تثبیت سهم 50 درصدی دانشگاه‌آزاد اسلامی درآموزش عالی

به گزارش گروه دانشگاه به نقل از روزنامه فرهیختگان، حدود یک‌سال‌ونیم پیش بود که طرح آمایش دانشگاه آزاد اسلامی براساس توانایی‌ها، امکانات و نیازمندی‌های این دانشگاه تهیه شد و پس از تبادل نظر اعضای سازمان مرکزی این دانشگاه و دبیرخانه ستاد راهبردی نقشه جامع علمی کشور، بررسی بخش‌های عمده‌ای از این طرح در دستور کار ستاد راهبردی قرار گرفت.

به گفته حمید میرزاده، طرح آمایش آموزش عالی در دانشگاه آزاد اسلامی در تطابق با اهداف کمی نقشه جامع علمی کشور و آمایش آموزش عالی در دو وزارتخانه علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهیه شده است. چهارشنبه هفته گذشته بود که دکتر حمید میرزاده در حاشیه جلسه ستاد راهبردی اجرای نقشه جامع علمی کشور از تصویب 8 شاخص طرح آمایش این دانشگاه در ستاد راهبردی نقشه جامع علمی کشور خبر داد. در همین راستا فریدون رهنمای رودپشتی، معاون برنامه‌ریزی و اقتصاد دانش‌بنیان دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» از این طرح و ویژگی‌های آن سخن گفته است.

طرح آمایش دانشگاه آزاد اسلامی چیست و بر چه اساسی تهیه شد؟

دانشگاه براساس تاکیدات مقام معظم رهبری و ابلاغ شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی مکلف شد سند آمایش خود را تنظیم کند. بر این اساس ما موظف شدیم سند آمایش را با همان چارچوب‌ها و محورهایی که در اسناد بالادستی مشخص شده بود تنظیم کرده و به شکل کلان تعریف کنیم. همچنین موظف شدیم سند را به تایید هیات‌های امنای استانی و تلفیق شده آن را به تصویب و تایید هیات امنای مرکزی نیز برسانیم. بعد از اینکه چارچوب اولیه را در درون دانشگاه انجام دادیم در مکاتباتی که با رئیس‌جمهوری داشتیم؛ او دستور داد که این سند در سهم شورای‌عالی انقلاب فرهنگی به صورت سند مستقل اما هماهنگ با اسناد آمایشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین شود.

فکر می‌کنید علت دستور رئیس‌جمهوری مبنی مستقل بودن سند آمایش دانشگاه آزاد اسلامی چیست؟

معتقدم این موضوع نشان از درجه اهمیت جایگاه دانشگاه آزاد اسلامی در علم و فناوری کشور است؛ اگرچه دانشگاه آزاد اسلامی زیرمجموعه نظام آموزش‌عالی ایران است اما به دلیل پذیرش مسئولیت، در 5 ساله گذشته بیش از نیمی از آموزش‌عالی و در حال حاضر بیش از 40درصد آموزش‌عالی کشور را برعهده دارد. دستور رئیس‌جمهوری مبنی‌بر مستقل بودن سند دانشگاه نشان از جایگاه رفیع دانشگاه آزاد اسلامی در آموزش‌عالی کشور است. ما بر این اساس سند را به ستاد نقشه جامع علمی کشور ارسال کردیم. در جلسات کارشناسی که با کارگروه ستاد داشتیم محورهایی از سند در صحن علنی ستاد مطرح و به تصویب رسید. مهم‌ترین موضوعی که در این جلسه به تصویب رسید این بود که دانشگاه آزاد اسلامی نیز مشابه وزارت علوم و بهداشت، سند آمایشی مستقل به‌عنوان پیشران بخش آموزش‌عالی غیردولتی اما هماهنگ با اسنادی داشته باشد که در این ستاد به تصویب رسیده است. در حال حاضر گام اول تصویب این سند برداشته شده است و برخی از شاخص‌ها نیز تصویب شده است. البته مهم‌ترین نکته‌ای که ما بر آن تاکید داریم و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی نیز در این جلسه به صورت روشن و شفاف اشاره کرد؛ موضوع ارتباط بین اختیار و مسئولیت اجرایی این سند است.
منظور از ارتباط بین اختیار و مسئولیت اجرایی در سند آمایش چیست؟

یعنی به گونه‌ای نباشد که مسئولیت بخشی از فرآیند‌ها را به ما منتقل کنند اما در مقابل دانشگاه هیچ اختیاری نداشته باشد و امیدوارم در جلسات آینده بتوانیم این قاعده را به شکل منطقی جلو ببریم تا دانشگاه آزاد اسلامی برای کمک به بخش علم و فناوری کشور، مسئولیت‌های تعریف شده در حوزه خود را به منصه ظهور برساند.

مهم‌ترین ویژگی سند آمایش دانشگاه آزاد اسلامی چیست؟

یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد سند آمایشی دانشگاه آزاد اسلامی توجه ویژه به منطقه، ویژگی‌های منطقه، تقاضای منطقه، عرضه و تقاضا در بخش علم و فناوری و در دسترس قرار دادن علم و فناوری برای همه متقاضیان منطقه در قالب یک شبکه ساخت یافته متمرکز با راهبردی هیات امنای دانشگاه و با بهره‌گیری از ظرفیت هیات‌های امنای استانی است. نکته دیگری که در سند دانشگاه روی آن تاکید ویژه‌ای است این است که در راستای سیاست‌های راهبردی شورای عالی انقلاب فرهنگی و هماهنگ با اسناد آمایشی وزارتین و مبتنی‌بر رعایت استانداردهای تعریف شده باشد. در واقع استانداردها در بخش آموزش عالی و پیشرانی در تولید علم و تجاری‌سازی علمی یکی از محورهای اصلی سند ماست.

یکی از خواسته‌های اساسی ما، رساندن دانشگاه به درخواست تعیین سهمی برای دانشگاه است مشابه آن چیزی که دانشگاه آزاد اسلامی در سال‌های گذشته داشته است. به عبارت دیگر در چند سال گذشته سهم ما در آموزش عالی کشور بیش از 50درصد بود که امیدوارم بتوانیم این موضوع را با توجه موقعیت‌هایی که در هر اقلیم و جغرافیا یعنی شهرها و استان‌های ما وجود دارد در سند آمایش تثبیت کنیم. نگاه این است که از ظرفیت‌های استانی به شکل یکپارچه استفاده کرده و در این ارتباط نگاه منطقه‌ای نیز داریم.
در طرح آمایش چه حوزه‌ها و رشته‌هایی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است؟

آن چیزی که مدنظر است نگاه به نقشه جامع علمی کشور است که ما چه چیزهایی به صورت کلان داریم؛ نکته دوم تقاضای خود منطقه از نظر سند و تجارت، خدمات و موقعیت جغرافیایی است. به‌عنوان مثال اگر در یک استانی بخش صنعت فعال است رشته‌های ما متناسب با آن ساماندهی خواهد شد یا اگر در یک منطقه‌ای کشاورزی است تمرکز بیشتر بر رشته‌های کشاورزی است.
آیا در برخی از رشته‌ها مانند علوم انسانی می‌توان این نگاه را داشت؟

خیر، اما آن چیزی که مهم است، این است که ما رشته‌هایی را مورد توجه قرار دهیم که بتواند به نیازهای آن منطقه پاسخ روشن دهد، یعنی نیروی کار فعال را متناسب با نیاز منطقه تربیت کرده و با دانش روز آشنا باشد که این امر مستلزم این است که هم رشته‌ها بازنگری شود و هر طرح درس رشته‌ها یعنی سرفصل دروس مورد بازنگری قرار گیرد.