توسعه فاز 11 پارس جنوبی؛‌ از توتال تا توتال

به گزارش خبرنگار اقتصادی آنا، سرانجام توسعه آخرین فاز پارس جنوبی به کنسرسیومی ختم شد که ریاست آن را شرکت فرانسوی توتال بر عهده خواهد داشت.

تکلیف فاز 11 پارس جنوبی که تنها فاز بدون پیمانکار بزرگترین میدان مشترک گازی جهان بود، سرانجام امروز مشخص شد تا ایرانی ها، دست فرانسوی‌ها و چینی‌ها را بفشارند و سرنوشت این بخش از میدان را با همراهی پتروپارس به خارجی ها بدهند.

فاز 11 سرنوشت پر فراز و نشیبی داشته است. در دوران وزارت نفت زنگنه در دولت اصلاحات نیز قرار بود توسعه این فاز به توتال واگذار شود؛ اما به دلیل تحریم ها در دولت نهم و خداحافظی خارجی ها از صنعت نفت ایران، چینی ها راهی این میدان شدند.

در واقع اواخر دهه هفتاد بود که شرکت ملی نفت ایران و شرکت توتال فرانسه برای توسعه بخش بالادستی فاز 11 پارس جنوبی و ساخت یک کارخانه حدود 10 میلیون تنی تولید LNG به توافق رسیدند و تفاهمنامه‌ای بین دوطرف به امضا رسید.

پس از امضای این تفاهمنامه، شرکت پتروناس مالزی هم برای توسعه فاز 11 پارس جنوبی اعلام آمادگی کرد و با توافقی سه جانبه شرکت ملی نفت ایران 50 درصد، شرکت توتال فرانسه 40 درصد و پتروناس مالزی 10 درصد از سهام توسعه بخش بالادستی و پایین دستی را به عهده گرفتند.

اما عقد این تفاهمنامه و انجام مطالعات مهندسی همزمان با افزایش حساسیت‌های بین‌المللی نسبت به فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای ایران بود و طی سال های 1385 تا 1387 شرکت نفتی توتال به بهانه افزایش قیمت جهانی فولاد و در پی آن بالا رفتن هزینه‌های پروژه ، در اجرای عملیات توسعه ای فاز 11 تعلل و اقدام به وقت کشی کرد تا این که شرکت ملی نفت با پیشنهاد افزایش هزینه اجرای پروژه از سوی فرانسوی ها مخالفت کرده و در نهایت توتال از فاز 11 پارس جنوبی خارج شد.

پس از خروج توتال،در سال 1388 مذاکراتی بین شرکت نفت و شرکت CNPC چین آغاز و در نهایت قراردادی با ارزش حدود 5 میلیارد دلار بین شرکت نفت و CNPC امضا شد اما چینی ها نیز مانند تجربه حضورشان در بسیاری از پروژه های عمرانی کشور،در این پروژه نیز کاری از پیش نبردند و سرانجام در پاییز 91 اقدام به ترک پارس جنوبی کردند.

گره کور توسعه فاز 11 در دولت های نهم و دهم

پس از خروج چینی ها از این پروژه، مذاکراتی بین شرکت نفت‌ و شرکت‌های داخلی مانند پترو ایران، تاسیسات دریایی و پترو پارس انجام شد تا این که شهریور ماه 91 عملیات توسعه فاز 11 به شرکت پتروپارس واگذار شد، اما چندی پس از این اقدام، با توجه به اولویت بندی صورت گرفته در زمینه توسعه فازهای پارس جنوبی و با توجه به محدودیت مالی موجود، پترو پارس از این پروژه خارج شد.

در حالی که اواخر سال 93 از فاز 11 به عنوان یکی از پروژه های قابل معرفی در کنفرانس لندن یاد شد، شرکت مپنا که توسعه میدان گازی فروز B را به عهده داشت که در دولت یازدهم با توجه به اولویت بندی صورت گرفته مبنی بر توسعه میادین مشترک، از فوریت خارج شد، برای انجام عملیات حفاری فاز 11 اعلام آمادگی کرد که باز هم کاری از پیش نبرد.

اکنون بعد از گذشت بیش از 15 سال دوباره فرانسوی ها راهی عسلویه می شوند تا آخرین فاز را نیز به سرانجام برسانند.

بر همین اساس، موافقتنامه اصولی طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی جنوبی به ارزش چهار میلیارد و ٨٠٠ میلیون دلار در قالب الگوی جدید قراردادهای نفتی، میان شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیومی متشکل از توتال فرانسه، شرکت ملی نفت چین (سی‌ان‎پی‎سی) و پتروپارس امضا شد.

این موافقتنامه اصولی به امضای علی کاردر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، استفان میشل، مدیر بخش خاورمیانه توتال، مدیر خاورمیانه شرکت ملی نفت چین (سی‎ان‎پی‎سی) و حمید اکبری، مدیرعامل پتروپارس رسید.

با تعیین تکلیف توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی، پرونده این میدان گازی مطابق وعده وزارت نفت، در دولت یازدهم بسته شد، با به ثمر رسیدن این طرح توسعه‌ای، روزانه ۵۶ میلیون مترمکعب به ظرفیت برداشت ایران از این میدان گازی مشترک با قطر افزوده می‌شود.

توجه به موضوع ازدیاد برداشت از طریق به‎کارگیری فناوری‌های مدرن و پیشرفته از مزیت‌های طرح توسعه فاز ۱۱ است، به‎طوری که برای نخستین بار در میدان گازی پارس جنوبی، ساخت سکویی عظیم برای افزایش فشار گاز هدف‌گذاری شده است. پیش بینی می شود فاز ۱۱ به مرکز انتقال فناوری‌های روزآمد پارس جنوبی بدل شود.

چینی ها را فراموش نمی کنیم

وزیر نفت نیز با اشاره به حصول توافق همکاری میان شرکت ملی نفت ایران و شرکت توتال فرانسه در میدان گازی پارس جنوبی، ابراز امیدواری کرد که شرکت‎های بین‎المللی، تردید خود را برای سرمایه‎گذاری در صنعت نفت ایران کنار بگذارند.

بیژن زنگنه گفت: توتال از شرکت‌های پیشتاز در صنعت نفت ایران به شمار می‌رود که سابقه کار در شرایط سخت در ایران را داشته است.

وی همچنین با ابراز خرسندی از همکاری با شرکت ملی نفت چین (CNPC) در توسعه فاز ١١ پارس جنوبی، اعلام کرد: ما هیچ گاه شرکت های چینی را که شریکان راهبردی هستند، فراموش نمی کنیم و همکاری های ما در درازمدت ادامه خواهد داشت.

زنگنه ابراز امیدواری کرد که با امضای توافقنامه توسعه فاز ١١ میدان گازی پارس جنوبی، شرکت‌های بین المللی، تردید خود را برای سرمایه گذاری در صنعت نفت ایران کنار بگذارند.

وزیر نفت گفت: پیش بینی می شود حدود ٧٠ درصد ارزش فعالیت‎های توسعه ای در فاز ١١ که معادل حدود ٣,٥ میلیارد دلار است، در اختیار شرکت های ایرانی قرار گیرد.

اشتیاق توتال برای بازگشت به صنعت نفت ایران

از سوی دیگر مدیرعامل توتال که مدیر بخش خاورمیانه خود را برای امضای قرارداد راهی تهران کرده بود در گفتگو با رویترز اعلام کرده که این شرکت خشنود می شود اگر بتواند نخستین شرکت غربی باشد که پس از پایان تحریم با ایران وارد معامله شود.

پویان گفت: در گذشته ما در توسعه برخی از فازهای میدان گازی مشترک پارس جنوبی ایران مشارکت داشته‎ایم.

در همین حال مدیر خاورمیانه شرکت توتال با بیان اینکه توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی شانس بزرگی برای توتال است، اعلام کرد: پیشرفت ایرانی‌ها در پارس جنوبی در دوره تحریم غافلگیرمان کرد.

استفان میشل، مدیر بخش خاورمیانه و آفریقای توتال امروز در غیاب «پاتریک پویان»، مدیرعامل این شرکت فرانسوی و در حاشیه امضای موافقت نامه توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی، با اشاره به همکاری گذشته توتال در پروژه های پارس جنوبی، گفت: هرچند که در سال های اخیر همکاری توتال با ایران به دلایلی قطع شده بود، اما توتال در همه این سال‌ها اشتیاق زیادی برای بازگشت به ایران داشت و حالا تصمیم دارد با فراهم شدن بستری دوباره برای همکاری با ایران همکاری کند.

این مقام شرکت توتال فرانسه با اشاره به امضای MOU از سوی مقامات ایران در پاریس برای پروژه فاز ۱۱ پارس جنوبی، تصریح کرد: میدان مشترک پارس جنوبی بزرگ ترین میدان گازی جهان است و ما علاقه مند به امضای قرارداد طرح توسعه این فاز هستیم.

وی با قدردانی از اعتماد وزیر نفت به شرکت توتال، اظهار داشت: این پروژه شانس بزرگی برای شرکت توتال برای مشارکت در تولید گاز ایران به شمار می‌رود.

وی با تأکید بر اینکه شرکت توتال با میدان گازی پارس جنوبی آشنا است، تاکید کرد: شرکت توتال سال‌های بسیاری در پارس جنوبی فعالیت کرده است و از همین روی با ویژگی‌های مخزن، مشکلات آن و راهکارهای حفظ تولید در این میدان به طور کامل آشنا است.

مدیربخش خاورمیانه و آفریقای شرکت توتال با اشاره به قابلیت‌ شرکت‌های ایرانی، اظهار داشت: کارشناسان و مدیران شرکت توتال از عملکرد ایران در دوران عدم حضور در پارس جنوبی کاملا غافلگیر شدند و عملکرد ایرانی ها به ویژه در فاز ۱۲ بسیار ستودنی بود.