چه نوع مردانی به آرایش روی می آورند؟
دکتر پرویز رزاقی، روانشناس با تاکید بر این که آرایش کردن رفتاری خاص خانم هاست و قابل قبول نیست که مردی از لوازم آرایشی استفاده کند، می گوید: آراستگی مردانه با آرایش کردن، زمین تا آسمان فرق دارد. آراستگی مردانه یعنی مرتب بودن مو و محاسن، اصلاح صورت و پوشیدن لباس های هماهنگ و مرتب که با آرایش کردن، خیلی فرق دارد.
این روانشناس در خصوص دلایل گرایش بعضی آقایان به آرایش کردن توضیح می دهد: عمده ترین دلیل آن وجود «اختلال در هویت یابی جنسی» فرد است. انگیزه های این دسته از مردان متفاوت است. برخی به دلیل عدم رضایت از جنسیت و ظاهر خود، به انجام رفتارهای زنانه روی می آورند و با این کار احساس رضایتمندی به آن ها دست می دهد. دسته دیگری از مردان که اقدام به آرایش می کنند، مردانی هستند که با جنسیت خود به عنوان یک مرد مشکلی ندارند و به هیچوجه به دنبال تغییر جنسیت خود نیستند، اما برای جلب توجه مردم و به خصوص زنان دست به این کار می زنند. این گروه از افراد احتمالا در فرآیند رشد خود در درون خانواده، نیازهای روانشناختی شان تامین نشده و حال برای این که روح و جسم خود را اقناع کنند، به انجام رفتارهای زنانه همچون آرایش کردن روی می آورند.
دسته سومی که رزاقی در مورد آن ها صحبت می کند، افرادی هستند که هم دارای اختلال هویت جنسی هستند و هم به دلیل عدم توجه دیگران، رفتارهای هیستریکی یا نمایشی از خود نشان می دهند تا دیگران به آن ها توجه کنند. به گفته او دسته سوم فاقد اعتماد به نفس بوده و توانمندی های آنان همیشه نادیده گرفته شده است.
او تصریح می کند:چنین افرادی برای این که تایید و توجه دیگران را به هر قیمتی دریافت کنند، مثلا ممکن است وارد گروه های خاصی مثل گروه های شیطان پرستی شوند تا نیازهای روحی و جسمی خود را که سال ها به آن بی توجهی شده است تامین کنند.
گروه دیگر از افرادی که این روانشناس به آن ها اشاره می کند، پسرانی هستند که والدین شان دوست داشتند یکی از فرزندان شان دختر باشد، اما چون صاحب فرزند دختر نشده اند، پسر یا یکی از پسران خود را قربانی نیاز درونی خود کرده و لباس های زنانه به او می پوشانند، او را به محافل زنانه می برند و با قرار دادن او در چنین فضایی غیر مستقیم از او می خواهند کارها و رفتارهای زنانه از خود نشان دهد. به گفته رزاقی با گذشت زمان کم کم هویت جنسی این فرد تغییر کرده و در بزرگسالی درست مثل زنان رفتار کرده و اعمال آن ها را تقلید می کند.
اوضاع در کلانشهرها حادتر است
رزاقی همچنین در پاسخ به این سوال که چرا بیشتر در کلانشهرها بیشتر شاهد آرایش مردان هستیم، توضیح می دهد:در جوامع صنعتی عوامل بازدارنده و کنترل کننده کمی وجود دارد و قید و بند و چارچوبی که باعث می شود تا افراد و مردان این چنینی طبق آن رفتار کنند، کمتر جدی گرفته می شود. علاوه بر این افرادی که در کلانشهرها زندگی می کنند، به راحتی می توانند تفکرات خود در مورد تمایلاتی که دارند پیاده کنند. اما در شهرهای کوچک ما این وضعیت را نمی بینیم. به دلیل بسته بودن نوع روابط، عوامل بازدارندگی بیشتری روی اعضای خانواده اعمال می شود و به همین دلیل است که مردانی که در شهرهای کوچک و روستاها زندگی می کنند، معمولا از انجام رفتارهایی که خاص زنان است خودداری می کنند.
از تبلیغات فریبنده تا تغییر ارزش های جامعه
اما از بعد جامعه شناسی، دکتر افسر افشار نادری، جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه تهران، نگاه دیگری به ماجرای مردان آرایش کرده دارد. او ابتدا به جو خاصی که در ایران حاکم است اشاره می کند و می گوید: آرایش کردن مردان، جزء هنجارهای جامعه ما نیست و بسیاری از مردم دید مثبتی به آن ندارند. اما موضوعی که باعث شده تا مردان نیز پا به پای دختران جوان از وسایل آرایشی استفاده کنند، بها دادن بیش از حد به زیبایی است. او می گوید:سابق بر این ملاک برای انتخاب یک فرد، زیبایی نبود، اما امروزه هست و علت را باید در تبلیغات وسیع رسانه هایی جستجو کرد که زیبایی و زیبا شدن را شب و روز به جوانان تلقین می کنند.
البته همه گناه ها را نمی توان گردن رسانه هایی انداخت که با انواع و اقسام تبلیغات، زیبا شدن را در بوق و کرنا کرده اند. به گفته این جامعه شناس یک بخش دیگر از این مساله را باید در بیکاری جستجو کرد. او توضیح می دهد: اگر جوان شغل داشته باشد، حرفه داشته باشد، دیگر وقت این را ندارد که مدام جلوی آینه بایستد و آرایش کند. وقتی کاری نیست که جوان را درگیر خود کند، طبیعی است که به این مسائل حاشیه ای می پردازد.
چشم و همچشمی و نوع تفکر غالبی که در جامعه وجود دارد نیز خود عامل دیگری شده تا به گفته افشار نادری، مردان به جای تفکر و افزایش آگاهی، اقدام به آرایش کردن کنند. به قول او، از یک دهه قبل که زیبایی برای بسیاری از دختران و زنان جامعه ما به یک ملاک اصلی تبدیل شد و ارزش های معنوی در جامعه کمرنگ تر شد، به همان نسبت مردان نیز به همان سمت گرایش پیدا کردند و حالا نتیجه اش چیزی شده که هم اکنون شاهد آن هستیم.
تبعات گرایش مردان به آرایش کردن نکته مهم دیگری است که افشار نادری به آن اشاره می کند. به اعتقاد او زمانی که فرد از قدرت تفکرش برای سازندگی استفاده نکند و به مسائل حاشیه ای این چنینی بپردازد، نتیجه اش رکود و افت جامعه در حوزه رشد و بالندگی خواهد بود. این جامعه شناس البته گریزی هم به پیامدهای عمل های جراحی متعدد زیبایی می زند و می گوید: زمانی که یک جوان به چیزی جز زیبا شدن فکر نمی کند، دیگر برایش هم مهم نیست که پدرش پول دارد یا نه، بلکه هر طور که شده سعی می کند جیب او را خالی کند و با ملاک های مورد پسند جامعه تطبیق پیدا کند. همین موضوع هم در نهایت موجب شده تا به قول افشار نادری، عمل های جراحی زیبایی در بین مردان، رواج پیدا کند.