برای نخستین بار :
دکتر میرزاده مطرح کرد
کار فرهنگی در دانشگاه باید از دانشجو سرچشمه بگیرد/ تأثیر استادان در هدایت فرهنگی دانشجویان 70 درصد است
دکتر حمید میرزاده، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه اسلامی را دانشگاهی می‌داند که در آن به موازات توسعه علم، ارزش‌های اسلامی، رفتاری و انسانی هم ترویج شو؛دبه صورتی که یک فارغ‌التحصیل دانشگاه هم در حوزه تحصیلی خود سرآمد باشد و هم متخلق به ارزش‌های اخلاقی و اسلامی باشد.
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، حمید میرزاده، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی پیرامون فعالیتهای فرهنگی در این دانشگاه با مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت‌وگو کرده است که مشروح آن را در زیر می‌خوانید.
چه مولفه‌هایی را می‌توان به عنوان اصلی‌ترین برنامه‌های فرهنگی در دانشگاه‌ها در نظر گرفت تا دانشجویان و استادان با فرهنگ انقلاب و اسلام آشنا شوند؟
دانشگاه آزاد اسلامی از زمانی که وارد مرحله جدید مدیریت شد، مهم‌ترین تصمیمی که گرفت، بهره‌گیری از دیدگاه‌های اصحاب تجربه و دانش و صاحب‌نظر برای برنامه‌ریزی متقن و استوار بود و برای همین هم شوراهایی موسوم به شورای راهبردی تشکیل شد. در حوزه فرهنگی نیز شورای راهبردی فرهنگی و اجتماعی جزو اولین شوراهای راهبردی بود که با حضور استادان برجسته حوزه و دانشگاه و اصحاب رأی و قلم و با ریاست رئیس دانشگاه تشکیل شد. این شورا همواره رهنمودهای حضرت امام خمینی (ره) و منویات مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) و چارچوب اسناد بالادستی فرهنگی کشور را در سیاست‌های کلان خود مدنظر دارد و برنامه‌های فرهنگی دانشگاه را با همین رویکرد تعریف کرده است.
رهاورد این شورا، مصوبات و برنامه‌هایی بود که به تدریج در دستور کار قرار گرفت و اجرا شد و یا در حال اجراست که راهبردها، برنامه‌ها و رویکردهای برنامه‌محور و تحول‌گرا در حوزه‌های دانشجویی و فرهنگی از اهم این برنامه‌هاست.
از جمله این طرح‌ها می‌توان به طرح‌های ماندگار فرهنگی مانند طرح‌های کالبدی اعم از مساجد، خانه‌های فرهنگ و هنر، یادمان شهدا و طرح‌های ساختاری و نهادی مانند ایجاد امکان حضور دانشجویان و تشکیل کانون‌های فرهنگی و طرح‌های رخدادی همچون همایش‌های سبک زندگی اسلامی ایرانی و بزرگداشت مفاخر و مشاهیر دینی، فرهنگی و علمی اشاره کرد. از سویی معاونت دانشجویی و فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی برای طرح‌های بزرگ فرهنگی، پیگیری کرسی‌های آزاداندیشی، برنامه‌های سراسری «صلح و سلام» را با هدف معرفی چهره واقعی اسلام و تقویت ایده صلح و برادری به اجرا درآورده است.
برگزاری همایش‌هایی با موضوع سبک زندگی پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) و همچنین ساماندهی اردوهای زیارتی «راهیان نور» نیز از جمله برنامه‌های مؤثر فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی به شمار می‌آید. اهتمام ویژه به موضوع قرآن و عترت باعث شد علاوه بر پژوهشکده قرآن و عترت، یک حوزه دیگر نیز با عنوان مدیریت فعالیتهای قرآن و عترت تعریف شود.
حضور فعال دانشگاه در عرصه‌های کشوری و بین‌المللی مانند برگزاری نمایشگاه کتاب بغداد و شرکت در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، برگزاری مسابقات قرآن و عترت و جشنواره‌های سراسری هنر و ادبیات دینی و کسب رتبه‌های برتر در فعالیتهای قرآنی کشور نیز از جمله برنامه‌های دانشگاه برای آشنایی دانشجویان با فرهنگ اسلام و انقلاب به شمار می‌آید.
وضعیت فعلی فعالیتهای فرهنگی در دانشگاه‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید و این فعالیت‌ها چه جایگاهی در میان استادان و دانشجویان دارد؟
اساس و زیربنای برنامه‌های فرهنگی دانشگاه باید از خود دانشگاه و دانشجویان سرچشمه بگیرد و در صورت تحقق این موضوع، چشم‌انداز کار روشن است. باید توجه داشته باشیم که دانشگاه مرجع است؛ یعنی باید در لایه‌های مختلف اجتماعی اثرگذار باشد و اگر دانشگاه به درستی وارد این مقوله شود، می‌تواند بخش قابل‌توجهی از دغدغه‌های فرهنگی خود و جامعه را برطرف کند.
دانشگاه اسلامی، دانشگاهی است که در آن به موازات توسعه علم، ارزش‌های اسلامی، رفتاری و انسانی هم ترویج شود، به گونه‌ای که یک فارغ‌التحصیل دانشگاه هم در حوزه تحصیلی خود سرآمد باشد و هم متخلق به ارزش‌های اخلاقی و اسلامی باشد. دانشگاه آزاد اسلامی در دوره جدید مدیریت خود، تلاش کرد برنامه‌های فرهنگی را از محدوده صرفا دانشجویی به عرصه استادان و کارکنان نیز گسترش دهد.
از سویی تلاش شد فعالیت‌هایی در دستور کار قرار گیرد که نسبت به فعالیتهای رایج فرهنگی در جامعه متمایز باشد و ویژگی دانشگاهی آن، بیشتر مدنظر باشد چون اعتقاد بر این است که دانشگاهیان از آن دسته از برنامه‌های فرهنگی استقبال می‌کنند که برخاسته از نیاز دانشگاهیان باشد و نسبت به برنامه‌هایی که عمومیت دارد متمایز باشد. با این رویکرد توانسته‌ایم تا با یاری خداوند متعال طیف گسترده‌ای از دانشگاهیان را با ذائقه‌های فکری مختلف، حول محور فرهنگ گردآوریم و با بهره‌گیری از اندیشه آنان در پیشبرد اهداف فرهنگی دانشگاه، نسبت به هدایت سایر دانشگاهیان نیز اهتمام ورزیم.
با توجه به بیانات مقام معظم رهبری (مدظله العالی) چه نقدی بر جایگاه و نوع فعالیتهای فعلی دانشگاه‌ها وارد است؟
همان‌گونه که در پاسخ به پرسش قبلی اشاره شد فعالیتهای فرهنگی در دانشگاه، باید با فعالیتهای فرهنگی که جنبه عمومی دارد تفاوت داشته باشد و در دانشگاه باید برنامه‌هایی اجرا شود که بتواند معضلات جامعه را شناسایی و برطرف کند. یکی از مواردی که همواره تأکید مقام معظم رهبری (مدظله العالی) را در پی داشته است برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی است.
اگر این برنامه در دانشگاه‌ها با همه چارچوب‌ها و ابعاد آن محقق شود بسیاری از معضلات فکری دانشجویان در مسیر اصلاح جریان می‌یابد و خوشبختانه گام‌های مؤثری در راه تحقق این امر برداشته شده و موانع، شناسایی و تا حدودی برطرف شده است. بهره‌گیری از فضاهای مجازی و برای هدایت اندیشه و تفکر دانشجویان یکی دیگر از دغدغه‌های ماست و توسعه فعالیتهای اقتصادی دانش‌بنیان از جمله تأکیدات مقام معظم رهبری (مدظله العالی) بوده است و همواره این نکته را یادآور شده‌اند که دانشگاه‌ها در زمینه اشتغال جوانان باید ارائه راهکار نمایند.
دانشگاه آزاد اسلامی در این زمینه نه تنها گام برداشته که در زمینه فعالیتهای اقتصادی دانش‌بنیان فرهنگی نیز اقدام کرده است. همچنین پیوست فرهنگی دانشگاه نیز تدوین شده است و علاوه بر آن تدوین پیوست فرهنگی اقتصاد مقاومتی نیز در دستور کار قرار گرفته است. ایجاد عدالت در صرف بودجه فرهنگی دانشگاه در زمینه‌های مختلف و نیز نظارت جدی بر برگزاری اردوهای فرهنگی و علمی مجموعا در راستای سیاست‌های کلی فعالیتهای فرهنگی دانشگاه بوده است.
دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان بزرگ‌ترین دانشگاه غیردولتی کشور که بخش اعظمی از آموزش‌های عالی کشور را بر عهده دارد و دارای بیشترین سطح تماس با جامعه است برای مؤثر بودن فعالیتهای فرهنگی چه راهبردها و راهکارهایی را پیشنهاد می‌دهد؟
برنامه‌های فرهنگی دانشگاه در دوره جدید نه تنها در سطح دانشجویان گسترش یافت بلکه استادان و کارکنان را نیز در برگرفت. علاوه بر این خانواده هر یک از این سه قشر، طیف وسیعی از مخاطبان دانشگاه هستند که نمی‌توان از آنها غافل بود و به همین دلیل، خانواده دانشگاهیان نیز در برنامه‌های فرهنگی دانشگاه جای گرفتند. راه‌اندازی انجمن خانه و دانشگاه زمینه مساعدی است که برای همین امر و ارتباط نزدیک‌تر خانواده‌‌ها با دانشگاه پیش‌بینی شده است.
با آنکه برنامه‌هایی برای تعامل و ارتباط با فارغ‌التحصیلان دانشگاه پیش‌بینی شده که تحقق آن می‌تواند جمعیت وسیعی از جامعه را با برنامه‌های فرهنگی دانشگاه مرتبط سازد.
نقش و جایگاه مسئولان، استادان، دانشجویان و تشکل‌های دانشجویی در فعالیتهای فرهنگی در دانشگاه چیست؟
براساس پژوهش‌های انجام شده میزان اثرگذاری استادان در هدایت فرهنگی دانشجویان قریب به 70 درصد است و سایر فعالیتهای فرهنگی که در دانشگاه انجام می‌شود در صورت توفیق، می‌تواند 30 درصد مؤثر باشد و از این رو در دانشگاه تلاش شد تا زمینه‌های ارتباط استادان با حوزه فرهنگی دانشگاه، شناسایی و تقویت شود.
کارگاه‌های دانش‌افزایی استادان و اعضای هیات علمی دانشگاه به همین منظور، از محورهای برنامه‌های این حوزه است. از سویی دیگر، رؤسای دفاتر فرهنگ اسلامی که در واحدهای دانشگاهی فعالیت می‌کردند در دوره جدید و به ویژه پس از ادغام حوزه دانشجویی و فرهنگی با عنوان معاونان دانشجویی و فرهنگی واحدهای دانشگاهی، فعالیت خود را آغاز کردند که همه آنها از اعضای هیئت علمی دانشگاه هستند. در کنار آن فعالیتهای دانشجویی در قالب کانون‌های فرهنگی، اجتماعی و هنری و تشکل‌های دانشجویی نیز محملی مناسب برای پیدایش و ظهور استعدادهای دانشجویان است.
نقش مسئولان دانشگاه همان‌گونه که در پیوست فرهنگی دانشگاه بر آن تأکید شده در قالب تکریم دانشگاهیان و فرهنگ بهره‌وری و همچنین رعایت مکارم اخلاقی به عنوان الگوهای مدیریتی در دانشگاه می‌تواند فضای فرهنگی هر یک از دانشگاه‌ها را تحت تأثیر خود قرار دهد. تجربه نشان داده است در هر دانشگاه که مسئولان آن به مقوله‌های فرهنگی و اجتماعی بیشتر اهتمام می‌ورزند فضای اخلاقی و فرهنگی بهتری حاکم است و ناهنجاری‌ها کمتر به دانشگاه راه می‌یابد.
مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در سخنان خود تأکید داشتند که زمینه برای فعالیت دانشجویان و استادان انقلابی در دانشگاه‌ها فراهم شود. درباره تسهیل فعالیتهای این اقشار چه اقداماتی باید انجام شود؟
در دانشگاه آزاد اسلامی، اهداف و برنامه‌های معاونت دانشجویی و فرهنگی دانشگاه با تکیه بر آموزه‌های قرآن و عترت (ع)، رهنمودهای حضرت امام خمینی (ره) و براساس منویات مقام معظم رهبری (مدظله العالی) و اسناد بالادستی فرهنگی نظام، اجرا می‌شود.
در دانشگاه آزاد اسلامی همه تشکل‌های دانشجویی که ضوابط دانشگاه را می‌پذیرند و در چارچوب نظام حرکت می‌کنند، بدون توجه به گرایش‌های سیاسی می‌توانند آزادانه فعالیت کنند و دانشگاه، از آنها حمایت مالی، تدارکاتی و پشتیبانی انجام داده و می‌دهد. هیچ تفاوتی در بودجه و امکانات برای دانشجویان با گرایش‌های سیاسی مختلف اعمال نمی‌شود. معتقدیم اولین شرط موردنیاز در دانشگاه‌ها، وجود شورای راهبردی فرهنگی و تشکل‌های دانشجویی است. دانشجویان باید از آزادی مناسبی برخوردار باشند و دانشجویان و استادان انقلابی نیز جزو خانواده بزرگ دانشگاه آزاد اسلامی هستند که برای دانشگاه و نظام، گام برمی‌دارند.
انتهای پیام/
استقامت در برابر دمای ۱۳۰۰ درجهای؛
