خرسندی مسکو از تضعیف ناتو به دست ترامپ/ هراس از جنگ آمریکا و روسیه در دوران کلینتون

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، چگونگی برخورد یا تعامل با اتحاد جماهیر شوروی سابق و روسیه کنونی همواره یکی از محورهای بحث نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بوده است. در دوره جنگ سرد، مسکو و واشنگتن هیچ تردیدی نداشتند از این که یکدیگر را «دشمن» خطاب کنند.

پس از فروپاشی شوروی، وضعیت ارتباط میان دو کشور تا اندازه زیادی تغییر کرد. با وجود این، پایان دشمنی سابق – حداقل در ظاهر- باعث نشد که توجه به روسیه در کارزار انتخاباتی ریاست جمهوری آمریکا به حاشیه برود؛ اما رقابت انتخاباتی سال 2016 تفاوتی اساسی حداقل در آمار و ارقام با انتخابات گذشته داشته است.

بوریس کلسون، محقق دانشگاه ماساچوست که برای یک تیم تحقیقاتی وابسته به کنگره آمریکا کار می‌کند، می‌گوید که از نظر آماری، از زمان فروپاشی شوروی، در انتخابات اخیر، ارجاع به «روسیه» در مواضع دو نامزد دموکرات و جمهوری‌خواه آمریکا، بیشتر از هر انتخابات دیگری بوده است.

بخشی از این موضوع به اقدامات روسیه برمی‌گردد. روسیه در دوره اخیر پوتین، سیاست‌های تهاجمی‌تری نسبت به آمریکا در پیش گرفته و احتمال دخالت مسکو در انتخابات آمریکا نیز این موضوع را برجسته‌تر کرده است. بنابراین پرداختن به روسیه یکی از مهمترین محورهای بحث هیلاری کلینتون و دونالد ترامپ بوده است.

رابطه با روسیه در دوران دونالد ترامپ

هیچ نامزد ریاست جمهوری در آمریکا، بیشتر از دونالد ترامپ، سخنان همدلانه‌ای با روسیه ابراز نکرده است. او حتی در یکی از مصاحبه‌های انتخاباتی خود از دولت روسیه خواست تا به کمک او آمده و ایمیل‌های هیلاری کلینتون را هک کند. هر چند او بعدا گفت که این جملات را صرفا از باب شوخی مطرح کرده است.

مهمترین موضوع مورد تقابل روسیه و آمریکا به بحران سوریه برمی‌گردد. ترامپ، مواضع کاملا روشنی در این خصوص بیان کرده است. او گفته که آمریکا باید با روسیه ائتلافی برای به شکست کشاندن داعش تشکیل بدهد. به اعتقاد ترامپ، از آنجا که حذف داعش، مهمتر از سرنگونی بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه است، بنابراین، آمریکا باید هر راهکاری از جمله ائتلاف با روسیه را برای ضربه زدن به داعش امتحان کند. او گفته که دولت بشار اسد برخلاف داعش هرگز هیچ شهروند آمریکایی را سر نبریده، هیچ حمله‌ای همچون حملات پاریس ایجاد نکرده، هیچ برنامه‌ای برای هدف قرار دادن آمریکایی‌ها در خاک خودشان ندارد و در نتیجه نسبت به داعش، مشکل کمتری برای واشنگتن ایجاد خواهد کرد.

نامزد جمهوری‌خواه همچنین از منتقدان جدی سیاست‌های اوباما در قبال روسیه است. او می‌گوید که این سیاست‌ها باعث تقابل میان مسکو و واشنگتن شده در حالی که آمریکا می‌تواند با اجرای سیاست‌های دیگری، مسکو را با خود همراه‌تر کند. او گفته که آمریکا و روسیه می‌توانند بی آنکه مانعی در برابر یکدیگر باشند، منافع خود را دنبال کنند. هر چند که ترامپ این جملات را بدون اشاره به بحران شرق اوکراین مطرح کرده است اما جان پودستا، رئیس کمپین انتخاباتی هیلاری کلینتون گفته که این جملات به این معناست که در دوران ریاست جمهوری ترامپ، روسیه می‌تواند اقدامات خود را در شرق اوکراین بدون هیچ فشاری از ناحیه آمریکا و غرب ادامه دهد.

روسیه و ناتو در سال‌های اخیر موج گسترده‌ای از اختلافات را پیش روی خود دیده‌اند. مسکو، ناتو را متهم کرده که در حال گسترش خود به سوی مرزهای روسیه است و ناتو می‌گوید که سیاست‌های مداخله‌جویانه روسیه، باعث ایجاد ناامنی در شرق اروپا شده و اگر ناتو در مقابل آن ایستادگی نکند، این ناامنی به غرب اروپا یعنی جغرافیای سنتی ناتو نیز کشیده می‌شود.

دونالد ترامپ پیشتر گفته بود که تاریخ مصرف ناتو به پایان رسیده و از این ائتلاف امنیتی و نظامی جز اسمی باقی نمانده است. او همچنین گفته بود درک نمی‌کند که چرا آمریکا باید هزینه دغدغه‌های امنیتی و نظامی کشورهای اروپایی را پرداخت کند. چنین سیاستی دقیقا دلخواه مسکو است. اجرای برنامه تضعیف ناتو از سوی ترامپ می‌تواند یکی از مهمترین نگرانی‌های روسیه را برطرف کند.

البته موضوعاتی وجود دارند که می‌توانند همچنان آتش اختلاف میان روسیه و آمریکا را در دوران ریاست جمهوری احتمالی ترامپ روشن نگه دارند. یکی از این موضوعات، برنامه اتمی کره شمالی است. ترامپ گفته که آمریکا تاکنون فقط با کره شمالی «بازی» کرده و واشنگتن باید به صورت «عملی» به رهبران کره شمالی «درسی بدهد که هرگز فکر آزمایش اتمی دیگری به سرشان نزند.» او حتی گفته بود که هیچ ایرادی ندارد همسایگان کره شمالی به بمب اتم دسترسی داشته باشند تا قدرت بازدارندگی آنها افزایش یابد.

روسیه با وجود این که در سال‌های اخیر از منتقدان برنامه اتمی و موشکی کره شمالی به حساب می‌آید اما حتی حاضر نیست به قطعنامه‌های شورای امنیت که خواستار تشدید تحریم‌های کره شمالی هستند، رای مثبت بدهد. روسیه می‌گوید سنگین شدن تحریم‌های پیونگ یانگ فقط به پیچیده‌تر شدن بحران کره شمالی منجر خواهد شد.

برخورد با برنامه موشکی و اتمی ایران، یکی از متحدان روسیه نیز یکی دیگر از این موارد است. ترامپ اعلام کرده که هیچ تعهدی به توافق هسته‌ای سال 2015 غرب با ایران ندارد و آمریکا باید جلوی توانمندی موشکی ایران بیایستد.

اما این موضوعات، همه مواردی مربوط به متحدان روسیه هستند. در مورد خود روسیه، ترامپ بسیار سخاوتمندانه فکر می‌کند. می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که در دوره ترامپ، مهمترین مسائل ژئوپلتیک و نظامی مورد اختلاف روسیه و آمریکا با چشم‌پوشی واشگتن به حاشیه خواهند رفت. برای آن‌هایی که تصور می‌کنند، آشتی میان روسیه و آمریکا می‌تواند جهانی امن‌تر پدید آورد، ریاست جمهوری ترامپ، تحقق رویای آن‌هاست.

رابطه با روسیه در دوران هیلاری کلینتون

کمپین انتخاباتی هیلاری کلینتون ماه‌هاست که اصرار دارد، دستگاه امنیتی روسیه پشت پرده هک ایمیل‌های شخصی کلینتون و همچنین کمیته مرکزی حزب دموکرات است که باعث شد حمایت غیرقانونی اعضای کمیته مرکزی از کلینتون در مقابل برنی ساندرز، دیگر نامزد دموکرات‌ها فاش شود. قابل پیش بینی است که راهیابی کلینتون به کاخ سفید، آغازگر یک جنگ سایبری گسترده میان روسیه و آمریکا خواهد بود. از همین حالا، مقامات امنیتی آمریکا، روسیه را تهدید کرده‌اند که پاسخ حملات هکری آن‌ها را خواهند داد.

در مورد سوریه، کلینتون به سیاستی اعتقاد دارد که کرملین همواره با آن مخالفت داشته است. ایجاد منطقه پرواز ممنوع در سوریه، از جمله برنامه‌هایی است که کلینتون در دوره کارزار انتخاباتی خود، بارها آن را بیان کرده است. روسیه در پاسخ گفته که چنین برنامه‌ای، بحران سوریه را به شدت تعمیق خواهد کرد و مسکو هیچ ابایی از مخالفت نظامی با این برنامه ندارد.

روزنامه گاردین در گزارشی در روز 8 اکتبر (17 مهر) نوشت که فرماندهان بازنشسته پنتاگون هشدار داده‌اند که برنامه کلینتون برای ایجاد منطقه پرواز ممنوع در سوریه، بدون تردید به تقابل نظامی میان آمریکا و روسیه منجر خواهد شد چرا که وزارت دفاع روسیه، تشکیل چنین منطقه‌ای را کاملا در تضاد با عملیات نظامی یک ساله اخیر خود در سوریه می‌داند.

دونالد ترامپ برمبنای همین سخنان بود که در روز سه شنبه هفته گذشته صراحتا گفت: «کلینتون با اتخاذ یک رویکرد تهاجمی برای حل بحران سوریه، ایالات متحده را به جنگ جهانی سوم (با روسیه) خواهد کشاند.»

کلینتون در دوران تصدی وزارت امور خارجه از جمله حامیان طرح استقرار سپر موشکی در شرق اروپا بود. این موضوعی بسیار جنجال برانگیز میان روسیه و آمریکا به شمار می‌آمد. کلینتون سفرهای مختلفی به چک و لهستان انجام داد تا این کشورها را متقاعد کند که میزبان سپر دفاع موشکی ناتو و آمریکا باشند. بنابراین مشکل میان مسکو و هیلاری کلینتون به سال‌های قبل برمی‌گردد.

با وجود این، سوابق کلینتون و مسکو همیشه پر از اختلاف نبوده است. اتفاقا در دوران تصدی وزارت امور خارجه هیلاری کلینتون بود که مسکو و آمریکا بر سر پیمان «استارت جدید» که آغازگر کاهش زرادخانه اتمی دو طرف است، به توافق رسیدند. همچنین وقتی در سال 2010، اعلام شد که 10 جاسوس روسیه که در حال جمع‌آوری اطلاعات از دفتر کلینتون بوده‌اند، بازداشت شده‌اند، وزارت امور خارجه تحت مدیریت کلینتون تلاش کرد که از بزرگ شدن این قضیه جلوگیری کند.

بنابراین می‌توان گفت که نوع برخورد هیلاری کلینتون با موضوع روسیه، دارای ماهیتی دیپلماتیک است. او به اندازه ترامپ، به روسیه نزدیکی ندارد و بعید است که در دوران ریاست جمهوری کلینتون، روابط تیره کنونی مسکو- واشنگتن، بهبود یابد اما سوابق نامزد دموکرات‌ها نشان می‌دهد که او قدرت تعامل با روسیه بر سر بحران‌های اساسی را دارد.

ترجمه هانا اسمخانی