنون با برداشته‌شدن تحریم‌ها و در آستانه سالگرد اجرایی‌شدن برجام،مطالعات این میادین در دستور کار مجدد قرار دارد.
این در حالی است که اکتشاف منابع نفت شیل در ایران حتی اگر در آینده نزدیک به تولید نفت منجر نشود، باز هم در عرصه رقابت منطقه با عربستان کفه ترازو را به سمت ایران سنگین‌تر می‌کند.
ایران با دارا بودن 158 میلیارد بشکه ذخایر نفتی اثبات شده متعارف، چهارمین ذخایر بزرگ نفت جهان را دارد. این کشور همچنین با 34 تریلیون متر مکعب گاز طبیعی بزرگرین ذخایر گاز جهان را داراست. هرچند اعلام این اکتشاف جدید به ذخایر موجود نفتی ایران می‌افزاید، اما با توجه به هزینه بالای تولید بعید است که ایران در آینده‌ای نزدیک اقدام به استخراج نفت شیل نماید.
هزینه تولید نفت از ذخایر متعارف در ایران زیر 10 دلار است، در حالی که هزینه تولید نفت شیل رقمی بین 40 تا 80 دلار است. از این رو، اگر قیمت نفت به بالای 70 دلار برسد، ممکن است ایران تولید نفت شیل را مد نظر قرار دهد.
در همین رابطه، رئیس پژوهش و فناوری مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران از اجرای طرح پژوهشی شناسایی و مطالعه شیلهای گازی منطقه لرستان در دو سازند گرو و سر گلو در حوضه زاگرس خبر داده و گفته که فاز نخست اجرای این پروژه به اتمام رسیده است.
این پژوهش که از سوی پژوهشگاه صنعت نفت برای نخستین بار در ایران انجام می‌شود به طور قطع نتایج ارزنده‌ای به همراه خواهد داشت.
محمو حاجیان با بیان اینکه اجرای طرح شناسایی و مطالعات شیلهای گازی منطقه لرستان در چهار فاز طراحی شده است، افزود: هم اکنون فاز دوم این طرح مطالعاتی در دست اجراست ضمن اینکه وجود منابع شیل های گازی در محدوده مورد مطالعه به اثبات رسیده است.
به گفته حاجیان، فاز دوم طرح پژوهشی شناسایی و مطالعه شیل های گازی منطقه لرستان در دو سازند گرو و سر گلو حوضه زاگرس هم اکنون حدود ۶۰ درصد پیشرفت دارد.
در گذشته اخباری نیز مبنی بر وجود هیدرات‌های گازی نامتعارف در دریای عمان مطرح شده بود.
هر چند کشف نفت شیل ایران نمی‌تواند رقیب جدی برای آمریکا باشد چرا که این کشور مسیرهای بهتری را برای استخراج پیدا کرده و هزینه استخراج را از بشکه‌ای 80 دلار به 30-20 دلار از طریق تکنولوژی پیشرفته رسانده است؛ بنابراین ایران در آینده احتمالا مجبور خواهد بود به سمت این تجهیزات پیشرفته برود و یاد بگیرد که چگونه هزینه استخراج را کاهش دهد.
مهمترین اهمیتی که نفت شیل برای ایران دارد این است که تا حد زیادی آینده ذخایر هیدروکربوری این کشور را تضمین می‌کند و این امر می‌تواند برای کشورهای تولیدکننده نفت در خاورمیانه زنگ خطری جدی به‌شمار آید.
انتهای پیام/
