بهانه‌جویی و شکایت صداوسیما برای حذف رقیب اینترنتی
هفته گذشته شکایت صداوسیما از «آپارات» (سرویس اشتراک ویدئو) و سرویس‌های زیرمجموعه آن به یکی از پربحث‌ترین خبرهای حوزه فضای مجازی تبدیل شد.
به گزارش گروه رسانه های دیگر خبرگزاری آنا، روزنامه «ایران» افزود: در ابتدا عدم اظهارنظر صداوسیما و آپارات در خصوص دلایل این شکایت، شایعاتی در مورد تعطیلی این سرویس اشتراک ویدئو نیز منتشر شد. در ادامه، با حذف اپلیکیشن این سرویس از فروشگاه «کافه‌بازار» احتمال درست بودن این شایعات هم قوت گرفت. بعد از اما و اگرهای بسیار حساب کاربری آپارات در توئیتر هرگونه شایعه یا خبر تعطیلی و کاهش فعالیت‌های سایت آپارات را شدیداً تکذیب کرد.
مدیر کافه‌بازار هم در برابر انتقاد بسیاری از کاربران و فعالان وب که چرا «اپ» آپارات را از روی فروشگاه خود حذف کرده است، در توئیتر خود اعلام کرد: «متأسفانه آپارات با دستور بازپرس دادسرای فرهنگ و رسانه از کافه بازار حذف شده است. این در حالی است که اپ آپارات از طریق دیگر فروشگاه‌های اپلیکیشن در دسترس است و این شرایط تبعیضی جدی برای بازار و آپارات دو سرویس دهنده داخلی محسوب می‌شود.»
یک روز بعد از حذف آپارات از کافه بازار، صداوسیما هم سکوت خود را شکست و در بیانیه‌ای، زیر پا گذاشتن مالکیت فکری و حقوق بین‌الملل سازمان صداوسیما از سوی آپارات را دلیل اصلی شکایت خود عنوان کرد. نداشتن مجوز سایت‌هایی از جمله آپارات، در عرصه صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی از سوی صداوسیما، دلیل دیگر شکایت این سازمان از آپارات اعلام شده است.
ایجاد محدودیت برای سرویس‌های اینترنتی ایرانی در حالی رخ می‌دهد که وزارت ارتباطات با در نظر گرفتن برنامه‌های ویژه و تعریف بسته‌های حمایتی در تلاش برای گسترش استفاده از سرویس‌های اینترنتی ایرانی و همچنین افزایش تولید محتوای دیجیتال است. حالا اما مخالفت‌های جدی و گوناگون صداوسیما با تکیه بر قانونی که بسیاری آن را قدیمی و ناهماهنگ با شرایط فعلی بازار تولید محتوا می‌دانند، فعالیت تولیدکنندگان محتوا در وب را بیش از پیش در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.
شکایت‌هایی در انتظار رسیدگی
این نخستین بار نیست که صداوسیما شکایت‌هایی علیه تولیدکنندگان محتوا در فضای وب ترتیب داده است. پیش از این نیز «پخش زنده» در سایت طرفداری و ورزش 3 به دلیل شکایت صداوسیما متوقف شده بود. همچنین چندین شکایت این سازمان علیه برخی تولیدکنندگان محتوای اینترنتی صورت گرفته که بسیاری از آنها به دلیل ترس از ایجاد محدودیت بیشتر از طرف این سازمان حاضر به رسانه‌ای کردن آن نیستند.
در واقع دلخوری این سازمان از سرویس‌های اینترنتی به زمان ورود اینترنت به کشور بازمی‌گردد، زمانی که صداوسیما تلاش‌های زیادی انجام داد تا مدیریت شبکه اینترنت را در اختیار بگیرد. منطق این سازمان برای مدیریت بر شبکه اینترنت هم این بود که در اینترنت صوت و تصویر رد و بدل می‌شود و بر این اساس نیز هدایت آن را باید به عنوان تنها متولی تولید صوت و تصویر در اختیار داشته باشد. اما مخالفت‌های وزارت پست و تلگراف سابق(وزارت ارتباطات فعلی) مانع رسیدن صداوسیما به هدفش شد. هرچند مدیران اصلی این سازمان برای مدیریت و نظارت بهتر روی تصمیم‌گیری نهادهایی همچون شورای عالی فضای مجازی، کمیته تعیین مصادیق و... نمایندگانی در این نهاد‌ها دارند.
صداوسیما در چند سال اخیر و با از دست دادن بخش قابل توجهی از مخاطبان خود تلاش‌های زیادی برای حضور پررنگ‌تر در اینترنت کرده است. اجرای طرح IPTV (تلویزیون اینترنتی) و حمایت از سرویس‌های اینترنتی و اپلیکیشن‌های خاص از جمله این تلاش‌ها بوده که تاکنون نتوانسته موفقیتی همچون موفقیت سرویس‌هایی مانند آپارات در جذب مخاطبان به سرویس‌های اینترنتی را داشته باشد. در حالی صداوسیما نیست به پخش برخی از برنامه‌هایش از طریق سرویس آپارات شکایت کرده که بسیاری از برنامه‌های این سازمان از طریق سرویس‌های خارجی همچون تلگرام، اینستاگرام و... نیز در بین کاربران به اشتراک گذاشته می‌شود.
محمدجواد شکوری‌مقدم، مدیر آپارات و فیلیمو، در پاسخی که در اختیار رسانه‌ها گذاشته است در خصوص متهم شدن سرویس آپارات به نقض حقوق مالکیت فکری سازمان صداوسیما گفته است: «سرویس آپارات طبق آیین‌نامه سازماندهی و توسعه رسانه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی دیجیتال فعالیت می‌کند و بجز این دارای مجوز رسانه کاربر محور موضوع ماده ٢ آیین‌نامه یاد شده از مرکز رسانه‌های دیجیتال است. همچنین سایت فیلیمو نیز دارای مجوز سامانه نمایش درخواستی VOD از سازمان سینمایی و امور وزارت ارشاد است. بنابراین فعالیت‌های این مجموعه تماماً منطبق بر قوانین و مقررات جاری کشور و دارای مجوز است.»
قانون‌های قدیمی و محدودکننده
در حالی که دولت در تلاش برای رشد فضای استارت‌آپی و کارآفرینی در کشور است اما به دلیل نبود قانون به روز و شفاف، فعالیت بسیاری از شرکت‌های استارت‌آپی در چند ماه اخیر به دلیل شکایت بعضی سازمان‌ها با مشکل مواجه شده است. به باور بسیاری از فعالان حوزه کسب‌وکارهای نوین ایجاد چنین محدودیت‌هایی برای فضای کارآفرینی کشور، علاوه بر ایجاد ترس در بین شرکت‌های استارت‌آپی مانع ورود سرمایه‌گذاران قدرتمند به این بازار می‌شود.
ناصر غانم‌زاده، مدیر و بنیانگذار یک گروه استارت آپی، ضعف قانونی و قدیمی بودن برخی قانون‌ها در فضای کسب و کار را عامل مطرح شدن چنین شکایت‌ها و ایجاد محدودیت برای شرکت‌های استارت‌آپی می‌داند. وی در خصوص شکایت صداوسیما از آپارات می‌گوید: « شکایت یک رقیب از رقیب دیگر کاملاً تعجب‌آور است. صداوسیما یک رقیب برای آپارات است و از آن‌جا که با گذر زمان نتوانسته به پای قدرت رقیب تازه وارد خود برسد حالا به استناد یکسری قانون قدیمی به دنبال بهانه‌ای است تا این رقیب خود را از بین ببرد.»
غانم‌زاده به ناآگاهی صداوسیما به سرویس‌های محتوامحور اشاره می‌کند و می‌افزاید: «صداوسیما هنوز متوجه این ماجرا نیست که آپارات محتوایی روی سرویس خود قرار نمی‌دهد و این کاربران هستند که اقدام به انتشار محتوا روی این سرویس می‌کنند. بنابراین اگر هم کار غیر قانونی صورت گرفته است باید آن محتوا از روی سرویس حذف شود نه اینکه کل سرویس حذف شود. همچنین اگر تخلفی صورت گرفته است باید ابتدا دادگاه با حضور دو طرف تشکیل و بعد حکم به حذف یا بستن یک سرویس داده شود اما می‌بینیم که هنوز دادگاهی تشکیل نشده اما اپلیکیشن آپارات از کافه‌بازار حذف شده است.»
او ادعای سازمان صداوسیما مبنی بر اینکه صدور مجوز و نظارت بر فعالیت همه فعالان حوزه فضای مجازی تنها بر عهده این سازمان است را غیر منطقی عنوان کرده و تأکید می‌کند یک رقیب نمی‌تواند برای رقیب دیگر خود تعیین تکلیف کند. غانم‌زاده به پاسخ صداوسیما نسبت به شکایت از آپارات اشاره می کند و می‌گوید: «در این جوابیه صداوسیما خبر از راه‌اندازی یک سرویس در آینده برای جایگزینی با آپارات می دهد و این به صورت واضح به این معنی است که ما برای اینکه سرویس‌خودمان مورد استفاده قرار بگیرد برای حذف رقیبمان (آپارات) گام بر می‌داریم.»
وی بر این باور است که قانون سازمان صداوسیما با توجه به دگرگونی‌هایی که به واسطه اینترنت در تولید محتوا ایجاد شده نیاز به بازبینی و تغییر دارد. در همین زمینه محمد جعفر نعناکار، استاد دانشگاه در حوزه حقوق فناوری‌اطلاعات نیز شکایت صداوسیما از آپارات را بی‌مورد می‌داند و بحث بر سر چنین موضوعاتی رابا به روز نبودن قوانین در کشور ارتباط می‌دهد.
غانم‌زاده می‌گوید: «صداوسیما تنها می‌تواند جلو بازنشر محتواهایی را بگیرد که از طریق رادیو یا تلویزیون دیگر منتشر می‌شوند. در این زمینه آپارات تنها زیرساختی برای توزیع و بازنشر محتوایی فراهم کرده که از طریق افراد مختلف، شرکت‌ها یا صداوسیما تولید می‌شود و این به هیج وجه خلاف قانون صداوسیما نیست.»
وی پیشنهاد می‌کند برای جلوگیری از چنین مشکلاتی، شرکت‌هایی که زیرساخت نشر و توزیع محتوا در حوزه مدیا را دارند ساز و کاری را از نظر فنی در اختیار بگیرند که محتوای مربوط به صداوسیما از طریق کاربران روی سرویس‌هایشان گذاشته نشود. همچنین به باور وی با پایش لحظه‌ای محتوای قرار گرفته توسط کاربران می‌توان تا حدود زیادی از بروز چنین شکایت‌هایی هم جلوگیری کرد.
به باور بسیاری از کارشناسان ایجاد چنین محدودیت‌هایی از سوی سازمانی مانند صداوسیما در شرایطی که امکان فعالیت مستقیم و بدون فیلتر بسیاری از سرویس‌های اینترنتی در کشور وجود ندارد جلوی نبوغ شرکت‌های استارت آپی را خوهد گرفت و مانع ورود سرمایه‌گذاران به این بازار خواهد شد. در نتیجه رشد اکوسیستم استارت‌آپی در کشور محدود و محدودتر می‌شود و سرویس‌های اینترنتی تولید شده در کشور تنها یک کپی از نمونه‌های خارجی خواهند بود و با کیفیت و کارایی آنها هم فاصله بسیاری خواهند داشت.
انتهای پیام/
