مروری بر دیدگاه‌ها و سخنان رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا در باره ایران

به گزارش گروه رسانه های دیگر خبرگزاری آنا به نقل از شرق، بر اساس نظرسنجی‌ها پیش‌بینی می‌شد هیلاری نخستین رئیس‌جمهوری زن تاریخ ایالات متحده شود و بسیاری از ایرانیان نیز همین انتظار را داشتند. او نسبت به باراک اوباما درباره ایران مواضع سخت‌تری داشت اما از دموکرات‌ها بود و ایفای نقش در آغاز مذاکرات هسته‌ای با ایران را در کارنامه داشت. در سیاست و خصوصا سیاست خارجی با سابقه و صاحب‌نظر بود و حتی می‌شد کابینه و تیم سیاست‌خارجی‌اش را حدس زد. به‌هرحال آمریکایی‌ها ترجیح دادند یک ثروتمند بیگانه در عالم سیاست را به کاخ سفید بفرستند.

انتخابات آمریکا در همه دنیا مورد توجه و اثرگذار است؛ همچنان که دیروز شاهد افت شاخص بورس و کاهش ارزش دلار بودیم. مشخص‌شدن ریاست‌جمهور جدید آمریکا حتی برای ما که ٣٧ سال است با این کشور رابطه سیاسی نداریم نیز مهم بود؛ حتی بیش از ادوار گذشته. ترامپ دقیقا وقتی سکان‌دار سیاست در ایالات متحده شد که به واسطه توافق هسته‌ای در چارچوب مذاکرات با ١+٥ از دشمنی‌ها میان ایران و آمریکا کاسته شده بود. حالا ترامپ که در جریان مبارزات انتخاباتی حتی از پاره‌کردن برجام سخن گفته بود، به قدرت رسیده و باید دید رفتارش چقدر با شعارهای انتخاباتی او هماهنگ است. او در نخستین مناظره انتخاباتی خود به‌شدت از توافق هسته‌ای ایران انتقاد کرد. او این توافق را یکی از «شاهکار‌های سیاست خارجی هیلاری کلینتون» نامید و مدعی شد ایرانی‌ها که داشتند سقوط می‌کردند و زیر فشار تحریم خفه می‌شدند، با استفاده از این توافق به یک قدرت بزرگ بدل خواهند شد. فقط برجام نبود که او را عصبانی می‌کرد و از پرداخت ٤٠٠ میلیون دلار پول نقد به ایران نیز بسیار گله‌مند بود و اوباما را متهم می‌کرد این پول را به عنوان «باج» داده تا شهروندان آمریکایی را آزاد کند. در همین حین که کلینتون و ترامپ مشغول رقابت بودند، چندین رویارویی میان قایق‌های تندرو ایرانی و ناوهای آمریکایی در خلیج فارس پیش آمد و ترامپ می‌گفت اگر رئیس‌جمهوری شود، در این‌گونه موارد به قایق‌های ایرانی شلیک خواهد کرد.
مواضع دوگانه
ناگفته نماند وی اظهارات دیگری نیز داشت که به گمان برخی از تحلیلگران مسائل سیاسی اگر عملی شود، می‌تواند به تغییر موازنه قدرت در خاورمیانه به نفع ایران انجامد. او از یک سو گفته بود «ما می‌خواهیم از شر داعش خلاص شویم؛ روس‌ها هم همین را می‌خواهند؛ خب پس بگذارید آنها این کار را بکنند؛ چه مشکلی با این موضوع دارید؟ ما چرا باید نگران این درگیری نظامی روس‌ها در سوریه باشیم؟» و از سوی دیگر با نگاهی انزواطلبانه گفته بود «آمریکا نمی‌تواند پلیس دنیا باشد و ‌میلیاردها دلار برای کشورهای دیگر هزینه کند درحالی‌که آنچه را ما نیاز داریم، نمی‌دهند». او حتی دخالت تمام‌عیار آمریکا در خاورمیانه به سود متحدان منطقه‌ای را رد کرده و در آگوست ٢٠١٥، گفته بود: «دولت‌های عرب خلیج فارس باید به آمریکا پول دهند؛ چراکه بدون حمایت آمریکا وجود نداشتند». بر اساس همین اظهارات بود که برخی سیاست خارجی او را به نفع ایران ارزیابی کردند و برخی دیگر گفتند پیش‌بینی‌ناپذیربودن ترامپ اوضاع را برای ایران سخت‌تر می‌کند.
دیگر نکته درخورتوجه در مواضع ترامپ، اظهارات ضداسلامی‌اش بود که به گمان برخی شمشیر دولبه‌ای برای تهران به حساب می‌آید. او دولت‌های سنی و نه ایران را تجسم اسلام رادیکال معرفی کرده بود و برخی از تحلیلگران مسائل بین‌الملل این موضوع را چرخشی معنادار و مثبت به سوی ایران تلقی کردند. گروه دیگری از تحلیلگران نیز اگرچه پیروزی ترامپ را با پایان نبرد سوریه و بحران خاورمیانه برابر می‌دانستند، با استناد به اینکه بیگانه‌ستیزی و تشدید حضور دشمنی خارجی بخش جدایی‌ناپذیر از سیاست خارجی آمریکاست، اعتقاد داشتند ترامپ از فردای نابودی داعش، دشمن دیگری جایگزین می‌کند و در این ‌میان گفتمان «ایران مانند ام‌القرای اسلام»، ایران را به دشمن بعدی آمریکا تبدیل می‌کند. رگه‌هایی از این احتمال در اظهارات پیش از انتخابات ترامپ دیده می‌شد. همان وقت که در مناظره آخر، آزادی موصل را به نفع ایران دانست. او با تأکید بر اینکه از حضور سربازان آمریکایی در عراق پشتیبانی نمی‌کند، از اعلام قبل از موعد آماده‌سازی‌ها برای آغاز عملیات موصل انتقاد کرد و مدعی شد ایران، پیروز اصلی نبرد موصل خواهد بود. او با بیان اینکه ایران باید از آمریکا به خاطر آزادشدن موصل تشکر کند، مدعی شد تهران از تصرف موصل نفع می‌برد و به خاطر این موضوع از واشنگتن سوءاستفاده می‌کند تا به این ترتیب به طور تلویحی حتی با آزاد‌سازی موصل نیز مخالفت کند.
کابینه احتمالی ترامپ
به هر ترتیب، ترامپ اکنون رئیس‌جمهور منتخب مردم آمریکاست و سیاست خارجی او بر همه دنیا به خصوص خاورمیانه و ایران اثرگذار خواهد بود. سیاست خارجی که علاوه بر شخص رئیس‌جمهور به رویکرد کابینه از جمله وزرای خارجه، امنیت ملی، خزانه‌داری و دفاع نیز بستگی دارد. اگر کلینتون رئیس‌جمهور شده بود، گمانه‌زنی درباره کابینه او کار ساده‌تری بود اما درباره افراد موردنظر ترامپ نیز حدس و گمان‌هایی وجود داد. او پیش از این از افرادی مثل «وران بافت» برای تصدی وزارت خارجه نام ‌برده بود. ترامپ «کارل ایچان» سرمایه‌گذار و دوست تجاری‌اش را نیز بهترین گزینه برای وزارت خزانه‌داری دانسته بود. ناگفته نماند «جک ولچ»، رئیس سابق شرکت جنرال‌الکتریک، نیز یکی از گزینه‌های احتمالی تصدی این وزارتخانه است. «مایکل فلین» رئیس سابق اداره اطلاعات دفاع نیز می‌تواند وزیر دفاع ترامپ باشد زیرا یک بار از او حمایت کرده بود. «دونکان هانتر»، سناتور جمهوری‌خواه کالیفرنیا که در جنگ عراق حضور داشته و یکی از اعضای کمیته قدرتمند نیروهای مسلح است، نیز به عنوان یکی از گزینه‌های تصدی این مقام مطرح است. «رودی جیولیانی» که در ١١ سپتامبر سال ٢٠٠١ شهردار نیویورک بود نیز یکی از حامیان ترامپ بوده و گفته می‌شود می‌تواند یکی از گزینه‌های وزارت امنیت ملی باشد.