یادداشت سخنگوی شورای نگهبان درباره اصلاح مدیریت سازمان ملل متحد

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری آنا، متن یادداشت عباسعلی کدخدایی به این شرح است:

باسمه تعالی

یورو نیوز نوشت: آیا سازمان ملل متحد که شارل دو گل آن را «چیز» می‌نامید، در آستانه 71 سالگی می‌تواند با دبیر کل جدید خود نفسی تازه کند؟ آنتونیو گوترش که 10 سال در رأس کمیساریای عالی پناهندگان در اردوگاه‌ها حاضر می‌شد، به سازمانی ضعیف شده و نیازمند اعتماد، امید تازه‌ای بخشیده است.

بان‌کی‌مون نه در داخل سازمان و نه در بیرون از آن، نتوانست آن گونه که باید جا بیفتد. مناقشات بزرگ و در رأس آن سوریه بی راه حل ماند و خود سازمان نتوانست اصلاحاتی را که از مدت‌ها پیش انتظار آن می‌رفت در خود ایجاد کند.

سال 1945 در سان فرانسیسکو. جنگ جهانی دوم تازه پایان یافته بود. بمب اتمی سبب مرگ 200 هزار نفر در هیروشیما و ناکازاکی شده بود. می‌بایست برای عوض کردن دنیا تلاش می‌شد و سازمان ملل چنین وظایفی را به عهده گرفت: حفظ صلح و امنیت، روابط دوستانه میان کشورها و ارتقای حقوق‌بشر و دموکراسی.

بعد از جنگ جهانی، دوران جنگ سرد فرا رسید و سازمان ملل برای دوره‌ای طولانی فلج شد. سپس ماجرای رواندا، نبرد بوسنی و درگیری‌های خونین آن سبب انتقادهای بی‌سابقه از سازمان ملل شد که نتوانسته بود از کشتار غیرنظامیان جلوگیری و از آنها حمایت کند.

این سازمان امروز هم به خاطر جنگ سوریه و نقطه اوج آن یعنی کشتار ساکنان حلب، سرزنش می‌شود.

با این همه کوفی‌عنان، دبیر کل محبوب سازمان ملل در وقت خداحافظی در سال 2005 گفته بود: «من از کشورهای عضو می‌خواهم بیشتر از این به شورای امنیت نقش نمایندگی جامعه جهانی را بدهند و پیشنهاد می‌کنم شورای امنیتِ بازسازی شده طی قطعنامه‌ای، اصولی را که مطابق آن می‌توان مجوز توسل به زور را داد روشن کند.»

شورای امنیت، بازوی اجرایی سازمان ملل از ماه‌ها پیش بر سر مسئله سوریه از هم گسیخته است. آیا این تشکیلات اصلاح خواهد شد؟

در حال حاضر شورای امنیت 15 عضو دارد که پنج تا از آنها، یعنی ایالات متحده آمریکا، فرانسه، بریتانیا، چین و روسیه دائمی و دارای حق وتو هستند. گروه 4 شامل هند، برزیل، آلمان و ژاپن، پیشنهاد می‌کند که تعداد اعضا با احتساب خودشان و دو کشور آفریقایی به 25 افزایش یابد.

این اصلاح سبب خواهد شد شورای امنیت از نظر پراکندگی جغرافیایی نمایندگان بیشتری در سطح جهان داشته باشد. به جز این، طرفداران اصلاحات سازمان ملل، به ویژه خواهان تغییر در قانون حق وتو هستند. بعضی از اعضا شورای امنیت با استفاده از این حق، مانع عملی شدن کنش‌ها می‌شوند.

زید ابن رعد حسین، کمیسر عالی پناهندگان سازمان ملل می‌گوید: «هفته پیش شورای امنیت قادر به تصمیم‌گیری در مورد توقف عملیات در شرق حلب نبود. نام “شورای امنیت” این پرسش را در ذهن من ایجاد کرده بود که “امنیت چه کسی؟” قطعاً منظورشان امنیت ساکنان شرق حلب نبود.»

اکنون باید دید آیا آنتونیو گوترش با تجربه انسانی و واقعیتی که در محل شاهد بوده، خواهد توانست چهره سازمان ملل را با مدیریت خود بازسازی کند و مأموریت اصلی آن یعنی حفظ صلح و امنیت در جهان را عملی سازد یا نه.