تبدیل روغن ماهی به یک غذای فراسودمند با بهره‌گیری از فناوری نانو در دانشگاه شیراز

به گزارش گروه علم و فناوری آنا به نقل از ستاد ویژه توسعه نانو، روغن ماهی یک منبع غذایی غنی با ارزش افزوده بسیار زیاد است. برخی از اثرات سلامت بخش روغن ماهی شامل کاهش احتمال بروز بیماری‌های قلبی عروقی، کاهش وزن، بهبود گردش خون، کاهش التهاب بافت‌ها، درمان روماتیسم، تقویت بینایی، تقویت رشد مو و رشد ذهنی هستند. همچنین استفاده از روغن ماهی نسبت به ماهی مزایایی دارد. از جمله اینکه مصرف ماهی به دلیل آلودگی‌های شیمیایی و هورمونی فراوان می‌تواند برای سلامت انسان مضر باشد، در صورتی ‌که در روغن ماهی به دلیل اعمال عملیات تصفیه، این آلودگی‌ها وجود ندارد. امروزه با بهره‌گیری از فناوری نانو می‌توان فواید روغن ماهی را بیش ‌از پیش نمایان ساخت.

دکتر سید محمد هاشم حسینی با تأکید بر مقاومت پایین اسیدهای چرب امگا ۳ در برابر اکسایش که منجر به طعم و بوی نامطلوب و کاهش کیفیت و زمان ماندگاری روغن ماهی می‌شود، در رابطه با اهداف این طرح گفت:‌ «هدف از انجام طرح حاضر بهره‌گیری از فناوری نانو و امواج فراصوت در جهت تولید نانوامولسیون پایدار روغن ماهی و تبدیل آن به یک غذای فراسودمند بوده است».

استفاده از نتایج این طرح می‌تواند موجب کاهش آلودگی‌های شیمیایی موجود در روغن ماهی شود. همچنین جذب اسیدهای چرب ضروری موجود در روغن ماهی با سرعت بالاتری انجام می‌پذیرد.

وی در رابطه با سازوکار استفاده از فناوری نانو در این طرح گفت: «در این طرح با به‌کارگیری امواج پرانرژی فراصوت اندازه ذرات معلق به زیر 100 نانومتر کاهش یافته‌اند. از آنجایی ‌که هدف از تهیه این نانوامولسیون‌ها، به‌کارگیری آنها در نوشیدنی‌های غذایی است. بنابراین شفافیت و پایداری در برابر دو فاز شدن آنها در مقایسه با امولسیون‌های معمولی حائز اهمیت است که در این طرح این مشکلات برطرف شده ‌است».

حسینی تصریح کرد: «به‌ منظور تهیه امولسیون پایدار روغن ماهی، ابتدا پروتئین آب پنیر به بافر سدیم دی هیدروژن فسفات اضافه شد و توسط همزن مغناطیسی حل شد. پس ‌از این که آب پنیر هیدراته شد، روغن ماهی به مخلوط پایدارکننده و بافر به‌ صورت قطره‌ای اضافه و با همزن مغناطیسی حل شد. پس از اختلاط دو فاز با استفاده از همگن‌کننده عمل پیش امولسیون انجام گرفت و در نهایت به کمک امواج فراصوت نانوامولسیون نهایی تولید شد. همچنین تأثیر مقادیر مختلف pH نسبت پایدارکننده به روغن و زمان‌های عملیات فراصوت در تشکیل نانوامولسیون روغن ماهی و پایداری اکسیداتیو و اسیدهای چرب ضروری طی زمان مورد بررسی قرار گرفت».

این محقق در پایان گفت: «نانوامولسیون روغن ماهی با پایدارکننده یونی در زمان 20 دقیقه با اندازه ذره 84 نانومتر توسط امواج فراصوت حاصل شده است. نتایج آزمون‌ها نشان داده‌اند که با افزایش نسبت پایدارکننده به روغن و pH، اندازه ذرات و میزان جذب روند نزولی و اندیس رفراکت، کشش سطحی و ویسکوزیته روند صعودی داشته است. پایداری در دو دمای یخچال و محیط تأثیر یکسانی را از خود نشان داد و تغییرات اکسیداتیو کم‌تری در دمای یخچال در مقایسه با دمای محیط در نمونه های نانوامولسیون مشاهده شد».

این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر سید محمد هاشم حسینی، دکتر مهرداد نیاکوثری، دکتر محمدتقی گلمکانی، اعضای هیأت علمی دانشگاه شیراز، دکتر غلامحسین یوسفی، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، و مریم نژادمنصوری، دانش‌آموخته مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز، است.