پاسخ هوشمندانه روحانی به اوباما: پیشران هستهای مقابل آیسا
رئیس‌جمهوری کشورمان امروز با صدور دستور برنامه‌ریزی در زمینه مطالعه و ساخت پیشرانه هستهای قابل کاربرد در کشتیرانی، نقشه راهی برای مقابله با «اهمال» آمریکا در اجرای برجام به دلیل تمدید قانون تحریم‌های ایران (آیسا) ترسیم کرد.
به گزارش خبرنگار گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، حسن روحانی در دستوری که امروز به رئیس سازمان انرژی اتمی برای مقابله با نقض برجام در مقابل دولت آمریکا صادر کرده است، در دوبند از علی اکبر صالحی خواست برنامه صلح‌آمیز هستهای در حوزه پیشران هستهای را با برنامه ریزی برای طراحی و ساخت پیشران هستهای توسعه دهد.
بر اساس این دستور، رئیس‌جمهوری ایران در قبال بدعهدی آمریکا، اقدامات عملی ایران را روی میز گذاشته است، اقداماتی که پیش از آغاز مذاکرات هسته ای بین ایران و کشورهای 1+5 جزئی از برنامه‌های عملی ایران بود و با توافق هستهای جمهوری اسلامی ایران پذیرفت که سرعت دستیابی به آنها را کاهش دهد.
هدف رئیس‌جمهوری از برنامه‌ریزی و ساخت پیشران هستهای جهت استفاده در حوزه حمل‌ونقل دریایی، با همکاری مراکز علمی و تحقیقاتی، در واقع ساخت موتورهای کشتیرانی با سوخت هستهای است که پیش از این در برنامه صلح‌آمیز هسته ای ایران قرار داشت.
فریدون عباسی، رئیس وقت سازمان انرژی اتمی ایران برای اولین بار در تاریخ 27 فروردین 1391 اعلام کرد: «برای مصارف خاص مانند کشتی و زیردریایی، اگر محققان نیاز به حضور بیشتر در زیر دریا داشته باشند باید موتورهای کوچکی بسازیم که برای ساخت آن سوخت ۴۵ تا ۵۶ درصد غنی شده مورد نیاز است.»
با وجود این، در همان زمان، عباسی اعلام کرده بود که ایران قصد غنی سازی بیش از 20 درصد را ندارد و در نتیجه طبیعتا این برنامه باید به کناری گذاشته می‌شد.
از سوی دیگر چنین طرحی به منظور نوسازی ناوگان کشتیرانی ایران با عنوان نوسازی طرح تولید سوخت هستهای از سال 1391 در دستور کار کمیسیون های مختلف مجلس بوده است.
مصطفی کواکبیان، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی به تازگی در مصاحبه با ایسکانیوز از دستور کار قرار گرفتن طرح تولید سوخت هستهای جهت مصرف در صنعت کشتیرانی خبر داده بود.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی در ایران همواره چنین طرحی را در راستای کاهش هزینه‌های حمل و نقل کشتیرانی که به اذغان آنها در حال حاضر درصد بالایی از نفت کشور را در برمی گیرد، در دستور کار داشته‌اند.
با وجود این، نکته حائز اهمیت در مورد نوسازی این ناوگان از طریق سوخت هسته ای، میزان غنی سازی مورد نیاز است.
طبق برنامه جامع اقدام مشترک ایران مکلف است که میزان غنی سازی خود را در حد 3.67 درصد و به میزان 300 کیلوگرم نگه دارد. این در حالی است که میزان غنای سوخت هستهای مورد نیاز برای پیشران‌های هستهای دریایی بسته به نوع ناوگان و رآکتوری که در آن به کار رفته است، متفاوت خواهد بود. بر این اساس برخی متخصصان میزان غنی سازی مورد نیاز را تا 90 درصد هم پیش‌بینی کرده‌اند. این نوع سوخت که به دلیل وزن سنگین اغلب در زیر دریایی‌ها مورد استفاده قرار می گیرد و اکنون کشتی‌ها در روسیه و آمریکا از این سوخت استفاده می‌کنند، به گفته برخی با غنی‌سازی 52 تا 57 درصد نیز قابل دستیابی است.
هر چند که فریدون عباسی در زمان طرح این موضوع به این نکته نیز اشاره کرده بود که «لزوما سوخت این پیشران‌ها بالای 20 درصد نیست راکتورهایی وجود دارد که با غنای 3/5 تا 5 در شناورهای دریایی استفاده شده‌اند اما این مقدار غنا راکتور را بزرگ می‌کند اما اگر منظور از سوخت هستهای در زیردریایی‌ها باشد، برای طراحی موتورهایی که نخواهد تعمیر و یا باز شوند به اورانیوم بالا در این زیردریایی‌ها برای حرکت نیاز است.»
بر اساس همه حقیقت‌های موجود آنچه امروز رئیس جمهوری ایران مطرح کرد، در صورت اجرا می‌تواند نقض برجام باشد اما نقضی که در مقابل هرگونه نقض از سوی طرف مقابل اعمال خواهد شد.
اما نکته ای که در دستور رئیس جمهوری وجود دارد این است رئیس سازمان انرژی اتمی مکلف شده است در راستای «برنامه ریزی» برای حصول به ساخت این موتورها اقداماتی را انجام دهد. بنابراین اجرای دستور رئیس جمهوری در این مرحله به معنای نقض برجام نیست بلکه زمانی این دستور می تواند در چارچوب «اقدامات متقابل» نقض برجام باشد که وارد فاز عملیاتی شود، یعنی رئیس جمهوری در دستور دیگری، رئیس سازمان انرژی اتمی را مکلف به «ساخت» این پیشران های هسته ای کند.
با وجود این، به نظر می‌رسد، هدف روحانی از صدور این دستور این بوده که به طرف مقابل نشان دهد که ایران می‌تواند به آسانی و در کوتاه ترین زمان، ظرفیت‌های لازم برای ارتقای سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران را فعال کند.
کاهش سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران به کمتر از 3.67 درصد یکی از جدی‌ترین مطالبات آمریکا و هم پیمانانش در جریان مذاکرات هستهای بود. بنابراین رئیس‌جمهوری، بی آن که مرتکب نقض برجام شود، مهمترین مطالبه طرف مقابل را هدف قرار گرفته است.
این دستور، پیامی آشکار به حلقه سیاسی تصمیم‌‌گیر در واشنگتن است مبنی بر این که اگر نخواهند از موضع خود درباره تعلیق بندهای مغایر با برجام در قانون تحریم‌های ایران کوتاه بیایند، تهران این توانایی را دارد که قابلیت‌های «برنامه‌ریزی» درباره پیشران‌های هستهای را به قابلیت «ساخت» این موتورها تبدیل کند.
این موضوعی است که به خوبی از زمان درج شده در دستور رئیس‌جمهوری استنباط می‌شود. او در دستور خود به رئیس سازمان انرژی اتمی اعلام کرده است که طرح و برنامه زمان‌بندی شده جهت تحقق بندهای فوق در مورد پیشران هستهای را حداکثر ظرف سه ماه به وی ارائه کند. رئیس جمهوری آمریکا تا پیش از این زمان این فرصت را دارد که با تعلیق تحریم های مربوط به قانون تمدید تحریم های ایسا که در برجام به آن اشاره شده است از نقض برجام جلوگیری کند.
انتهای پیام/
